College 5 – Recht & Regulering
Jacko van Ast
22-6-2021
Doelstellingen Inl. Staats- en Bestuursrecht
bronnen van (internationaal) recht
aangeven op welke wijze internationaal publiekrecht doorwerkt in Nederlandse recht
Literatuur:
o Belinfante hoofdstuk 2.8, 4 en 14
o Art 90-95 e.v. Gw
o UVRM, EVRM, IVBPR, ESH, IVESCR, VEU, VwEU
o Statuut van het ICJ, ICC
Inhoud College internationaal recht
Bronnen van Organisaties
Basis internationaal recht
Illustratie rivierenrecht
Europees recht
Internationale instellingen
Over internationaal recht kan je een heel vak vullen. Belinfante noemt er niet zoveel over. Artikel 90
en 95 uit de grondwet geven de kern van dit stelsel weer. We gaan ook nog kijken naar het statuut
van het ICJ, het international court of Justice (hof van justitie in vredespaleis). Het ICC, dus
International Criminal Court is nu 15 jaar oud. Let op, Jacko heeft veel sheets want dat is wat hij
belangrijk vind voor het tentamen. Als het niet in een sheet stond, dan is de kans een heel stuk kleiner
dat het in het tentamen komt. Daarom zijn er dus veel sheets.
Bronnen van recht
Geschreven recht
o Verdragen
o Internationale regelgeving
o Grondwet
o Wetgeving
o Transitoir recht
Ongeschreven recht
o Wetenschap
o Rechtspraak
o Gewoonterecht
o Rechtsbeginselen
Eerst de bronnen van het recht. We hebben geschreven en ongeschreven recht. Ongeschreven recht
betekent niét dat het niet is opgeschreven, maar dat het niet forméél geschreven recht is. Er zit dus
geen wettelijke grondslag onder. Dit geld bijvoorbeeld weer wel bij verdragen en de grondwet.
Transitoir recht is het overgangsrecht (staat er alleen voor de volledigheid). Dan voorbeelden van het
ongeschreven recht. Bijvoorbeeld de artikelen, dit is echt opgeschreven door bijvoorbeeld
, wetenschappers die ook een rol bij de interpreatie van recht kunnen hebben. Dan de jurisprudentie,
dat is wel opgeschreven maar natuurlijk ‘ongeschreven’ recht, verder nog gewoonterecht en de
rechtsbeginselen.
Dit zijn dus allemaal bronnen van het recht, maar hoe zit dat met internationaal recht?
Bronnen van internationaal recht
Volgens art. 38 van het Statuut van het internationaal gerechtshof (SIGH):
Verdragen
internationaal gewoonterecht
algemene rechtsbeginselen
rechterlijke beslissingen
opvattingen van de meest gezaghebbende auteurs (doctrine, ILC)
En overigens (maar niet bij SIGH):
besluiten van volkenrechtelijke organisatie
We kijken dan naar het statuut van het Internationaal Gerechtshof, het Vredespaleis in Den Haag
(hier zit ook het criminal court). Dat internationaal gerechtshof noemt gewoon verdragen, maar ook
gewoonterecht (algemene rechtsbeginselen zoals legaliteitsbeginsel en hoor en wederhoor, maar ook
‘de vervuiler betaalt’). Maar ook rechterlijke beslissingen van de International Law Commission (ILC),
hier hoor je wat minder van, maar het is het wetenschappelijke instituut van de VN waar recht
ontwikkeld wordt. Ze bereiden het recht en verdragen voor. De ILC hebben ook doctrines, een doctrine
is niet meer dan een theorie, maar dan in het recht. In Het SIGH staat niet het besluiten van
volkenrechtelijke organisaties, maar natuurlijk horen die erbij. Als de EU bijvoorbeeld een bepaald
besluit neemt, dan is NL daar in bepaalde gevallen gebonden en mag dat zeker een rol spelen voor
een casus in het internationale gerechtshof. Dat Internationale Gerechtshof zijn opgericht na de
Volkenbond (WOI) en na WOII kwamen de Verenigde Naties die vonden dat ze een goed gerechtshof
hadden dat in WOI al was gekomen. Het internationale gerechtshof gaat over conflicten tussen
landen. Als en land dus een conflict heeft dan komt die bij het internationaal gerechtshof terecht.
Ontwikkeling Volkenrecht
Wereldomspannend natuurrecht
(Francesco di Vitoria, Hugo de Groot)
o recht van de zee
o handel drijven
o De iure belli ac pacis
Verdragenrecht,
o tussen eerst Christelijke en later “beschaafde” volkeren
o Pacta sunt servanda
Terug in de tijd, Hugo de Groot van de boekenkist en Slot Loevestein. Hij was een remonstrant, maar
ook de grootste rechtsgeleerde van Nederland. Hij heeft o.a. de Jure Belli Ac Pacis geschreven over het
recht van oorlog en vrede. Daarin heeft hij een heel ander idee van wat het recht is en waar het
vandaan komt. Is dat recht nou iets wat god je heeft gegeven, of in de aard van je genen, of zijn wij de
soort die volgens bepaalde normen die wereldwijd terugkomen functioneren net als bij wolven en
chimpansees, dus zit het in de aard van het beestje. Of, is het iets waar we zelf over nadenken, we
opschrijven en een positivistische handeling verrichten en op het moment dat we het opschrijven is
