Biologie
Basisstof 6.1
Interne en externe prikkels:
Zintuigen, zoals het gehoorzintuig en het gezichtszintuig, ontvangen prikkels uit het
externe milieu (externe prikkels). Voor homeostatische regelmechanismen worden
zintuigen gebruikt die prikkels ontvangen uit het inwendige milieu (interne prikkels).
Er zijn ook zintuigen die een verandering van de spanning van een spier of een
verandering in de stand van een lichaamsdeel registreren (evenwichtszintuigen). Via
impulsen en zenuwcellen (conductoren) wordt de informatie van zintuigen
doorgegeven aan het centrale zenuwstelsel.
Zintuigcellen receptoren, zenuwcellen conductoren, spieren en klieren
effectoren.
- Mechanische receptoren reageren op uiteenlopende vormen van
mechanische energie (bijv. aanraking, beweging). Een impuls ontstaat
wanneer het celmembraan buigt of uitrekt.
- Gehoor- en evenwichtsreceptoren zijn mechanische receptoren met zeer fijn
haartjes. Impuls ontstaat wanneer de vloeistof waarin zij zich bevinden
beweegt, de haartjes buigen en het celmembraan vervormt.
- Tast- (onder de huid) en drukreceptoren (dieper in de huid) zijn mechanische
receptoren waarin een impuls ontstaat als het celmembraan vervormd wordt
door lichte aanraking of druk.
- Chemische receptoren kunnen bepaalde moleculen uit de omgeving binden.
Hierdoor ontstaat een impuls in deze zintuigcellen.
- Temperatuurreceptoren in de huid reageren op warmte en kou. Impuls
ontstaat wanneer de temperatuur onder of boven een bepaalde normwaarde
komt.
- Pijnreceptoren bevinden zich in het hele lichaam en zijn de uiteinden van
bepaalde zenuwen. Impuls ontstaat door extreme druk, extreme temperaturen
of chemische stoffen.
- Lichtreceptoren zijn zintuigcellen waarin een impuls ontstaat door zichtbaar
licht.
, Het ontstaan van impulsen in zintuigcellen:
- Zintuigcellen gespecialiseerde zenuwcellen
- Als een prikkel sterker is dan de drempelwaarde (prikkeldrempel) ontstaat er
een impuls.
- Licht is de adequate prikkel voor lichtreceptoren. De prikkeldrempel is erg
laag.
- Prikkeldrempel is voor andere, niet-adequate prikkels veel hoger.
- De sterkte van een prikkel bepaalt de impulsfrequentie in de aangesloten
gevoelszenuwcellen: hoe sterker de prikkel, hoe hoger de impulsfrequentie.
- Als prikkel enige tijd aanhoudt prikkeldrempel hoger, impulsfrequentie
neemt af zintuig minder gevoelig
- De aanpassing van de gevoeligheid van een zintuig aan een aanhoudende
prikkelsterkte (of een verlaging van prikkeldrempel) heet adaptatie of
gewenning.
Basisstof 6.2
De bouw van het oog:
- Harde oogvlies = witte gedeelte van oog, geeft bescherming aan de
binnenkant van het oog
- Hoornvlies = doorzichtig, hierdoor kan licht het oog binnenvallen.
- Iris = gekleurde gedeelte, de kleur wordt gevormd door pigmenten
- Pupil = de opening van iris.
- Glasachtig lichaam = geleiachtige massa waarmee het grootste deel is gevuld
- Vaatvlies = zorgt voor de voeding
- Hoornvlies, straalvormig lichaam en ooglens zorgen voor dat er een scherp
beeld ontstaat
- Op het netvlies liggen
lichtreceptoren
- Met de lichtreceptoren in de
gele vlek kun je het scherpst
zien
- Blinde vlek = de doorgang voor
bloedvaten
Beeldvorming:
Als er een beeld op je netvlies valt is
het omgekeerd en verkleind. Er ontstaan impulsen in de lichtreceptoren in het
netvlies, de impulsen worden door gevoelszenuwcellen naar de gezichtscentra in de
grote hersenen geleid. Hierdoor wordt het beeld rechtopstaand en in de juiste
formaat.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenneeykens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.