Onderzoek in de gezondheidszorg
Bakker en Van Buren (2014)
Hoofdstuk 3 De onderzoeksopzet
3.1 Indelingen van onderzoek
Voor het typeren van het onderzoek worden er verschillende indelingen gehanteerd. De
meest gebruikten onderzoeksindelingen in de gezondheidszorg:
- Indelingen op basis van het doel dat je met het onderzoek wilt bereiken
- Indelingen op basis van het soort gegevens dat je verzamelt
- Indelingen op basis van het tijdpad van je onderzoek
- Indeling op basis van het onderzoeksdesign
Indeling gebaseerd op het doel:
- Definiërend onderzoek aangeven van de bepalende kenmerken van het
onderwerp.
- Beschrijvend onderzoek het in kaart brengen (van de eigenschappen) van het
onderwerp.
- Vergelijkend onderzoek het onderzoeken van de verschillen tussen twee of
meerdere groepen, situaties of instrumenten.
- Verklarend onderzoek het richten op de oorzaken van de gevonden verschillen of
verbanden.
- Voorspellend onderzoek het bekijken van de gevolgen van het onderwerp.
- Evaluerend onderzoek het evalueren van het effect van een bepaalde interventie of
maatregel.
- Voorschrijvend onderzoek het opstellen van richtlijnen of maatregelen.
- Explorerend onderzoek opzoek gaan naar verbanden of verklaringen.
- Toetsend onderzoek het toetsen van de theorie of verwachtingen (hypothese)
Indeling op basis van de soort gegevens die verzameld gaan worden:
- Kwalitatief onderzoek gegevens over de beleving, ervaringen of verwachtingen van
de personen. Attitudes en achterliggende oorzaken doorgronden en dieper ingaan op
het onderwerp. De uitkomsten worden in woorden uitgedrukt.
Methoden: interviews, observaties en focusgroepdiscussies.
Vaak een laag aantal personen die betrokken worden in het onderzoek.
Resultaten: uitgebreide en gedetailleerde beschrijvingen.
- Kwantitatief onderzoek de uitkomsten worden in cijfers uitgedrukt.
Methoden: observaties of vragenlijsten.
Vaak een hoog aantal personen die betrokken worden in het onderzoek.
Indeling op basis van het tijdpad van het onderzoek:
- Dwarsdoorsnedeonderzoek, transversaal onderzoek of cross-sectioneel onderzoek
alle gegevens worden op één meetmoment verzameld.
- Longitudinaal onderzoek of follow-uponderzoek de periode van dataverzameling
bestaat uit meerdere meetmomenten. Het meten van de variabele vindt op
verschillende tijdstippen plaats.
Prospectief onderzoek vooruit kijken in de tijd. De uitkomst moet bij de start
van het onderzoek nog optreden.
Retrospectief onderzoek de uitkomst is al opgetreden en er wordt
terugkeken in de tijd om erachter te komen welke variabelen op de uitkomst
van invloed waren.
Indeling op basis van het onderzoeksdesign:
- Experimenteel onderzoek de onderzoeker verandert de onderzoeker bewust iets in
de onderzoeksgroep; de interventie.
, - Observationeel onderzoek beperken tot het verrichten van waarnemingen en
metingen. Er wordt niet ingegrepen.
3.2 Experimentele onderzoeksdesign
Experimenteel onderzoek als onderzoeker verander je iets in de onderzoeksgroep. Dit is
een interventie.
Experimentele onderzoeksdesign experiment, quasi-experiment en pre-experiment.
3.2.1 Experiment
Bij een experiment deel je de proefpersonen op basis van toeval in in twee groepen: de
experimentele groep (interventiegroep) en de controlegroep.
De experimentele groep wordt blootgesteld aan een bepaalde interventie en de
controlegroep krijgt geen interventie of een placebo.
Door het gebruik van deze twee groepen kan je het effect van een interventie meten.
Een belangrijk kenmerk van experimenteel onderzoek is randomisatie. Bij randomisatie vindt
de toewijzing van de personen aan één van beide groepen op basis van toeval plaats. Dit is
aselecte toewijzing of ‘random’ groepsindeling. Alle kenmerken zijn in principe gelijk verdeeld
over beide groepen. Door randomisatie kan je vertekeningen van het onderzoek door overige
variabele voorkomen.
Geschikt voor causale verbanden te onderzoeken.
Namen voor experimentele onderzoeken Randomized controlled trials of randomized
clinical trials (RCT).
Double blind randomized controlled trails dubbelblind onderzoek het blinderen van het
onderzoek. Hierbij is zowel de onderzoeker als voor de proefpersonen onbekend in welke
groep de proefpersonen zich bevinden.
Enkelblind onderzoek Of de onderzoeker of de proefpersoon weet niet tot welke groep een
proefpersoon behoort.
Door blinderen kun je alle invloeden die niet aan de interventie zelf zijn toe te schrijven,
uitsluiten. Hierdoor voorkom je dat een partij de onderzoeksresultaten kan beïnvloeden.
3.2.2 Quasi-experiment
Quasi-experiment hierbij wordt uitgegaan van bestaande groepen. De randomisatie
ontbreekt. Er is een grotere kans op vertekeningen van de onderzoeksresultaten, doordat de
groepssamenstelling het onderzoeksresultaat mede bepaalt.
Je gaat bijvoorbeeld organisatie A met organisatie B vergelijken, waarbij je niet weet of de
kenmerken van de personen in beide organisaties gelijk zijn.
3.2.3 Pre-experiment
Pre-experiment of voor-en-na vergelijking het is niet mogelijk om een controlegroep samen
te stellen. Door het niet kunnen samenstellen van een controlegroep is nooit met zekerheid
te zeggen of een eventuele verandering toe te schrijven is aan de interventie of dat deze
spontaan ook was opgetreden. Dit type heeft geen enkele of slechts één vergelijking.
Voorbeeld situatie bij geen controlegroep: het effect van een reclame op het binnenhalen van
orgaandonaties. Je kan iemand niet uitsluiten om die niet te kijken.
3.3 Observationele onderzoeksdesign
Bij observationeel onderzoek beperkt de onderzoeker zich tot het verrichten van
waarnemingen en metingen.
Observationeel onderzoeksdesign:
- Cohortonderzoek
- Patiënt-controleonderzoek
- Dwarsdoorsnedeonderzoek
- Patiëntenseries
- Ecologisch onderzoek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anniekhermans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.