Samenvatting
Samenvatting Probleem 8 - Grondslagen van de Criminologie
Uitgebreide samenvatting van probleem 8 van het vak Grondslagen van de Criminologie
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Probleem 8Leerdoelen:
1. Worden menselijke handelingen aangestuurd door de bewuste vrije
wil?
2. Hebben mensen een vrije wil?
3. Wat als er geen vrije wil is? Gevolgen voor het strafrecht
Stroming Bestaat Causaal Auteurs
vrije wil? determinisme?
Hard Nee Ja (sluit vrije wil Lamme,
determinis uit) Verplaetse
me
Compatibili Soms Ja (maar wel nog Vincent,
sme vrije wil) Slors, Roef
Liberalisme Ja Nee
1. Worden menselijke handelingen aangestuurd door de bewuste vrije wil?
Bron: BBC Radio 4. (2014, november 7). The Libet experiment: Is
free will just an illusion? [Video file].
Libet liet mensen op een knopje drukken wanneer ze de drang voelden
om te drukken.
Resultaat: het bleek dat de hersenen de keuze om te drukken al
genomen hadden voordat de persoon dat deed voordat we bewust een
handeling initiëren, heeft ons brein dat al gedaan. Dat suggereert dat de
‘vrije wil’ niet voorafgaat aan een daad, maar er juist op volgt.
Libet: Er mag dan geen sprake zijn van vrije wil, wel van ‘free won’t’ je
kan een handeling stoppen = vrije keuze
Kritiek Daniel Dennis: Anderen zijn meer sceptisch: hoe kan je de tijd
van de beslissing om te bewegen meten? En hoe gaat het bij complexere
beslissingen gebaseerd op redeneringen
Slors, M. (2011). Neurowetenschap en vrije wil.
Experiment Kornhuber en Deecke (1965): hersenactiviteit gaat vooraf
aan vrijwillige handelingen Hun conclusie is dat met behulp van EEG te
meten is hoe de hersenen een handeling voorbereiden zo’n 1 tot 1,5
seconden voordat de handeling wordt uitgevoerd. Deze meetbare
activiteit noemen ze ‘bereidheidspotentiaal’.
Experiment Libet (1983) Libet laat zijn onderzoek draaien om een heel
simpele vingerbeweging om de meetresultaten zo min mogelijk te
compliceren. Maar het idee is dat de resultaten ook gelden voor andere
vrijwillige handelingen. Om te meten wanneer iemand een bewuste
intentie vormt om een vingerbeweging te maken bedenkt hij het volgende:
Proefpersonen worden gevraagd om naar een klok te kijken waarvan de
wijzer in 2,56 seconden ronddraait. Op het moment dat een proefpersoon
vrijwillig besluit de gevraagde vingerbeweging te maken moet ze
onthouden waar de wijzer van de klok stond. Wanneer tegelijkertijd de
1
,bereidheidspotentiaal gemeten wordt blijkt keer op keer dat de bewuste
intentie pas optreedt nadat de bereidheidspotentiaal al gemeten wordt.
Dus: de bewuste beslissing om een vingerbeweging te maken is niet de
werkelijke oorsprong van de vingerbeweging; de bewuste beslissing
veroorzaakt niet de handeling.
Een bewuste intentie of beslissing is niet de oorsprong van de
handeling die daarop volgt. Die oorsprong ligt, op de tijdsbalk,
vóór die intentie of beslissing.
Libet interpreteerde zijn resultaten als regelrecht in strijd met het beeld
dat we van onszelf hebben als autonome, vrije beslissers. Achter deze
interpretatie schuilt een specifiek idee van wat vrijheid van de wil precies
inhoudt.
‘ideo-motor theorie’ van intentioneel handelen ( William James) =
Bewust, intentioneel handelen omvat, volgens deze theorie, het ervaren
van een intentie om een handeling uit te voeren vlak voordat de handeling
ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt.
Er is geen sprake van een free will, maar wel van een free won’t, stelt
Libet.
We zijn in staat om bewust een bereidheidspotentiaal dat onderweg is
een handeling te worden te kunnen afbreken.
Wegner (1999)
Proefpersonen krijgen via een koptelefoon een gedachte in hun hoofd
krijgen geprent waarna hun bewegingen zo worden gemanipuleerd dat die
overeenkomen met de gedachte. Er is dus geen causale relatie tussen
gedachte en handeling. Toch oordelen de proefpersonen wel dat ze zelf de
oorzaak zijn van hun handelingen.
Blijkbaar is het vlak na elkaar optreden van een gedachte en een
handeling voldoende om de gedachte als bewuste intentie en als oorzaak
van de handeling te ervaren.
Er bestaat geen direct causaal verband: ook in normale
omstandigheden gaat een gedachte, intentie of beslissing direct aan een
bewust gewilde handeling vooraf terwijl er geen causaal verband tussen
bewustzijn en handeling bestaat
Libet de bewuste intentie wordt veroorzaakt door onbewuste processen
in het brein waarna het bewustzijn de handeling veroorzaakt.
Wegner laat zien dat onbewuste processen die leiden tot het vormen
van een bewuste intentie in een iets later stadium ook verantwoordelijk
zijn voor de handeling.
Toevoeging Libet: bewuste intenties, beslissingen, gedachtes ets. zijn noch
de oorsprong, nog de oorzaak van ons handelen.
Libet wel free won’t, en wegner geen free won’t
Vrije wil is, in de ogen van Libet (hard determinisme) en vele andere
hersenwetenschappers, dus zoiets als causale controle over het handelen
door het bewustzijn. Achter dit begrip zitten twee aannames (van het hard
determinisme): (slors is het het niet mee eens 2e kritiekpunt)
2
, 1. Ik ben vrij als mijn handelingen voortkomen uit mijn intenties en
beslissingen en niet uit impulsen die niet tot mij zelf behoren
2. Ik ben mijn bewustzijn. Het ‘zelf’ valt samen met het bewustzijn, wie
je bent is je bewust zijn
Descartes & Locke: ik/zelf = bewust denken, ervaren en
herinneren. Staat tegenover onbewuste processen
De identificatie van het ‘ik’ of het ‘zelf’ met het bewustzijn en dat vrij
intentioneel handelen bewuste veroorzaking vereist, is in de filosofie niet
door iedereen geaccepteerd.
Het ‘zelf’ of het ‘ik’ dat als bron van vrij handelen fungeert, kan best
onbewust zijn. De bron van vrij handelen wordt geassocieerd met reflectie,
overwegen, beslissen, rationaliteit en moraliteit. Maar deze zaken vereisen
niet noodzakelijk bewustzijn. Denk aan praten of in een split second een
doelpunt scoren.. vooraf denk je daar niet bewust over na.
Dijksterhuis: ‘Het slimme onbewuste’ = We zijn niets van waarde kwijt
wanneer we erkennen dat ons zelf zich niet alleen in ons bewustzijn
manifesteert.
Veel mensen identificeren zichzelf in hun bewustzijn, maar dit klopt
volgens Lamme niet. De dubbelganger in jouw hoofd, die neemt de echte
beslissingen. Het bewustzijn komt pas aan te pas wanneer we iets
besluiten niet te doen.
4 kritiekpunten van Slors
- Lange termijn intentie wordt vergeten door de hard deterministen
- Slors is het niet eens met de definitie van vrije wil omdat je ik veel
meer is dan alleen je bewustzijn, ook on (spreken is een onbewuste
handeling, maar toch is belediging strafbaar) bewust en onbewust
is iets anders dan vrije wil lopen en appen op straat is niet allebei
bewust, maar wel vrije wil
- Naratieve ik: je gaat je gedragen naar het beeld wat je zelf over
jezelf hebt bijv. ik ben een studiebol dus ik ga vanmiddag studeren
ipv naar het zwembad
- Dat de vrije wil een te complex begrip is om empirisch te
onderzoeken
Verplaetse, J. (2011). Zonder vrije wil. Een filosofisch essay over
verantwoordelijkheid. Amsterdam: uitgeverij Nieuwezijds.
Verplaetse = Determinist
Transcraniële magnetische stimulatie
Onderzoek Brasil-Neto: vier proefpersonen aan tafel, moest hun handen
samengebald op tafel leggen. Als ze een belsignaal hoorden, moesten zij
hun rechter- en linkerwijsvinger strekken. Hoorden zij een paar seconden
later een klikgeluid, dan moeten zij een van beide wijsvingers op en neer
bewegen. De proefpersonen mochten zelf kiezen welke wijsvinger ze
bewogen. Alleen vroeg Brasil-Neto ze niet altijd dezelfde hand te kiezen en
niet voortdurend af te wisselen. Hun keuze moest zo ‘persoonlijk’ mogelijk
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evyk2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen