Samenvatting Psychologie
Bijeenkomst 1
Mensen hebben een aangeboren capaciteit. Bij de geboorte zijn de menselijke hersenen al
geprogrammeerd. Een evolutie is het geleidelijke proces van biologische verandering van een soort
doordat die zich succesvol aanpast aan zijn omgeving. Genetica is de studie van moleculaire
mechanismen die variatie in erfelijke eigenschappen mogelijk maken en uiteindelijke alle
psychologische processen beïnvloeden. Het creationisme is een religieuze geïnspireerde opvatting
dat het universum en al het leven op aarde hun ontstaan te danken hebben aan een bijzondere
scheppingsdaad (goddelijk). Het proces van uitwieden oftewel natuurlijke selectie is de drijvende
kracht achter de evolutie, waardoor de omgeving de best aangepaste organismen selecteert.
(sterkste dieren, planten, insecten) (Darwin). Survival of the fittest een term dat betekent dat
organismen die het best in hun leefomgeving passen, overleven. De evolutietheorie zegt dat twee
soorten in de loop van de tijd van elkaar zijn gaan afwijken, waarbij in elk van de beide groepen
andere adaptieve kenmerken zijn ontstaan. Voor de mens is dit het ontwikkelen van grote hersenen
die aan de taal zijn aangepast. Het genotype is het genetische patroon waarin je van alle andere
mensen op aarde verschilt dit zijn de kenmerken van een organisme. Al je lichamelijke kenmerken
vormen je fenotype dit zijn waarneembare fysieke kenmerken, dus ook gedrag. Genetische wordt dit
bepaalt maar ook door de omgeving zoals biologische invloeden (ziekte, stress, voeding). Een
genoom van een organisme omvat 1 complete set van chromosomen. Een chromosoom is een lange,
dunne en spiraalvormige draad waarlangs de genen zijn gerangschikt als kralen van een ketting.
Chromosomen bestaan voornamelijk uit DNA. DNA is een lang, complex molecuul dat informatie
bevat over alle genetische eigenschappen. De volledige naam is desoxyribonucleïnezuur. De genen
zijn de stukjes van een chromosoom waarin de codes voor de erfelijke, lichamelijke en psychische
eigenschappen van een organisme zijn opgeslagen. Ze vormen de functionele elementen van een
chromosoom. Iedere cel in het lichaam bevat 23 chromosoom-paren waarin alle informatie over de
aangeboren genetische opmaak is opgeslagen. Een gen is een gedeelte van een chromosoom. Het
bevat nauwkeurige instructies voor de vervaarding van een eiwit. Dat eiwit beïnvloedt op zijn beurt
een bepaalde lichamelijke of psychische eigenschap. Elk gen is opgebouwd uit een stukje DNA, dat de
chemische basis verschaft waarin de genetische code is vastgelegd. Op nog kleinere schaal bestaan
genen uit nog kleinere moleculaire eenheden zogenoemde nucleotiden. Het geslachtschromosoom
is wat onze lichamelijke geslachtskenmerken bepaalt. Vrouwen hebben twee X chromosomen en
mannen een X chromosoom en een Y chromosoom. Een x chromosoom wordt doorgegeven door de
moeder. Een X of Y chromosoom door de vader. Chromosomen die geen geslachtchromosomen zijn,
worden autosomen genoemd. Schrijf psychologische eigenschappen nooit uitsluitend aan
erfelijkheid toe. 22 autosomen+ 1 geslachtschromosoom. Van groot naar klein: cel-genoom-
chromosoom-DNA-genen-nucleotiden.
Genotype kenmerken van een organisme zoals die genetisch zijn vastgelegd (blauwdruk). In DNA
vastgesteld aanleg voor haarkleur, oogkleur, IQ. Fenotype zijn waarneembare fysieke kenmerken van
een organisme. Genotype is basis en fenotype is waarneembaar en zichtbaar. Uiterlijke kenmerken
(fenotype) en genotype (genen). Eigenlijk blond (genotype) haar maar door het verven is het bruin
haar (fenotype). Verandert door de omgeving. Fenotype is alles wat zichtbaar is maar ook de
verborgen kenmerken (hersenen, interne processen). Innerlijk en uiterlijk is de fenotype. IQ is hoog
(genotype) en fenotype is lager dan gemiddeld IQ door niet stimulerende omgeving. Fenotype=
genotype+ de invloed van je omgeving. Invloed van de omgeving start al voor de geboorte. (roken
tijdens zwangerschap fenotype en daardoor laag gewicht. Terwijl genotype hoger gewicht heeft
ingeschat). Een eeneiige tweeling heeft hetzelfde genotype maar een verschillende fenotype door de
,invloed van de omgeving. Het fenotype heeft te maken met het uiterlijk en omgevingsfactoren. Het
genotype is een programmering van het gen. Tweelingonderzoek is onderzoek naar (eeneiige)
tweelingen. Door hun ontwikkelingen met elkaar te vergelijken hoopt onderzoekers te ontdekken
welke eigenschappen zijn aangeboren en welke aangeleerd. De genen zijn bij eeneiige tweelingen
hetzelfde. Adoptieonderzoek is het alternatief voor tweelingonderzoek waarbij de eigenschappen
van het geadopteerde kind worden vergeleken met de eigenschappen van de biologische gezinsleden
en die van geadopteerde gezinsleden.
Literatuur:
Zimbardo: H2 (blz. 41-48)
Bijeenkomst 2
Emoties, verlangen en gedachten zijn afkomstig uit de hersenen. De hersenstam is de meest
primitieve van de drie hersenlagen hij bestaat uit de medulla, oblongata en de pons en de formatio
reticularis. Het is het oudste gedeelte van de hersenen. Boven op de hersenstam zit het limbische
systeem en het cerebrum. In de hersenstam zelf zitten de medulla en de pons en de reticulaire
formatie, en twee grenzen daaraan de thalamus en cerebellum. De medulla is het gebied in de
hersenstam dat de ademhaling, bloeddruk en de hartslag controleert. De sensorische en motorische
zenuwbanen die de hersenen met het lichaam verbinden, kruisen elkaar in de medulla. Deze
functioneert op een automatische piloot en stuurt inwendige organen aan. De pons is het gebied in
de hersenstam dat de hersenactiviteit tijdens de slaap en dromen reguleert. Pons bekent brug die de
hersenstam met de kleine hersenen verbindt. De formatio reticularis is de potloodvormige structuur
in de hersenstam tussen de medulla en de pons. Die betrokken is bij het slapen en wakker worden en
reguleert alertheid. Een taak is de hersenen wakker en alert houden andere taken zijn toezicht
houden op de binnenkomende informatie en aandacht richten op nieuwe of belangrijke signalen. De
thalamus is het centrale koppelstation van de hersenen ligt recht boven de hersenstam. Bijna alle
boodschappen die de hersenen bereiken of verlaten passeren de thalamus. Ontvang informatie van
alle zintuigen (behalve reukzintuig) en geleidt deze informatie naar de juiste verwerkingsbanen in de
gehele hersenen ook een rol bij richten van concentratie en het geleid sensorische informatie. Het
cerebellum zijn kleine hersenen die verbonden zijn met de hersenstam. Het cerebellum is
verantwoordelijk voor de gecoördineerde bewegingen en evenwicht. Deze delen van de hersenen
vormen de meest elementaire functies van beweging en van het leven zelf. Het grotendeel van hun
taken verloopt automatisch.
De volgende 2 lagen hebben meer invloed op het bewustzijn. Het limbische systeem is de middelste
laag van de hersenen, betrokken bij emotie en herinnering en gemotiveerd gedrag. Het limbische
systeem omvat de amygdala, hippocampus, hypothalamus en andere structuren. Het bevat ook een
genotcentra. We hoeven niet uitsluitend te vertrouwen op de instincten en reflexen waardoor
gedrag eenvoudiger is voor wezens. Het is een centrale commando van de hersenen dat vele taken
tegelijk uitvoert met betrekking tot emoties, motieven en geheugen. De hippocampus en het
geheugen is een onderdeel van het limbische systeem en speelt een rol bij langdurige herinneringen.
Gaat over het ruimtelijke geheugen en het opslaan van herinneringen (opslaan in
langetermijngeheugen). De amygdala en de emotie is een structuur in het limbische systeem en
speelt een rol bij herinneringen, emoties (vooral angst, ongerustheid en agressie en motivatie). Heeft
ook als taak herinneringen reguleren van emotionele responsen. De hypothalamus en controle over
motivatie is een structuur in het limbische systeem die dienst doet als bloedtestlaboratorium. Het
bloed geeft informatie over de toestand van het lichaam en wordt continu in de gaten gehouden. Als
een verstoring van het evenwicht wordt vastgesteld reageert de hypothalamus onmiddellijk met
, commando’s die zijn gericht op het herstellen van het evenwicht. Speelt ook een rol bij de emotie en
bij enkele beloningsschakelingen zoals honger, dorst, seksuele bevrediging. Dit zijn elementaire
behoeften. Het is ook een verbinding tussen hormoon en zenuwstelsel. Reguleert de interne
toestand van het lichaam.
De cerebrale Cortes (hersenschors) is betrokken bij complexe mentale processen. Is de denkhoed
van de hersenen en buitenste laag van de cerebrum. Dit is een dunne grijze massa die het cerebrum
bedekt bestaat uit een halve centimeter dikke laag cellichamen van neuronen. De cerebrale cortex is
verantwoordelijk voor het grootste deel van onze ‘hogere’ psychiatrische processen waaronder
denken en waarnemen. De hersenen van vrouwen heb gemiddeld meer plooien dan die van mannen
en de hersenen van mannen zijn gemiddeld iets groter.
De twee hersenhelften zijn verbonden door een bundel vezels het corpus callosum is een bundel
zenuwcellen die de twee hersenhelften met elkaar verbindt en communicatie tussen de twee helften
mogelijk maakt. Verwerkt gewaarwordingen, slaat herinneringen op en neemt beslissingen.
Elk van de 2 helften van de cerebrale cortex bestaat uit 4 kwabben. De frontaalkwab is het gebied
voor in de hersenen dat met name een rol speelt in de beweging het denken, intelligentie en de
persoonlijkheid. Hierin zit ook de prefrontale cortex (gedrag en persoonlijkheid) die bijdrage aan de
verstandelijk functies: plannen, beslissingen nemen, uitvoeren en anticiperen op gebeurtenissen. De
biologische basis zoals persoonlijkheid, temparament en ons gevoel van zelf zijn ook belangrijke
onderdelen. Aan de achterkant van de frontaalkwabben ligt een speciale strook die in staat is
handelingen te initiëren in reactie op onze gedachten. De motorische cortex is de smalle verticale
reep van de cortex van de frontaalkwabben en die controleert vrijwillige beweging en zendt signalen
uit die zorgen voor vrijwillige bewegingen. Belangrijkste functie is het aansturen van de
lichaamsbewegingen door signalen via motorische zenuwen naar de spieren te sturen. De signalen
van de motorische cortex aan 1 zijde van de hersenen sturen de spieren aan van de
tegenovergestelde zijde van het lichaam. De spiegelneuronen is een zenuwcel die geactiveerd wordt
als je een handeling uitvoert, maar ook als je iemand anders een handeling ziet uitvoeren. De
ontdekking van spiegelneuronen werd beschouwd als een van de belangrijkste recente ontdekkingen
in de neurowetenschappen. In feite doen en voelen we datgene wat we in de anderen zien, maar dan
in de afgeslotenheid van onze eigen geest. Kinderen leren taal nabootsen en aanleren. Het
waarnemen en imiteren van anderen is een evolutionaire gezien een fundamenteel menselijk
kenmerk. Gebied van Broca is essentieel voor spraak en bevindt zich bij de meeste mensen in de
linkerhersenhelft. Het verassende is echter dat het vermogen om spraak te begrijpen elders in de
hersenen ligt.
De pariëtaal kwabben zitten aan de achterzijde van de frontaalkwab daar liggen 2 grote delen van de
cerebrale cortex die zijn gespecialiseerd in de inkomende sensomotorische informatie. Het is een
hersenkwab die boven en achter de hersenen ligt. De pariëtaal kwabben houden zich bezig met de
tastzin en het waarnemen van ruimtelijke relaties (verhoudingen en positionering van objecten in de
ruimte). Lokaliseren van relaties in de ruimte inclusief het lichaamsoppervlak. Een speciale pariëtale
strook is de somatosensorische cortex dit is de smalle verticale reep van de pariëtaal kwab en speelt
een rol bij de tastzin ontvangt gegevens over gevoel in de huid, spieren en gewrichten. Hierdoor
kunnen we temperatuur, pijn en druk over het lichaam en ze zorgen voor de positie van je lichaam.
De occipitaal kwabben is de corticale kwab en ligt aan de achterkant van de hersenen en herbergt
een deel van de visuele cortex dit deel is gespecialiseerd in zicht. Ze krijgen signalen die door de ogen
worden gestuurd dit gaat via de visuele cortex. Dit zijn de gebieden op de cortex van de
occipitaalkwabben en de temporaalkwabben waar visuele informatie wordt verwerkt ook analyseert
