Week 1
Inleiding over de wetenschap, theorie & domein
Rationele keuzetheorie
Hoorcollege 1
Wetenschap
Doel – op een objectieve, rationele wijze kennis vergaren, de wereld en verschijnselen begrijpen.
Methode – wetenschappelijke, objectieve methode.
Theorieën
Een theorie is een georganiseerde, geclusterde kennis.
Een paradigma is een supertheorie (gissen, weerleggen, gissen, weerleggen)
Vooruitgang in de Wetenschap
Gissen en weerleggen: er is een hypothese en die wordt aantal jaren later weer weerlegt door
andere wetenschapper. Paradigma: theorie, algemene gedachte ergens achter. Fundament van het
denken. Paradigma in de criminologie: het was eerst een tak van biologie -> 19e eeuw: crimineel is
apart soort mens -> tegenwoordig wordt er meer naar sociologische factoren gekeken.
Domein
Rule breakers (overtreden van regels)
Rule makers (totstandkoming van regels)
Rules (regels zelf)
Ethiologie
Leer van de oorzaken van criminologie. Wat is de verklaring van (crimineel) gedrag?
Micro oorzaken op individueel niveau (crimineel: biologisch, psychologisch)
Meso oorzaken in sociale processen (wijken, opvoeding, beroepsgroep)
Macro oorzaken in de samenleving (sociologisch)
Civilisatietheorie
Norbert Elias (1939)
Manuel Eisner is een historisch criminoloog, dus criminaliteit in de historische context. De enorme
daling van moordcijfers in de afgelopen 1000 jaar, is te verklaren door middel van de
civilisatietheorie van Norbert Elias: normen worden van bovenaf bepaald, door de elite. In tijden van
oorlog is het een normalere norm om iemand te doden dan in tijden van vrede. Meeste theorieën
gaan over: waarom doen ze het? Deze gaat over: hoe reageren we erop?
Elite
Burgerij
Volk
,Sociale-reactie benadering
Howard Becker – Outsiders
Hoe reageren we op Jazzmuzikanten?
Hoofdstuk 3
Middeleeuwse Standenmaatschappij
Criminaliteit kwam vooral voor in de armere, lagere klassen. De hogere klasse had hier last van. Geen
sociale stijging mogelijk. Samenleving in de middeleeuwen was gesloten.
Mercantilisme
Voorloper van het kapitalisme. VOC werd opgericht in 1602 en dit was de eerste multinational.
Handel opende allerlei mogelijkheden voor sociale stijging (social upward mobility). Mogelijkheden:
ambachten, groeiende welvaart, schilders. Veel arme mensen willen stijgen, willen aanzien in de
samenleving krijgen. Bourgeoisie ontstaat en wil meer veiligheid.
Bourgeoisie
Wil meer veiligheid en voert burgerwachten in. Dit zijn vrijwilligers die de veiligheid in
steden proberen te garanderen. Nachtwacht – Rembrandt: ook vrijwilligers.
Ordedienst die “dangerous classes”onder de duim houdt.
Verlichting
18e eeuw – anders denken over misdaad en straf.
Beccaria – tegen aristocratische cultuur & machthebbers. Straf/sanctie moet proportioneel zijn!!
Bentham – Waarom overtreden mensen regels? Calculus: mensen maken afwegingen. Bij
predatory/consensual crimes moet je het strafrecht niet toepassen.
1791 – mensenrechtenverklaringen; iedereen gelijk, behalve slaven
Franse Revolutie
Napoleon aan de macht in Frankrijk, maken van Nederland een Koninkrijk.
1800 – Frankrijk bezet Nederland, brengt strafrecht in --> proportionaliteit + Rationele mens – wij zijn
rationeel en calculerend; je zal criminaliteit eerder laten, omdat je weet dat je straf krijgt.
20e eeuw
Jaren 60 – mensen worden behandeld
Jaren 70 – Nothing works: reactie op what works? Law and order return: afschrikking & preventive
Law & order return – straffen verhogen, minimumstraffen, 3 strikes out
Punitive society
Verenigde Staten heeft gigantische gevangenispopulatie, strenge straffen! Oorzaken:
Three Strikes Out
War on Drugs Doel = afschrikking
Incapacitation – mensen onmogelijk maken om criminaliteit te plegen door ze vast te zetten.
, Crime drop
Afname van criminaliteit – in VS en Nederland (punitiever geworden)
Hypothese – daling criminaliteit komt door Zero-tolerance aanpak voor (kleine) delicten (New York)
Verwerping Hypothese – Boston ook daling criminaliteit --> strenger beleid VS zorgt voor daling!
Rationele keuzetheorie
Jan van Dijk
Calculus – mensen maken een afweging of ze wel of geen criminaliteit plegen.
Gelegenheidstheorie
Afgeleide van rationele keuzetheorie - Meer welvaart zorgt voor meer (kleine) criminaliteit.
Deel van criminaliteit wordt gepleegd doordat de gelegenheid aanwezig is.
Gelegenheid is afgenomen in de jaren 90 –-> Technische maatregelen! (detectiepoortjes)
Hoofdstuk 1 - Wat is criminologie?
Fundamentele veranderingen
De natuur van onze wereld veranderd. Alle veranderingen hebben te maken met:
Verbeterde verbindingen + Onderlinge afhankelijkheid. De veranderingen zijn:
Globalisering – Overtreffen van referentiepunten die effect hebben op planeet.
Referentiepunten: materiële, politieke, sociale en culturele zaken. Alle processen waarbij
mensen over hele wereld worden opgenomen in één wereldmaatschappij.
Globalisatie – proces van eenwording; van lokaal/nationaal naar één systeem.
Internationaal universum: evenementen in ene gedeelte effect op andere gedeeltes.
Mondiale economie – grootste effect van de mondiale samenleving. Toenemende
multinationalisatie van bedrijven die produceren op wereldwijd niveau. Resultaat:
economische goederen/services/personeel gaan heen en weer tussen grenzen. Gevolg:
gebeurtenissen in ene gedeelte hebbe significante invloed op andere gedeeltes.
Antiglobalisation movement – Critici van globalisatie, zoals Nikos Passas,
beargumenteren dat globalisatie “criminogeen” (criminogenic) is, omdat het motivatie en
kansen biedt voor zakelijke deviantie en dat het leidt tot minder effectieve controle
systemen. Andere critici: rijken worden nog rijker en armen worden armer (polarization +
accentueert ongelijkheden in maatschappijen).
Globalisatie van communicatie (Internet)
Door het Internet kunnen ideeën, prestaties, ideologiën en technische informatie worden
uitgewisseld over de hele wereld. Mensen zijn niet meer afhankelijk van de ideologie van de
Overheid. Gevolg: uitbreiding kennis + bekrachtiging van vele ideeën en meningen. Resultaat:
Onderlinge verbondenheid op positieve en negatieve manier.
Wisseling van banen – door ontwikkeling mondiale communicatie is er een
verschuiving in banen: fabricage naar service / communicatie / informatie. Vereist is hogere
scholing en training. Gevolg: “underemployed” en werkeloosheid. Verhoging angst + stress.
Resultaat: door stress meer competitie --> meer geweld in de familie en op werkvloer.
Nieuwe soorten criminaliteit – Fraude, identiteitsdiefstal, drugssmokkel, bommen.
Internetterrorisme: Overheden en nationale infrastructuren kwetsbaar door hacken & virus.