8a. leerdoelen
- Wat zijn de beginselen van behoorlijk bestuur? Niet hoofdstuk 8
o Uitspraak studielink
8b. leerdoelen
- Is een bestuursorgaan verplicht om op te treden?
- Welke middelen kunnen er worden gebruikt?
o Sloop blokhutten
Bronnen
- Barkhuysen H7 en H10
- 2 arresten
Leerdoel 1 Wat zijn de beginselen van behoorlijk bestuur?
In het bestuursrecht is sprake van een algemene set geschreven en
ongeschreven spelregels waaraan de overheid geacht wordt zich te houden.
Behelzen in Nederland een aantal beginselen die ontstaan zijn uit jurisprudentie
om de gedragsregels van de overheid ten opzichte van de burger te regelen.
De beginselen van behoorlijk bestuur hebben 3 functies:
- Voor het bestuur zijn het in acht te nemen rechtsnormen
- Voor de burger zijn het normen waarop hij zich in een rechtsgang kan
beroepen
- Voor de rechter zijn het toetsingsnormen die, bij schending, kunnen leiden
tot vernietiging van een besluit
Formele beginselen van behoorlijk bestuur: focus op de procedure van een
besluit
- Onpartijdigheid/verbod van vooringenomenheid
- Geheimhouding
- Zorgvuldigheidsbeginsel
Materiele beginselen van behoorlijk bestuur: focus op de inhoud van een besluit
- Verbod van détournement de pouvoir
- Verplichting tot belangenafweging
- Evenredigheidsbeginsel
Motiveringsbeginsel: zowel formeel als materieel
Onpartijdigheid (verbod van vooringenomenheid) (formeel)
- Art. 2:4 lid 1 Awb: een bestuursorgaan moet zijn taak zonder
vooringenomenheid verrichten. De burger moet erop kunnen rekenen dat
het bestuur de zaken objectief bekijkt. Het bestuur mag zich niet door
persoonlijke belangen of voorkeuren laten beïnvloeden
- Art. 2:4 lid 2 Awb: regel over integriteit: personen die tot een
bestuursorgaan behoren of daarvoor werkzaam zijn en een persoonlijk
belang bij een besluit hebben, mogen niet de besluitvorming beïnvloeden.
- Dit sluit aan bij het beginsel nemo iudex in re sua: niemand is rechter in
eigen zaak
Geheimhouding (formeel)
- Bestuurders en ambtenaren kunnen gegevens met een vertrouwelijk
karakter onder ogen krijgen.
1
, - Art. 2:5 Awb: geheimhoudingsplicht
- Art. 2:5 Awb gaat over gegevens waarvan het bestuursorgaan ‘het
vertrouwelijk karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden’. De
geheimhoudingsplicht geldt dus ook wanneer een belanghebbende
gegevens heeft aangemerkt als vertrouwelijk.
- Ook uitzonderingen: art. 2:5 Awb geldt niet indien enig wettelijk voorschrift
tot openbaarmaking verplicht
Zorgvuldigheid (formeel & materieel)
- Art. 3:2 Awb: bij de voorbereiding van een besluit moet het
bestuursorgaan de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te
wegen belangen vergaren (formele kant). Onderzoeksplicht
- De materiële kant van dit beginsel houdt in dat aan het besluit een
deugdelijke feitenvaststelling ten grondslag moet liggen. Is dit niet het
geval, dan kan de rechter het besluit vernietigen
- Het bestuursorgaan mag in het algemeen afgaan op de door de aanvrager
van het besluit verstrekte gegevens. De aanvrager heeft een
informatieplicht, art. 4:2 lid 2 Awb
- Art. 3:4 lid 1 Awb: het bestuursorgaan moet de belangen van eventuele
derde belanghebbenden bij de besluitvorming afwegen
- Het zorgvuldigheidsbeginsel is dus deels formeel en deels materieel.
o Formeel: de procedure van het verkrijgen van informatie.
o Materieel: de afweging die het bestuursorgaan moet maken
Verbod van willekeur (materieel)
- Art. 3:4 Awb: het bestuur zal op basis van de beschikbare informatie alle
rechtstreeks bij de beslissing betrokken belangen af moeten wegen. Laat
het bestuur een belangenafweging achterwege dan beslist het ‘willekeurig’
en dat mag niet
- Positief geformuleerd, gedragsregel voor het bestuur
- Alleen ‘de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen’ moeten worden
afgewogen
- De plicht tot een belangenafweging is alleen als niet uit een wettelijk
voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking
voortvloeit. De wetgever heeft dan als het ware de belangenafweging voor
het bestuursorgaan gemaakt
- Hoe vrijer de bestuursbevoegdheid is, des te meer ruimte is er voor een
belangenafweging en die ruimte moet volgens art. 3:4 lid 1 Awb worden
ingevuld.
- Welke belangen een rol mogen spelen in de besluitvorming van een
bestuursorgaan wordt verder bepaald door het specialiteitsbeginsel en
de hiërarchie binnen de toepasselijke regelingen.
o Specialiteitsbeginsel: iedere bestuursrechtelijke wet mag alleen
worden toegepast ten behoeve van haar eigen, speciale, door die
wet aangegeven doelen. Je mag dus niet zomaar elke
bestuursrechtelijk wet gebruiken bij het nemen van een besluit.
o Hiërarchie: houdt in dat de hogere wetgever de bescherming van
bepaalde belangen volledig aan zich getrokken kan hebben.
- Bestuursorganen moeten ervoor zorgen dat na een belangenafweging hun
besluiten zorgvuldig en evenredig zijn
Evenredigheid (materieel)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evyk2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.