Samenvatting
Samenvatting Probleem 4 - Inleiding Strafrecht
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Uitgebreide samenvatting van probleem 4 van het vak Inleiding Strafrecht.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Probleem 4Leerdoelen:
1. Wat is vervolging?
2. Wie vervolgt in Nederland?
3. Zijn er situaties denkbaar waarin van vervolging kan worden afgezien?
4. Zijn er andere manieren van vervolging?
Bronnen:
- 9.1 + 9.2 + 9.3 + 9.4 + 9.6 + 9.7
- Artikel Frielink
Jurisprudentie
- Volkel
- Zeeuwse motorrijder
- Pikmeer II
Leerdoel 1 Wat is vervolging?
Voorbereidend onderzoek – vervolgingsbeslissing
Onderzoek ter terechtzitting
Ergens in het voorbereidend onderzoek is er een moment waarop de OvJ heeft besloten
er een zaak van de te maken. Die beslissing van de OvJ om de zaak voor te leggen aan de
rechter is een vervolgingsbeslissing. Vanaf dat moment loopt er een vervolging tegen
de betrokken verdachte.
Art. 167 Sv; vervolgingsbeslissing
Lid 1 Indien naar aanleiding van het ingestelde opsporingsonderzoek het openbaar
ministerie van oordeel is dat vervolging moet plaats hebben, door het
uitvaardigingen van een strafbeschikking of anderszins, gaat het daartoe zoo
spoedig mogelijk over.
Nergens geeft de wet of literatuur een beschrijving van wat er onder vervolging en
vervolgen wordt verstaan. Toch bestaat er en bepaalde consensus over het begrip
vervolging.
Twee manieren aanvangen van vervolging:
1. Het OM betrekt een (onderzoeks)rechter bij de strafzaak die zelf een beslissing
neemt
2. Tegen een verdachte wordt een strafbeschikking uitgevaardigd
Dagvaarding
Als de OvJ naar aanleiding van het voorbereidend onderzoek van mening is dat de
verdachte voor de strafrechter moet verschijnen, zal de OvJ de verdachte een
dagvaarding sturen. Een dagvaarding is een aan de verdachte verzonden oproep om op
een bepaalde datum en tijdstip te verschijnen voor de strafrechter, met daarin waarvoor
de verdachte terecht moet staan (tenlastelegging).
Het OM, in de persoon van de officier van justitie, kan dus naar aanleiding van het
voorbereidend onderzoek beslissen dat de betrokken verdachte voor de strafrechter
wordt gebracht. Het opsporingsonderzoek (art. 167 Sv) kan heel kort zijn: een op
heterdaad betrapte en aangehouden verdachte kan op grond van art. 370a Sv op het
politiebureau een (verkorte) dagvaarding krijgen. Nog dezelfde dag wordt de
vervolgingsbeslissing dan genomen en wordt de verdachte een dagvaarding uitgereikt.
Het opsporingsonderzoek is beperkt tot het constateren van het feit en een enkel verhoor
van de verdachte waarna direct besloten wordt om te vervolgen. Dit gebeurt alleen in
gevallen die niet ernstig zijn en bewijstechnisch eenvoudig zijn. Het is ook mogelijk dat
een opsporingsonderzoek maanden of jaren duurt voordat de officier van justitie een
antwoord kan geven op de vraag of er in dat geval een vervolging moet plaatsvinden.
1
,Vordering tot bewaring
Indien een officier van justitie van mening is dat een verdachte in bewaring moet worden
gesteld, dan vordert hij die bewaring bij de rechter-commissaris
Art. 63 SV
Lid 1 De rechter-commissaris kan, op vordering van den officier van justitie, een bevel
tot bewaring van den verdachte verleenen.
Alleen een rechter mag de bewaring bevelen en daarom moet de OvJ de vordering aan
hem richten. Er is sprake van vervolging omdat er een rechter bij de zaak betrokken
wordt. Deze keer niet omdat de OvJ de verdachte dagvaardt voor de strafrechter, maar
omdat hij een vordering tot bewaring uitbrengt.
Leerdoel 2 Wie vervolgt in Nederland?
Het OM
Het openbaar ministerie (OM) is een overheidsorgaan dat is belast met de strafrechtelijke
handhaving van de rechtsorde en andere bij de wet vastgestelde taken.
Art. 124 Wet op de rechterlijke organisatie Het openbaar ministerie is belast met de
strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde
en met andere bij de wet vastgestelde taken.
Belangrijke taken van het OM zijn de opsporing en vervolging van strafbare feiten.
Bij rechtbanken wordt het OM vertegenwoordigd door de officieren van justitie. De
afdeling van het OM bij een gerecht wordt vaak aangeduid als ‘het parket’ (maar wordt
ook gebruikt voor het gebouw van OM). (landelijk parket = grote zaken, functioneel
parket = economische en milieudelicten, arrondissement parketten)
Alleen het OM is bevoegd tot het instellen (initiëren) van een strafvervolging door middel
van een dagvaarding. Een OvJ bepaalt dus of een verdachte een dagvaarding krijgt of
niet. Geen enkele andere autoriteit is bevoegd tot het instellen van strafvervolging door
dagvaarding. Er is dus nooit sprake van een private vervolging; het is voor een
slachtoffer niet mogelijk een strafzaak te beginnen tegen een verdachte. De mening van
het slachtoffer kan wel worden meegenomen, maar de beslissing ligt bij de OvJ.
Burgers kunnen elkaar wel dagvaarden in civielrechtelijke kwesties en hun geschil laten
beoordelen door een rechter, maar van vervolging is dan geen sprake.
Strafrechters buigen zich dus alleen over zaken waarvan het OM denkt dat een uitspraak
van een strafrechter gewenst is. Het komt bijv. voor dat een verdachte het ten laste
gelegde feit bekent, en ook nog een niet ten laste gelegd feit bekent. De rechter mag dan
alleen het ten laste gelegde feit beoordelen. Het is aan de OvJ om later dan het andere
strafbare feit te onderzoeken. Het kan ook dat de OvJ op de zitting de bekentenis
aanhoort en meteen van mening is dat de zaak te onbelangrijk is om er werk van te
maken. Strafrechters hebben dus geen invloed op de beslissing om een verdachte te
vervolgen.
De OvJ heeft, naast het recht om te beslissen wie er vervolgd wordt, ook het alleenrecht
op de keuze van het ten laste te leggen feit. De officier bepaalt dus niet alleen of maar
ook waarvoor er vervolgd wordt.
Vb. een vrachtwagenchauffeur kan wanneer hij een dodelijke aanrijding veroorzaakt onder
omstandigheden door een officier van justitie worden vervolgd voor dood door schuld in het verkeer
(culpoos delict) of voor doodslag (opzetdelict). De officier bepaald, nadat hij heeft besloten dat er
vervolging moet plaatsvinden, wat hem precies ten laste gelegd wordt.
Leerdoel 3 Zijn er situaties denkbaar waarin van vervolging kan worden afgezien?
De vervolgingsbeslissing en opportuniteit
Vervolgingsbeslissing
De OvJ heeft dus altijd de keuze om van vervolging af te zien.
Art. 167 Sv; vrijheid in vervolgingsbeslissing
Lid 2 Van vervolging kan worden afgezien op gronden aan het algemeen belang
ontleent
2
, Er wordt in de regel alleen vervolgd als het algemeen belang dit vordert. Als een zaak op
een andere manier kan worden afgedaan dan via een vervolging, zal een vervolging
achterwege blijven.
Opportuniteitsbeginsel: een officier van justitie mag in alle gevallen op grond van
beleidsmatige overwegingen de opportuniteit (wenselijkheid) van een vervolging
beoordelen (art. 167 Sv). Deze vrijheid brengt ook verplichtingen met zich mee: van
willekeur mag nooit sprake zijn. Het OM moet een consequent en toetsbaar
vervolgingsbeleid voeren.
Postitieve interpretatie: niet vervolgen tenzij
Negatieve interpretatie: niet vervolgen,
De beslissing van de officier van justitie om in een individuele strafzaak af te zien van
vervolging noemt met een sepot. Er kunnen verschillende redenen zijn voor seponering.
In sommige gevallen is het niet mogelijk om te vervolgen: technisch sepot
Vb. Een vrouw doet aangifte van bedreiging door haar buurman in haar woning. De buurman wordt
aangehouden en verhoord, maar ontkent. Hij zegt dat hij nog nooit in haar woning is geweest. Voor het
overige is er geen bewijsmateriaal.
Wanneer in een zaak geen bewijsmateriaal is naast de verklaring van het slachtoffer, kan
dit niet leiden tot vervolging. In het Wetboek van Strafvordering worden regels gegeven
over de minimale hoeveelheid bewijsmateriaal die vereist is voor een bewezenverklaring.
Art. 342 Sv; bewijsminimumregels
Lid 2 Het bewijs dat de verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan, kan door den
rechter niet uitsluitend worden aangenomen op de verklaring van één getuige.
Een ander geval van technisch sepot, naast niet voldoen aan het bewijsminimum, is
wanneer de OvJ geen vervolgingsrecht heeft, bijv. omdat de verdachte jonger is dan 12
jaar (vervolgingsbeletsel).
Bij een beleidssepot seponeert de OvJ een zaak die technisch wel tot een veroordeling
zou kunnen leiden.
Vb. een man mishandelt zijn vrouw naar aanleiding van een woordenwisseling. De vrouw doet aangifte.
De man wordt verhoord en bekent de mishandeling. Enkele maanden later stuurt de vrouw een brief
naar de OvJ dat het weer goed gaat tussen haar en haar man. Ze zijn in therapie voor huiselijk geweld
en in de afgelopen maanden hebben ze geen ruzie gehad. Ze verzoekt de officier haar man niet te
vervolgen. De officier stuurt een brief terug dat hij hem niet zal vervolgen.
De officier kan en mag oordelen dat het maatschappelijk belang niet meer vordert dat
een vervolging zal plaatsvinden. De zaak is haalbaar maar door de omstandigheden is het
doorzetten van de zaak onwenselijk geworden.
Vb. een scholier plast in de brievenbus van een notaris. Alle stukken in de brievenbus zijn beschadigd.
De politie betrapt hem op heterdaad en neemt hem mee naar het bureau. Na afloop van het verhoor
mag hij naar huis maar hij zou nog van de zaak horen. Na enkele weken ontvangt hij een brief van de
OvJ waarin een waarschuwing staat. Deze keer wordt het door de vingers gezien, maar de volgende
keer wordt er werk van gemaakt.
Als de OvJ het wel ernstig genoeg zou vinden, zou het alsnog geseponeerd kunnen worden wanneer de
scholier excuses heeft gemaakt, schade vergoed, bloemetje gestuurd, etc.
De OvJ kan de zaak niet ernstig genoeg vinden en kan dan een waarschuwing geven. Het
is dan wel een bewijsbaar strafbaar feit, maar de zaak is niet ernstig genoeg om te
vervolgen. Ook wanneer de OvJ wel wil vervolgen, maar er wordt berouw betoond, kan er
geseponeerd worden en is een waarschuwing voldoende.
Ongeveer de helft van de geregistreerde strafzaken wordt niet door de rechter
behandeld.
Vaak voorwaardelijk sepot
In de praktijk worden veel zaken geseponeerd door de politie die dan besluit van een
geconstateerd strafvaar feit geen proces-verbaal op te maken. Dit politiesepot is niet bij
wet geregeld.
Vervolgingsbeletselen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evyk2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79976 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen