Samenvatting
Samenvatting Probleem 3 - Inleiding staats- en bestuursrecht
Uitgebreide samenvatting van probleem 3 van Inleiding staats- en bestuursrecht
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
PROBLEEM 3Leerdoelen:
1. Wat zijn grondrechten (soorten, kenmerken)?
2. Kan de overheid ze beperken (delegatietherminologie 2.4 en ook
over EVRM)?
3. Hoe worden grondrechten beschermd (Nederland en EVRM)?
4. Welke rol speelt EHRM bij bescherming van grondrechten?
Bronnen:
- 14.2
- 14.3
- 14.6
- 14.7
- 2.4
- Arrest ‘Sunday Times’
1. Wat zijn grondrechten?
Grondrechten, ook wel fundamentele rechten of mensenrechten, zijn
fundamentele rechten die aan burgers persoonlijke vrijheid en een
menswaardig bestaan moeten verzekeren en die ingrijpen van met name
de overheid moeten beperken.
Grondrechten hebben een ontwikkeling doorgemaakt. Dat heeft tot gevolg
gehad dat zowel naar tijd als naar land verschillend gedacht wordt over de
vraag of een recht als grondrecht moet worden aangemerkt, en zo ja, in
welke omvang.
Toch hebben veel grondrechten iets gemeenschappelijks: traditioneel
garanderen zij een staatsvrije sfeer, waarin de burgers zonder
overheidsinmenging van zekere vrijheden gebruik kunnen maken
Sociale & klassieke grondrechten
Bij sociale grondrechten gaat het vrijwel steeds om taakstellingen van
de overheid (bijv. voldoende werkgelegenheid of de volksgezondheid
bevorderen of om maatregelen te treffen op de bewoonbaarheid van het
land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu).
Van rechtstreeks door rechters te handhaven aanspraken van de burgers
kan hierbij meestal geen sprake zijn. Het gaat om aansporingen om het
overheidsbeleid (inclusief de wetgeving) op bepaalde doeleinden te
richten, waarbij een grote vrijheid overblijft voor overheids- instanties om
af te wegen in welk tempo en op welke wijze de vervulling van deze taken
zal geschieden. -> niet afdwingbaar bij een rechter. Leggen
opdrachten voor de overheid vast om voorzieningen te treffen voor het
maatschappelijk functioneren van de burger
1
, Klassieke grondrechten zijn gericht op overheidsonthouding en zijn
voor een groot deel al langer als grondrechten erkend. Bieden de burgers
bescherming tegen de overheid, bijv. vrijheid van meningsuiting.
Er is een nauwe samenhang tussen klassieke en sociale grondrechten. De
vrijheid van drukpers heeft geen zin voor hen die door onvoldoende
onderwijs niet kunnen lezen of schrijven. De vrijheid om onderwijs te
mogen geven (een klassiek grondrecht) kan niet werkelijk functioneren
zonder een recht op bekostiging van sommig onderwijs van
overheidswege (een sociaal grondrecht).
Zo mag de overheid niet zomaar beperkingen opleggen aan de vrijheid
van meningsuiting. Dit wordt de verticale werking (overheid-burger)
genoemd. Horizontale werking van grondrechten is de werking tussen
twee burgers onderling.
Horizontale werking van grondrechten
Grondrechten zijn oorspronkelijk gemaakt voor tegengaan van de grote
macht van de overheid. Er zijn echter steeds meer machten in de
samenleving die het leven van burgers niet minder ingrijpend kunnen
beïnvloeden. Zijn grondrechten ook tegen dergelijke machten in te
roepen? Dit is een vraag van de horizontale werking ofwel
derdenwerking van grondrechten: werking van grondrechten tussen
burgers of privaatrechtelijke instellingen onderling (kan een werkgever zijn
werknemer het lidmaatschap van een vereniging verbieden?). Een
verwante vraag is, of overheidsinstanties die op gelijke voet met de
burgers aan het privaatrechtelijk rechtsverkeer deelnemen, aan
grondrechten gebonden zijn (moet een overheidsinstantie bij aankomen
van goederen gelijkheid in acht nemen?).
Het traditionele antwoord op de problematiek van de horizontale
werking van grondrechten luidde dat deze werking niet moest worden
aangenomen. In principe diende in particuliere verhoudingen het beginsel
van de contractsvrijheid te gelden. Wel konden grondrechten indirect in
privaatrechtelijke rechtsverhoudingen doorwerken, bijvoorbeeld doordat
een beding in een overeenkomst in strijd was met de openbare orde of de
goede zeden, of doordat een gedraging in strijd was met de zorgvuldigheid
welke in het maatschappelijk verkeer moest worden in acht genomen. Bij
deze beoordelingen kon de rechter de inbreuk op grondrechten laten
meewegen.
Bij de behandeling van de grondwetsherziening van 1983 is
uitdrukkelijk uitgesproken dat de overheid altijd aan grondrechten
gebonden is: ook waar overheidsinstanties aan privaatrechtelijk
rechtsverkeer met burgers deelnemen, dienen zij de grondrechten in acht
te nemen.
En wat betreft relaties tussen burgers onderling (en particuliere
instellingen) is men bij de behandeling van die grondwetsherziening er
eveneens van uitgegaan dat de grondrechten in beginsel horizontale
werking hebben. Dit betekende echter niet dat een fundamentele
systeemverandering werd beoogd. De rechter zal van geval tot geval, per
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evyk2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen