Planologie 1, Opdracht 2
Dieke Govers 3826023
Christian Janssen
Opdracht 2, Lokale ruimtelijke ordening: structuurvisies
Door de verplichtstelling van de nieuwe Wro zijn gemeenten verplicht een lokale structuurvisie op te
stellen die aandacht moet besteden aan het formuleren van strategisch beleid en moet aangeven
hoe de gemeente denkt het plan uit te gaan voeren. Omdat structuurvisies volgens de nieuwe wet
vormvrij zijn, kunnen gemeenten de meest passende vorm geven aan het plan (Spit e.a., 2012, p. 37).
Hierdoor ziet elk plan er anders uit. Doordat elke structuurvisie anders is, zijn ze goed te vergelijken.
In deze analyse gaan we drie gemeenten op basis van hun structuurvisies vergelijken. De drie
gekozen gemeenten zijn: Valkenswaard (Noord-Brabant), Uithoorn (Noord-Holland) en Beesel
(Limburg). Valkenswaard is de enige gemeente waarbij de structuurvisie nog niet is vastgesteld.
Eerst wordt er een korte beschrijving van de drie structuurvisies gegeven. Deze korte
beschrijving wordt gevolgd door een vergelijking van de structuurvisies op basis van plus- en
minpunten aan de hand van vier criteria.
Beschrijving van structuurvisies
In onderstaand hoofdstuk worden drie structuurvisies van Beesel, Uithoorn en Valkenswaard
omschreven. Dit wordt gedaan door middel van het analyseren van de aanleiding van het maken van
de structuurvisie, met eventuele bijzonderheden. Ook wordt gekeken of de structuurvisies
analyserend of juist oplossingsgericht van aard zijn. Daarna worden de belangrijkste kaarten van de
drie structuurvisies geanalyseerd en vergeleken.
Beesel
De gemeente Beesel vormt een groene buffer tussen de steden Roermond en Venlo en heeft ruim
13.800 inwoners op 1 april 2011 (Beesel, 2012). Op dit moment heeft de gemeente last van
vergrijzing en een inwoneraantal dat licht toeneemt. Toch wil de gemeente graag in balans blijven en
de ruimtelijke omgeving behouden en waar mogelijk verbeteren zodat het ook in de toekomst
aantrekkelijk blijft. De verplichtstelling van het opstellen van een ruimtelijke structuurvisie voor een
gemeente heeft in Beesel ertoe geleid om de bestaande ruimtelijke beleidstukken beter op elkaar af
te stemmen en een nieuwe structuurvisie op te stellen (Gemeente Beesel, 2011, p. 5).
De structuurvisie van gemeente Beesel is analyserend opgesteld. Er wordt per onderwerp (genoemd
zijn: wonen en werken, recreatie en toerisme, bereikbaarheid, groene- en sociale leefomgeving,
milieu) beschreven wat ze willen verbeteren aan de leefomgeving. Een voorbeeld hiervan is het
thema recreatie en toerisme. Er wordt aangegeven dat de gemeente zoekt naar mogelijkheden om
recreatie te koppelen aan de natuur maar er wordt geen informatie vrijgegeven over hoe ze dat
willen bereiken. Er worden vrijwel geen oplossingen gegeven in de structuurvisie. Een ander
voorbeeld is het onderwerp wonen. In de gemeente Beesel is er sprake van vergrijzing en dit
probleem wordt bij dit onderwerp aangekaart. Er wordt omschreven dat ouderen graag klein en in de
buurt van voorzieningen wonen zodat het niet te veel moeite kost om zich te verplaatsen. Echter
wordt hierbij geen mogelijkheid gegeven om aan de vraag naar kleine woningen voor ouderen dicht
bij voorzieningen te voldoen (Gemeente Beesel, 2011, pp. 14-17).
,Planologie 1, Opdracht 2
Dieke Govers 3826023
Christian Janssen
Figuur 1.1: Visiekaart Beesel
Bron: Gemeente Beesel, 2011
Wat opvalt wanneer je voor het eerst naar de kaart kijkt zijn de rode gebieden. Met deze rode kleur
wordt de functie ‘wonen’ aangegeven. Als je verder kijkt komt duidelijk naar voren dat de gemeente
Beesel de nadruk krijgt doordat het gebied dat binnen de grenzen van de gemeente ligt een fellere
kleur aanneemt dan het omliggende gebied. Ook is er ter verduidelijking een zwarte contourlijn om
de gemeente getrokken. De gebieden en functies worden als volgt onderverdeeld (in de legenda):
Wonen, werken, groene leefomgeving, cultuurhistorie, water, recreatie & toerisme en
bereikbaarheid. Een positief punt is het gemaakte onderscheid tussen de huidige functie en de
uitbreiding van een functie (bijvoorbeeld wonen). Bij de huidige functie is het gebied gearceerd en bij
het gebied dat is bestemd voor uitbreiding van de functie is het gebied gemarkeerd met diagonale
, Planologie 1, Opdracht 2
Dieke Govers 3826023
Christian Janssen
strepen. De kleuren hadden naar onze mening echter wel wat feller gemogen. Het onderscheid
tussen wonen en werken is met moeite te onderscheiden. Ook de toelichting op de kleuren in de
legenda had duidelijker gekund. Definities als: kleinschaligheid beperken, kernrandzone en
herbegrenzing EHS vragen om een gedetailleerdere toelichting/aanvulling.
Uithoorn
De gemeente Uithoorn ligt aan de rivier de Amstel, in het Groene Hart en heeft ongeveer 28.100
inwoners (Uithoorn, 2012). Doordat de omgeving van Uithoorn constant wordt beïnvloed door
omliggende, grotere gemeenten zoals Amsterdam, zijn de voorzieningen en bebouwing constant aan
verandering onderhevig. Om toch goed richting te kunnen geven aan de toekomst hebben de
gemeente Uithoorn en stedenbouwkundig bureau HzA Stedenbouw en Landschap een nieuwe
structuurvisie opgesteld. De gemeente heeft twee gezichten: een stedelijk en een landelijk gezicht. In
het stedelijk gebied is het belangrijk om het tuinstedelijk karakter te versterken en het
bedrijventerrein te versterken door passende werkgelegenheid. In het landelijke gebied is het
belangrijk de relatie met het landschap te versterken en zich te richten op het Groene Hart
(Gemeente Uithoorn, 2010, p. 7).
Deze structuurvisie is oplossingsgericht. Het komt regelmatig voor dat in de structuurvisie een doel
wordt gegeven dat wordt gevolgd door enkele oplossingen die ervoor kunnen zorgen dat het doel
wordt bereikt. Een voorbeeld hiervan is het doel om het dorpscentrum te ontwikkelen. Dit moet
gebeuren door het verkeer in het centrum te verminderen. De manieren die worden gegeven om dit
doel te bereiken zijn: de Prinses Irenebrug afbreken en hiervoor in de plaats een nieuwe brug
bouwen die alleen bestemd is voor langzaam verkeer, de Prinses Irenebrug afbreken en een nieuwe
brug bouwen die alleen bestemd is voor gemotoriseerd verkeer, en als laatste de Prinses Irenebrug
behouden waardoor de aan te leggen parkeergarage ook vanuit de Amstelhoek bereikbaar is. Dit zijn
drie oplossingen die eventueel kunnen worden toegepast om het doel te bereiken. Ook is er een
paragraaf gewijd aan opgaven en ambities en wordt duidelijk omschreven wat de tekortkomingen in
de gemeente zijn en op welke manier die opgelost kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is het
verbeteren van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer van buiten de gemeente. Dit wordt
gedaan door het verbeteren van het busstation en er wordt een busbaan aangelegd van Uithoorn
naar Hoofddorp en van Uithoorn naar Amstelveen (Gemeente Uithoorn, 2010, pp. 11-35).
Dieke Govers 3826023
Christian Janssen
Opdracht 2, Lokale ruimtelijke ordening: structuurvisies
Door de verplichtstelling van de nieuwe Wro zijn gemeenten verplicht een lokale structuurvisie op te
stellen die aandacht moet besteden aan het formuleren van strategisch beleid en moet aangeven
hoe de gemeente denkt het plan uit te gaan voeren. Omdat structuurvisies volgens de nieuwe wet
vormvrij zijn, kunnen gemeenten de meest passende vorm geven aan het plan (Spit e.a., 2012, p. 37).
Hierdoor ziet elk plan er anders uit. Doordat elke structuurvisie anders is, zijn ze goed te vergelijken.
In deze analyse gaan we drie gemeenten op basis van hun structuurvisies vergelijken. De drie
gekozen gemeenten zijn: Valkenswaard (Noord-Brabant), Uithoorn (Noord-Holland) en Beesel
(Limburg). Valkenswaard is de enige gemeente waarbij de structuurvisie nog niet is vastgesteld.
Eerst wordt er een korte beschrijving van de drie structuurvisies gegeven. Deze korte
beschrijving wordt gevolgd door een vergelijking van de structuurvisies op basis van plus- en
minpunten aan de hand van vier criteria.
Beschrijving van structuurvisies
In onderstaand hoofdstuk worden drie structuurvisies van Beesel, Uithoorn en Valkenswaard
omschreven. Dit wordt gedaan door middel van het analyseren van de aanleiding van het maken van
de structuurvisie, met eventuele bijzonderheden. Ook wordt gekeken of de structuurvisies
analyserend of juist oplossingsgericht van aard zijn. Daarna worden de belangrijkste kaarten van de
drie structuurvisies geanalyseerd en vergeleken.
Beesel
De gemeente Beesel vormt een groene buffer tussen de steden Roermond en Venlo en heeft ruim
13.800 inwoners op 1 april 2011 (Beesel, 2012). Op dit moment heeft de gemeente last van
vergrijzing en een inwoneraantal dat licht toeneemt. Toch wil de gemeente graag in balans blijven en
de ruimtelijke omgeving behouden en waar mogelijk verbeteren zodat het ook in de toekomst
aantrekkelijk blijft. De verplichtstelling van het opstellen van een ruimtelijke structuurvisie voor een
gemeente heeft in Beesel ertoe geleid om de bestaande ruimtelijke beleidstukken beter op elkaar af
te stemmen en een nieuwe structuurvisie op te stellen (Gemeente Beesel, 2011, p. 5).
De structuurvisie van gemeente Beesel is analyserend opgesteld. Er wordt per onderwerp (genoemd
zijn: wonen en werken, recreatie en toerisme, bereikbaarheid, groene- en sociale leefomgeving,
milieu) beschreven wat ze willen verbeteren aan de leefomgeving. Een voorbeeld hiervan is het
thema recreatie en toerisme. Er wordt aangegeven dat de gemeente zoekt naar mogelijkheden om
recreatie te koppelen aan de natuur maar er wordt geen informatie vrijgegeven over hoe ze dat
willen bereiken. Er worden vrijwel geen oplossingen gegeven in de structuurvisie. Een ander
voorbeeld is het onderwerp wonen. In de gemeente Beesel is er sprake van vergrijzing en dit
probleem wordt bij dit onderwerp aangekaart. Er wordt omschreven dat ouderen graag klein en in de
buurt van voorzieningen wonen zodat het niet te veel moeite kost om zich te verplaatsen. Echter
wordt hierbij geen mogelijkheid gegeven om aan de vraag naar kleine woningen voor ouderen dicht
bij voorzieningen te voldoen (Gemeente Beesel, 2011, pp. 14-17).
,Planologie 1, Opdracht 2
Dieke Govers 3826023
Christian Janssen
Figuur 1.1: Visiekaart Beesel
Bron: Gemeente Beesel, 2011
Wat opvalt wanneer je voor het eerst naar de kaart kijkt zijn de rode gebieden. Met deze rode kleur
wordt de functie ‘wonen’ aangegeven. Als je verder kijkt komt duidelijk naar voren dat de gemeente
Beesel de nadruk krijgt doordat het gebied dat binnen de grenzen van de gemeente ligt een fellere
kleur aanneemt dan het omliggende gebied. Ook is er ter verduidelijking een zwarte contourlijn om
de gemeente getrokken. De gebieden en functies worden als volgt onderverdeeld (in de legenda):
Wonen, werken, groene leefomgeving, cultuurhistorie, water, recreatie & toerisme en
bereikbaarheid. Een positief punt is het gemaakte onderscheid tussen de huidige functie en de
uitbreiding van een functie (bijvoorbeeld wonen). Bij de huidige functie is het gebied gearceerd en bij
het gebied dat is bestemd voor uitbreiding van de functie is het gebied gemarkeerd met diagonale
, Planologie 1, Opdracht 2
Dieke Govers 3826023
Christian Janssen
strepen. De kleuren hadden naar onze mening echter wel wat feller gemogen. Het onderscheid
tussen wonen en werken is met moeite te onderscheiden. Ook de toelichting op de kleuren in de
legenda had duidelijker gekund. Definities als: kleinschaligheid beperken, kernrandzone en
herbegrenzing EHS vragen om een gedetailleerdere toelichting/aanvulling.
Uithoorn
De gemeente Uithoorn ligt aan de rivier de Amstel, in het Groene Hart en heeft ongeveer 28.100
inwoners (Uithoorn, 2012). Doordat de omgeving van Uithoorn constant wordt beïnvloed door
omliggende, grotere gemeenten zoals Amsterdam, zijn de voorzieningen en bebouwing constant aan
verandering onderhevig. Om toch goed richting te kunnen geven aan de toekomst hebben de
gemeente Uithoorn en stedenbouwkundig bureau HzA Stedenbouw en Landschap een nieuwe
structuurvisie opgesteld. De gemeente heeft twee gezichten: een stedelijk en een landelijk gezicht. In
het stedelijk gebied is het belangrijk om het tuinstedelijk karakter te versterken en het
bedrijventerrein te versterken door passende werkgelegenheid. In het landelijke gebied is het
belangrijk de relatie met het landschap te versterken en zich te richten op het Groene Hart
(Gemeente Uithoorn, 2010, p. 7).
Deze structuurvisie is oplossingsgericht. Het komt regelmatig voor dat in de structuurvisie een doel
wordt gegeven dat wordt gevolgd door enkele oplossingen die ervoor kunnen zorgen dat het doel
wordt bereikt. Een voorbeeld hiervan is het doel om het dorpscentrum te ontwikkelen. Dit moet
gebeuren door het verkeer in het centrum te verminderen. De manieren die worden gegeven om dit
doel te bereiken zijn: de Prinses Irenebrug afbreken en hiervoor in de plaats een nieuwe brug
bouwen die alleen bestemd is voor langzaam verkeer, de Prinses Irenebrug afbreken en een nieuwe
brug bouwen die alleen bestemd is voor gemotoriseerd verkeer, en als laatste de Prinses Irenebrug
behouden waardoor de aan te leggen parkeergarage ook vanuit de Amstelhoek bereikbaar is. Dit zijn
drie oplossingen die eventueel kunnen worden toegepast om het doel te bereiken. Ook is er een
paragraaf gewijd aan opgaven en ambities en wordt duidelijk omschreven wat de tekortkomingen in
de gemeente zijn en op welke manier die opgelost kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is het
verbeteren van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer van buiten de gemeente. Dit wordt
gedaan door het verbeteren van het busstation en er wordt een busbaan aangelegd van Uithoorn
naar Hoofddorp en van Uithoorn naar Amstelveen (Gemeente Uithoorn, 2010, pp. 11-35).
