Pedagogiek
Hoofdstuk 1
Wat is pedagogiek ?
Afgeleid van het Griekse woord,’ Paidagoogia’
Het betekent kinderleiding
met de nadruk op handelen
het gaat om de praktijk van het opvoeden
Pedagogiek als wetenschap :
De pedagogiek is de wetenschap van de ontwikkeling van een kind tot aan zijn volwassenheid.
De wetenschap bestudeert de opvoeding, de ontwikkelingsfasen, en ook de relatie tussen het kind
en zijn omgeving: familieleden, school, vriendjes en vriendinnetjes, de gebouwde omgeving, media,
etc.
Ook wordt de opvoeding van moeilijk opvoedbare kinderen onderzocht. Ze leven in een moeilijke
situatie of het dreigt verkeerd te lopen.
Specialisaties van pedagogiek :
Orthopedagogiek bestudeert het grootbrengen van jeugdigen met een handicap:
ontwikkelingsstoornis zoals ADHD of leerstoornis zoals dyslexie.
Sociale pedagogiek, soms ook volwassenenpedagogiek genoemd
Onderwijspedagogiek (didactiek en onderwijskunde)
Klinische pedagogiek
Gezinspedagogiek
Theoretische pedagogiek
Forensische pedagogiek
Historische pedagogiek
Mediapedagogiek
, 4 belangrijke stromingen :
1.geesteswetenschappelijke pedagogiek
2.empirischanalytische pedagogiek
3.kritischemancipatorische pedagogiek
4.ecologische pedagogiek
Geestes- Empirisch- Kritisch- Ecologische
wetenschappelijke analytische emancipatorische pedagogiek
pedagogiek pedagogiek pedagogiek
Aandacht voor Kind centraal Kind en opvoeder Maatschappij Onmacht
opvoeder
Visie Geesteswetenschap, Natuurwetenschap, Ideologie kritiek, Meervoudig
begrijpen, inleven, verklaren, verklaren, inleven risicomodel
subjectief interventies, Verzet tegen Risico-
objectief onderdrukking beschermende
Racisme, armoede, factoren,
seksisme Holisme
Leefwereld van
kind
Methode Kwalitiatief: Kwantitatief: Kwalitatief en Kwalitatief en
Belevings - en Meten is weten kwantitatief kwantitatief
ervarinsonderzoek handelingsonderzoek
Belangrijke Ph. Kohnstam, D. Kohnstam, Paulo Freire, Bronfenbrenner,
vertegenwoordigers Langeveld Van Ijzendoorn Ad van Gennep Van der Ploeg
Iedereen wordt hulpeloos geboren
Cultuurverschillen
Historische/culturele context
Middeleeuwen Nederland:
kenden ze de term kind niet
verzorgden allemaal elkaar
familie leefde samen (geen gezin)
kind was volwassen zodra het iets kan, hielp meteen mee
kind is volwassene als zakformaat
arm geen scholing, rijk wel
vrouwen thuis, mannen binnen
, Verlichting/Moderne industriele samenleving :
nieuwe tijd, nieuwe theorieën
aparte kinderwereld
kind moet kind zijn, dingen beleven om meer i/h leven te begrijpen
kind wordt geboren als een ongeschreven blad (moet nog gevormd worden)
voorbereiden tot verantwoordelijk en autonoom individu
Industriële revolutie:
dorpen naar steden
familie verbanden uit elkaar gerukt
kern gezin , hiërarchie v/h gezin: vader baas, rest luisterden (=Bevelhuishouden)
Tijd na de 2e Wereldoorlog :
Lea Dasberg (1930-)
Boek: ‘Grootbrengen door kleinhouden’
Jeugdland wordt aangetast
Grens tussen opvoeder en opvoedeling vervaagt
Wereld veranderen *tv *telefoon
Snelle ontwikkeling
Kinderen moeten ruimte krijgen & voorbereid worden voor de grote wereld
Kinderen moeten voorbereid worden op nieuwe samenleving
Jaren 60:
veel gastarbeiders
verschillende culturen
Nederlandse cultuur nadruk op:
Individualiteit (leidt tot eenzaamheid)
Autonomie (=eigen waarde nastreven)
Individuele ontplooiing
Niet westerse cultuur nadruk op:
Familie
Individu onderschikt aan de groep (kan niet altijd meekomen i/d groep)
Solidariteit (voor elkaar zorgen/gastvrij)
Opvoeden hoe doe je dat ?
Opvoeding volgens Malschaerts & Traas:
Je leert je kind te dragen, verantwoordelijkheid te leren doel is om kind volwassen te maken
Kinderwetje van Houten 1874:
1e kinderwet -> overheid voor het eerst met kind bemoeien
=kinderen tot 12 jaar niet mogen werken
tegen kinderarbeid