Burgerschap 3 ‘Jij en de politiek’
1. Burger en politiek
Wat is politiek? Politiek gaat over regeren, macht, geld en verantwoordelijkheid. Wie krijgt wat en
hoe? Politiek gaat er dus over wat mensen krijgen. Denk aan het geld dat je krijgt als je ziek bent en
je niet meer kunt werken. Denk aan het geld dat de school krijgt waar je nu de lessen volgt. Dat ‘krijg’
je allemaal. Hiervoor betalen wij, als burgers, allemaal belasting. Politiek gaat ook over dat mensen
die veel geld hebben, meer belasting moeten betalen dan mensen met weinig geld. Dit noem je
‘herverdelingsvraagstuk’.
Wat is de overheid? De overheid bestaat uit de mensen die over ons gesteld zijn. Dit zijn de mensen
in Den Haag, maar ook de mensen in de provincie en de gemeente. De overheid heeft het toezicht
over ons, zij kijken of iedereen zich aan de regels houdt.
Kortom: de politiek stelt regels vast, de overheid controleert en voert ze uit.
Democratie: Het volk regeert
Republiek: één persoon het belangrijkst. Een president. Politieke partij wel inspraak
Dictatuur: één persoon aan de macht, geen politieke partijen
Monarchie: vorst aan het hoofd, een koning.
Anarchie: geen regering in een land
Theocratie: De Heere leidde en bestuurde het volk. Joden. Nu kun je zeggen, Iran.
Wat heeft Nederland?
Een constitutionele parlementaire monarchie met een democratisch stelsel.
- Constitutioneel: Nederland heeft een grondwet
- Parlementair: Parlement controleert de regering en stelt wetten vast
- Monarchie: Functie van staatshoofd is erfelijk.
- Democratie: Volk regeert, doormiddel van verkiezingen.
2. Burger en soorten overheden
Een coalitie wordt gevormd door politici van verschillende partijen die met elkaar samenwerken en
met elkaar ook meestal een meerderheid hebben in het parlement, provincie of gemeente.
Een oppositie wordt gevormd door de overige politieke partijen. Zij zitten niet in de regering en
leveren geen ministers of wethouders. De kans dat hun idealen worden uitgevoerd is klein.
De gemeente is de laagste overheid in Nederland, meestal bestaat het uit een aantal dorpen.
Volk -> Kiest -> Gemeenteraad -> College van B&W
Aan de provincie wordt leidinggegeven door de college van Gedeputeerde staten. Hierin zit de
commissaris van de koning en de gedeputeerden.
Volk -> kiest -> Provinciale staten -> controleren -> College van gedeputeerde staten en de
Commissaris van de koning.
, De rijksoverheid staat boven de gemeente en de provincie. Dit is het hoogste bestuurlijke orgaan in
Nederland.
De tweede kamer heeft 150 leden. Zij controleren de regering en mogen zelf wetten maken, hiervoor
hebben ze twee rechten.
Recht van initiatief: zelf wetvoorstellen indienen
Recht van amendement: wetwijzigingen aanbrengen in wetvoorstellen van de regering.
Recht om moties in te dienen
Budget recht
Onderzoek – en enquete recht
Vragenrecht
De eerste kamer heeft 75 leden. Zij controleren de tweede kamer op het gebied van wetgeving.
Het Europees parlement is eigenlijk de baas over de EU. Hoofdvestiging in Brussel. Eens in de 5 jaar
verkiezingen. 3 taken:
Maken van Europese wetten
Controleren van andere Europese instellingen
Goedkeuren en afkeuren van de begroting
De NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) is opgericht om andere landen te helpen als ze
aangevallen worden.
De VN (Verenigde Naties) is een internationale organisatie die in 1945 is opgericht. Hier wordt
samengewerkt op het gebied van internationaal recht, wereldwijde veiligheid, behoud van
mensenrecht, ontwikkeling van de wereldeconomie en het opzoek gaan naar ontwikkelingen.
3. Verkiezingen
Als de regering (eerste en tweede kamer) de volledige periode van 4 jaar heeft uitgezeten, komen er
verkiezingen. Dus iedereen die 18 jaar en ouder is mag om de 4 jaar stemmen.
Alle Nederlanders die 18 jaar en ouder zijn hebben actief kiesrecht en mogen bij de verkiezingen hun
stem uitbrengen. Alleen de rechter kan het kiesrecht ontnemen, als je bijvoorbeeld een ernstige
geestelijke stoornis hebt.
Een lijsttrekker is de persoon die als eerste op de lijst van de kandidaten staat. Hij of zij is tijdens de
verkiezing het gezicht van de partij.
Als de uitslag bekend is van de verkiezingen, is er nog geen regering. Dan begint het formatie proces.
Hierin worden de mogelijkheden onderzocht om tot een nieuwe regering te komen.
De regering bestaat uit de koning en de ministers
Het kabinet bestaat uit alle ministers en de staatssecretarissen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madelonble. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.
