Recht in B&O
Week 2 – AVG + Koop op afstand
De grondslag van het vermogens- en ondernemingsrecht
§12.1.4 Koop op afstand
Er wordt met betrekking tot de koop op afstand onderscheid gemaakt tussen:
De overeenkomst op afstand, bijvoorbeeld via internet, postorderbedrijf of telefoon
Verkoop buiten de verkoopruimte, bijvoorbeeld colportage, zoals verkoop aan de
deur of een verkoopdemonstratie, straatverkoop, een georganiseerde excursie of
een bijeenkomst in een restaurant of zaaltje waar producten worden verkocht.
Voorbeelden:
- Ilse bestelt op internet een paar laarzen voor €70 die zij op de site van Zalando heeft
gezien.
Hier is sprake van een overeenkomst op afstand, omdat het overeenkomst betreft
tussen een handelaar (Zalando) en een consument (Ilse) in het kader van een
georganiseerd systeem verkoop op afstand zonder gelijktijdige aanwezigheid van
handelaar en consument.
- Twee dames hebben op een bijeenkomst die georganiseerd werd tijdens een busreis
naar Monchau ieder een schapenwollen dekbed aangeschaft voor €144,50 het stuk.
Hier hebben we te maken met colportage (=verkoop van producten buiten de
officiële verkoopruimte)), verkoop buiten de verkoopruimte, omdat de overeenkomst
gesloten wordt tijdens een excursie die door de handelaar is georganiseerd met als
doel of effect de promotie en de verkoop van zaken of diensten aan de consument.
De regels voor de verkoop op afstand gelden onder andere niet voor overeenkomsten buiten
de verkoopruimte waarbij de verbintenis tot betaling voor consumenten hooguit €50
bedraagt, sociale dienstverlening en gezondheidszorg, financiële diensten, pakketreizen,
onroerende zaken en overeenkomsten waarbij een notaris nodig is.
Informatieplicht van de verkoper
Het doel van de Richtlijn is de bescherming van de consument, in dit geval bij koop op
afstand. Een belangrijk onderdeel hiervan is de zogenoemde informatieplicht.
De verkoper moet de consumentkoper van tevoren schriftelijk of op een duurzame
gegevensdrager (dvd, e-mail, pdf-bestand) informatie verschaffen over onder meer zijn
gegevens, het bestelproces, de belangrijkste kenmerken van het product of de dienst, de
levertijd, de prijs, de kosten van bezorging, de duur van de overeenkomst en de mogelijkheid
tot ontbinding van de overeenkomst.
Bedenktijd van de koper
1
,De consumentkoper krijgt 14 dagen bedenktijd om de overeenkomst te herroepen
(ontbinden). Deze termijn begint op de dag nadat het product is ontvangen. Heeft de
verkoper niet aan zijn informatieplicht voldaan, dan wordt deze termijn verlengd tot het
tijdstip waarop deze wel aan de informatieplicht heeft voldaan plus 14 dagen, de bedenktijd
dus, met een maximum van 12 maanden. De verkoper moet binnen 14 dagen na de dag van
de ontvangst van de verklaring alle van de consument ontvangen betalingen, met inbegrip
van de leveringskosten terugstorten. De verkoper mag de kosten van retourzending bij de
koper in rekening brengen, alleen als hij dit van tevoren bekend heeft gemaakt.
Een consument zou daarnaast, als bepaalde informatie is weggelaten, eventueel ook een
beroep kunnen doen op de vernietigbaarheid van de overeenkomst. De consument zal in dat
geval wel moeten bewijzen dat er een causaal verband bestaat tussen het ontbreken van de
informatie en het sluiten van de overeenkomst. De consumentkoper heeft geen bedenktijd
bij bijvoorbeeld verkoop uit een automaat, een openbare veiling (wel internetveiling!),
bederfelijke waar, de levering van losse kranten en tijdschriften etc.
Een andere verplichting van de verkoper is dat hij voordat de elektronische overeenkomst
tot stand komt de koper duidelijk moet wijzen op het feit dat deze een betalingsverplichting
aangaat als hij akkoord gaat met de bestelling. De verkoper moet de totstandkoming van de
overeenkomst bevestigen op papier of op een duurzame gegevensdrager (denk aan een
bevestigingsmail die je krijgt als je wat besteld online). De levering moet binnen 30 dagen
plaatsvinden. Dit is van regelend recht.
De betaling kan eveneens online plaatsvinden, bijvoorbeeld door internetbankieren of door
betaling met een creditcard etc. De verkoper mag geen kosten berekenen voor betaling met
een creditcard. Eventuele extra kosten mogen wel berekend worden, mits dat van te voren
is aangegeven en ze niet hoger zijn dan de werkelijke kosten.
De regeling met betrekking tot koop op afstand is van dwingend recht.
§7.3.5 Algemene voorwaarden
Omdat het in het handelsverkeer lastig is om met iedere contractpartner afzonderlijk over
elk onderdeel van de overeenkomst, zoals de verkoopcondities en de leverings- en
betalingsvoorwaarden, in onderhandeling te treden, legt een bedrijf deze in algemene
voorwaarden vast. Bij elke overeenkomst die gesloten wordt, worden de algemene
voorwaarden dan van toepassing verklaard.
Men kan in zo’n geval volstaan met een verwijzing op briefpapier naar de algemene
voorwaarden en waar deze zijn in te zien, bijv. op het bedrijf zelf, bij de KVK of op de griffie
van de rechtbank.
Een elektronische gebruiker is verplicht informatie over de algemene voorwaarden die hij
hanteert en over de toepassing ervan, op zijn website op te nemen.
Het gevolg van het gebruik van algemene voorwaarden is dat de inhoud van de
overeenkomst eigenlijk maar door één van de contractpartijen wordt vastgesteld. De wet
beschermt de contractpartners tegen elkaar door een regeling voor de algemene
voorwaarden, die van dwingend recht is. Dit betekent dat het partijen op straffe van
nietigheid niet is toegestaan van de in de wet gegeven regeling af te wijken.
2
,Begripsomgeving
Volgens de wet zijn algemene voorwaarden bedingen die door een der partijen, de gebruiker
genoemd, geregeld in overeenkomsten zijn of zullen worden gebruikt. Algemene
voorwaarden mogen geen bedingen betreffen die de kern van de verrichten prestatie
aangeven. Met de kern van de prestatie wordt bijvoorbeeld bedoeld de bepaling van prijs,
kwaliteit of hoeveelheid. Een beding is een kernbeding als bij afwezigheid ervan de
overeenkomst niet zou ontstaan wegens onvoldoende bepaalbaarheid van de
verbintenissen.
Het eigendomsvoorbehoud en het beding betreffende de betaling van de koopsom, zijn
algemene voorwaarden, omdat zij niet de kern van de overeenkomst betreffen. Zonder deze
bedingen komt er namelijk ook gewoon een koopovereenkomst tot stand, zodra partijen het
eens zijn over de verkochte zaak en de daarvoor verschuldigde prijs.
Gebonden aan algemene voorwaarden
Ook bij de algemene voorwaarden spelen natuurlijk aanbod en aanvaarding een rol, willen
zij tot contractinhoud worden. Algemene voorwaarden worden contractinhoud doordat de
wederpartij hun geding als zodanig, dus als geheel, verklaart. Als de wederpartij het geheel
van algemene voorwaarden heeft aanvaardt, is zij aan ieder afzonderlijk onderdeel daarvan,
betalingsvoorwaarde of exoneratieclausule, gebonden.
Bescherming van de wederpartij
Het nadeel van het feit dat de wederpartij aan de algemene voorwaarden gebonden is, soms
zelfs zonder de inhoud ervan te kennen, wordt ondervangen door twee mogelijkheden om
de wederpartij te beschermen:
1. vernietiging van (een beding van) de algemene voorwaarden
2. onredelijke-bezwarendverklaring
1. Vernietiging van (een beding van) de algemene voorwaarden
Voor de wederpartij bestaat een ruime mogelijkheid om de algemene voorwaarden te
vernietigen. De wederpartij kan deze vernietigbaarheid niet alleen inroepen als hij op de
hiervoor beschreven wijze aan de algemene voorwaarden verbonden is, maar ook als hij
uitdrukkelijk een bepaald beding heeft aanvaard. Een beding in de algemene voorwaarden is
vernietigbaar:
Indien het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze
waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen, de wederzijds kenbare belangen
van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is
voor de wederpartij
Indien de gebruiker(=verkoper) aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid
heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.
Bij de eerste voorwaarde (eerste bolletje) moet de wederpartij kunnen bewijzen dat de
algemene voorwaarden gezien de omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend
voor hem zijn.
De wet geeft aan wanneer de gebruiker (=verkoper) aan de tweede voorwaarde (tweede
bolletje) heeft voldaan. Dit is het geval als hij voor of bij het sluiten van de overeenkomst de
3
, algemene voorwaarden aan de wederpartij ter hand heeft gesteld of heeft medegedeeld dat
zij bij hem ter inzage liggen, of bij een door hem opgegeven KvK of griffie van een rechtbank
zijn gedeponeerd. Dus: de wederpartij kan zich niet op de vernietigbaarheid van een beding
in de algemene voorwaarden beroepen wanneer hij bij het sluiten van de overeenkomst met
dat beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn. (dus als de verkoper
wel de algemene voorwaarden op de site had staan maar jij deze niet hebt gelezen)
Bij een overeenkomst die langs elektronische weg tot stand komt, moeten de algemene
voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs
elektronische weg ter beschikking worden gesteld en wel op zodanig wijze dat deze door
hem kunnen worden opgeslagen en voor hem toegankelijk zijn ten behoeve van latere
kennisneming. Mocht dit laatste niet mogelijk zijn, dan moet hij voor het sluiten van de
overeenkomst aan de wederpartij bekendmaken waar deze van de voorwaarden langs
elektronische weg kan kennisnemen, alsmede dat zij op verzoek langs elektronische weg of
op andere wijzen zullen worden toegezonden.
De zwarte lijst somt bedingen op die jegens een consument onredelijk bezwarend worden
geacht. Tegenbewijs is niet toegestaan. Telkens als een op de zwarte lijst staand beding in de
algemene voorwaarden voorkomt en een consument een beroep doet op de
vernietigbaarheid ervan, zal een dergelijk beding worden vernietigd. De consument hoeft
hier dus niet te bewijzen dat gezien de omstandigheden het desbetreffende beding
onredelijk bezwarend voor hem is.
Art 6;237 geeft een opsomming van een aantal bedingen die vermoed worden onredelijk
bezwarend te zijn voor de consument. Tegenbewijs door de gebruiker is hier wel toegestaan.
De bedingen in algemene voorwaarden die op de grijze lijst staan, zullen dus op verzoek van
de wederpartij worden vernietigd, tenzij de gebruiker erin slaagt aan te tonen dat zij niet
onredelijk bezwarend voor de wederpartij zijn.
Zo zal bijvoorbeeld een consument die geconfronteerd wordt met de algemene
voorwaarden van een internetaanbieder waarin deze zijn aansprakelijkheid voor indirecte of
directe schade uitsluit, dit beding kunnen vernietigen, omdat het op de grijze lijst voorkomt.
Bedingen die niet voorkomen op de grijze of zwarte lijst kunnen natuurlijk ook voor
vernietiging worden voorgedragen. De wederpartij moet in dat geval wel kunnen bewijzen
dat zij gezien de concrete omstandigheden onredelijk bezwarend voor hem zijn.
2. Onredelijk-bezwarendverklaring
De wet kent naast een beroep op de vernietigbaarheid van het beding door de wederpartij
nog een tweede beschermingsmogelijkheid tegen bedingen in algemene voorwaarden.
Bepaalde rechtspersonen die de belangen van betrokkenen behartigen, zoals de
consumentenbond, kunnen een eis indienen bij het gerechtshof teneinde een bepaald in de
algemene voorwaarden voorkomend beding onredelijk bezwarend te verklaren. Voorwaarde
is wel dat eerst onderling geprobeerd is de algemene voorwaarden te wijzigen. Naast de
onredelijk bezwarendverklaring door het Gerechtshof te Den Haag kan bovendien nog op
vordering van de eiser een verbod op het gebruik van het bewuste beding opgelegd worden.
Handboek AVG compliance in de praktijk
4