College aantekeningen
Werkcollege week 4 Openbare zaken (woord voor woord uitgetikt)
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Werkcollege week 4 Openbare zaken (woord voor woord uitgetikt)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege week 4 Openbare zakenOpenbare zaken (in eigendom van de overheid)
Hoofdvragen van dit college:
- Wat zijn openbare zaken?
- Welke bevoegdheden heeft de overheid als eigenaar?
Welke zaken zijn openbaar? (1)
Zaak in de zin van art. 3:2 BW
‘voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten’
De overheid kan eigenaar zijn van zaken (zie art. 5:1 BW). Zaken = voor menselijke
beheersing vatbare stoffelijke objecten. Er zitten twee begrenzingen: het moet gaan om
dingen die voor de menselijke beheersing vatbaar zijn en daar valt eigenlijk niet water en
lucht onder want water kan stromen en lucht kan je niet vastpakken. Het tweede element uit
art. 3:2 BW is dat het moet gaan om stoffelijke objecten. Het moet dus gaan om objecten die
concreet en waarneembaar zijn of je moet het eigenlijk vast kunnen pakken. Wat valt er niet
onder stoffelijke objecten? Het milieu. Het milieu kan dus geen openbare zaak zijn.
Eerste afgrenzing m.b.t. openbare zaken lucht, milieu en water.
Welke zaken zijn openbaar? (2)
Discussie over term ‘openbaar’
2 uitersten:
- Ruim: functie ten behoeve van het publieke belang;
- Beperkt: zaken bestemd voor direct gebruik door publiek.
Hierna focus op de beperkte groep
Er is geen algemene regeling waarin staat wat onder openbare zaken moet worden verstaan.
Ook het BW helpt ons hier niet verder bij. Dat vormt de aanleiding dat in de wetenschap is
gezocht wat precies onder ‘openbaar’ kan worden verstaan. Twee uitersten:
Ruim begrip van openbaar: een zaak is al openbaar als het een functie ten behoeve van
het publieke belang heeft. Wordt het algemeen belang gediend door een zaak dan zou het
daarmee al als een openbare zaak worden bestempeld.
Beperkte invulling van de term openbaar: zaken die bestemd zijn voor direct gebruik
door het publiek. Direct wil zeggen dat er geen toestemming nodig is van de eigenaar voor
het gebruik. Dat zijn eigenlijk zaken die iedereen kan gebruiken zonder dat er toestemming
van de eigenaar voor het gebruik nodig is. De eigenaar moet het gewone gebruik dulden
(openbare wegen, bodem van vaarwateren, het strand en de bodem van de zee zijn
openbare zaken in de beperkte zin). Gemeentehuis is geen openbare zaak in beperkte zin
omdat het niet voor het publiek toegankelijk is. Er kunnen voorwaarden aan openingstijden
bijv. gesteld worden door de eigenaar. Het gemeentehuis heeft ook delen die afgeschermd
zijn voor het publiek.
1
, Toepasselijk recht: mix
BW: boek 3, 5, 6 en 7
Titel 5.3 BW!
Publiekrecht
Schakelbepalingen: 3:14 en 5:1 lid 2 BW en 3:1 lid 2 Awb
Bijzondere wetten, bijv. Wegenwet
Als we dan die beperkte groep van openbare zaken hebben wat voor regels zijn daar dan op
van toepassing? Dat is een mix van privaatrecht en publiekrecht. Waar moet je dan aan
denken? Dan kun je gewoon denken aan de regels die je kunt vinden in het boek 3 , 5, 6 en 7
van het BW. Overheidseigendom van een openbare zaak is gewoon eigendom in de zin van
het BW dus het privaatrecht is van toepassing. In titel 5.3 BW staan regels over openbare
zaken maar heel veel houvast geeft titel 5.3 BW niet. Een definitie van wat een openbare
zaak is, vind je er niet in. Het bevat eigenlijk alleen een paar bepalingen waarin geregeld
wordt wie vermoedt eigenaar te zijn. Dus als je gaat speuren in de wet.. dan vind je wel wat
over openbare zaken maar veel steun geeft dat niet. Dat neemt niet weg dat we met de
overheid van doen hebben en op basis van eerdere colleges weten we dat als de overheid
privaatrechtelijk handelt dan komt ook het publiekrecht in beeld namelijk via
schakelbepalingen zoals art. 3:14 BW en art. 3:1 lid 2 Awb. Voor eigendom is er nog een
extra schakelbepaling namelijk art. 5:1 lid 2 BW. Verder zijn er ook nog bijzondere wetten
die iets regelen over openbare zaken en dan kun je bijv. denken aan de Wegenwet. De
Wegenwet bepaalt niet alles maar bepaalde aspecten. Sterker nog.. je hebt ook de wet
Beheerrijkswaterstaatswerken, provinciale en gemeentelijke verordeningen die iets zeggen
over openbare zaken in de beperkte zin. Wat je eigenlijk ziet, is dat er een soort lappendeken
is van verschillende publiekrechtelijke regelingen die bepaalde deelaspecten van die
openbare zaken regelen. Dat maakt dit rechtsgebied lastig. Aan de ene kant heb je algemene
privaatrechtelijke regels .. een klein beetje over openbare zaken maar dat biedt geen
houvast. Aan de andere kant heb je publiekrecht via schakelbepalingen en plukjes in
verschillende wetten en verordeningen etc. Er is een mix van publiek- en privaatrecht. En op
sommige vragen biedt dat kader geen antwoord dus dan zie je dat de rechter zelf moet gaan
zoeken naar aanknopingspunten om bepaalde casusposities op te lossen. Dat zie je bijv. in
het arrest Amsterdam/Geschiere terug.
Openbaarheid nader bekeken
Waarom is openbaarheid (in beperkte zin) zo belangrijk?
Waarom is de openbaarheid (in beperkte zin) zo belangrijk? Dat is belangrijk omdat daar een
juridisch gevolg aan verbonden is. Het gewone uitgangspunt van privé (dus niet openbaar)
eigendom (art. 5:1 BW) is dat eigendom het meest omvattende recht is en dat de eigenaar
vrij van zijn zaak gebruik kan maken. Dat uitgangspunt is anders bij openbare zaken en dan
bij openbaarheid in beperkte zin namelijk bij openbaarheid in de beperkte zin is het bestemd
voor direct gebruik door het publiek. Dus de eigenaar moet het gewone gebruik van die
zaak dulden. Dus als de gemeente eigenaar is van een openbare weg dan geldt niet het
gewone uitgangspunt van (privé)eigendom maar het uitgangspunt dat het gewone gebruik
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67447 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen