100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
Samenvatting Examenkatern havo hoofdstuk 'Nederland' - Training voor het examen met historische contexten, ISBN: 9789462493643 Geschiedenis€2,99
In winkelwagen
Geschiedenis - Nederland 1948-2008
1 de welvaart neemt toe: 1948-1978
Continuïteit en verandering na de 2e WO
Herstel van de verzuilde verhoudingen
• De verzuilde verhoudingen van voor de oorlog werden hersteld
• Tijdens oorlog Duitse bezetter in het kader van nazificatie een einde
gemaakt aan veel verzuilde instellingen ontstond wens onder leiders van de
oude zuilen om na oorlog NL anders te organiseren vernieuwingen
samenleving
• Progressieven uit oude politieke partijen hadden nog wel een Doorbraak tot
stand willen brengen maar hun Nederlandse Volksbeweging liep op niets
uit.
• SDAP probeerde toen niet-socialisten aan te trekken door water in de
socialistische wijn te doen en van naam te veranderen, Partij van de Arbeid
(PvdA)
• Maar onder druk van de bisschoppen werden weinig katholieken lid van de
nieuwe partij
• En onder druk van de oude SDAP’ers werd de PvdA als spoedig een SDAP-
light
• Pieter oud, sinds 1917 lid van de liberale Vrijzinnig Democratische
Bond(VDB), sloot zich in 1946 aan bij de PvdA, maar verliet die partij kort
erna en werd medeoprichter van de liberale VVD in 1948
• Zo keerden de meeste politieke partijen en verzuilde organisaties(zoals
kranten, omroepen en andere verenigingen) van vóór de oorlog met dezelfde
of een andere naam weer terug
• Protestantse krant De Standaard die te ver was gegaan in de samenwerking
met de bezetter, verdween en werd vervangen door het protestantse Trouw,
dat een verzetskrant was geweest. De SDAP werd de PvdA
Internationale samenwerking in plaats van neutraliteitspolitiek
• Neutraliteitspolitiek van vóór de oorlog keerde niet meer terug. NL trad toe tot
bondsgenootschappen van westerse staten:
1. Westerse staten richtten de NAVO op.
2. En op initiatief van de Franse minister Schuman richtten Frankrijk, West-
Duitsland, Italië, België, Luxemburg en Nederland in 1951 de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op.
• De ‘Zes’ besloten in een verdrag samen de gemeenschappelijke kolen- en
staalproductie te beheren.
• Er kwam een door hen benoemd supra-nationaal orgaan, dat gecontroleerd
werd door een Europees Parlement, dat werd samengesteld uit
parlementsleden van de zes EGKS-landen
, • Deze samenwerking voorkwam een buitensporige bewapening van 1 of meer
van de leden, waardoor een nieuwe oorlog tussen deze landen kon worden
voorkomen
• En samen stonden ze sterker tegenover de SU die een groot deel van
Midden- en Oost-Europa in haar greep had gekregen
• Aan de overheersing van Indonesië kwam een einde. Nederland slaagde er
niet in zijn vooroorlogse macht in Nederlands-Indië te herstellen
• Het verloor de onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949) van Indonesië
Babyboom
• direct na oorlog
• vreugde over bevrijding geboortegolf: veel meer mensen stichtten een
gezin dan in voorgaande en ook latere jaren
• mensen geboren tussen 1945 en 1955 worden aangeduid als de
babyboomers
• jongeren zouden in botsing komen met ouders en grootouders zij waren
opgegroeid in een verzuilde samenleving, hadden eerst de economische crisis
van de jaren ’30 en daarna de oorlog en de moeilijke eerste jaren na de oorlog
meegemaakt
Oorzaken van snelle economische groei en industrialisatie
• Nederland maakte in de jaren ’50-’60 een periode van economische groei en
toenemende industrialisatie door.
• Oorzaken daarvan waren:
1. Marshallhulp
2. Het economisch herstel van Duitsland
3. De geleide en vrije loonpolitiek
4. De winning van aardgas
5. Rooms-rode samenwerking
Marshallhulp
In 1947 ontvouwde de minister van Buitenlandse Zaken van de VS, Marshall, een
opzienbarend naar hem genoemd plan
Hij stelde voor dat zowel de West- als de Oost-Europese staten, inclusief de
SU, een programma zouden ontwerpen voor economisch herstel van Europa
De VS zouden dit Marshallplan door Marshallplan financieren
Het plan werd afgewezen door de SU en haar satellietstaten maar het werd
uitgevoerd in West-Europa, Joegoslavië (onafhankelijk communistisch,
Griekenland en Turkije.
De Marshallhulp zou vanaf 1948 sterk bijdragen aan de eenwording van
West-Europa en de economische opbloei ervan
Door de opleving van de economie in West-Europa kon Nederland veel
exporteren
Van geleide naar vrije loonpolitiek
In 1950 werd de Sociaal-Economische Raad (SER) opgericht.
, Deze raad werd het voornaamster adviesorgaan van de regering op sociaal-
economisch gebied.
In de SER zitten 15 vertegenwoordigers van de verzuilde organisaties van
werkgevers, 15 van die van de werknemers en 15 door de regering benoemde
leden (meestal hoogleraren uit verschillende zuilen)
De overheid ging zich geadviseerd door de SER bemoeien met de
loonvorming dit is geleide loonpolitiek.
De regering hield de lonen laag, waardoor Nederlandse producten op de
wereldmarkt relatief goedkoop waren.
De exportpositie van NL werd erdoor verstrekt en de ondernemers hielden
kapitaal over om te investeren
Beleid had eerst succes, maar mislukte toen werkgevers aan werknemers in
de particuliere sector naast een officieel ‘wit’ loon ook ‘zwart’ gingen betalen.
werkgevers voelden zich gedwongen door krapte op de arbeidsmarkt
hogere lonen te betalen dan volgens de cao’s was toegestaan overheid liep
door belastingfraude veel inkomsten mis
Begin jaren ’60 werd de geleide loonpolitiek vervangen door de vrije
loonpolitiek waarin per bedrijfstak over de stijging van de lonen werd
onderhandeld daardoor begonnen de lonen in de jaren ’60 zo sterk te stijgen, dat
in 1970 het gemiddelde inkomen sinds 1959 verdubbeld was de zwarte lonen in
de particuliere sector werden wit en de ambtenaren kregen loonsverhoging
Economisch herstel van Duitsland
• NL profiteerde van het economisch herstel van Duitsland, dat de grootste
handelspartner van NL werd DU profiteerde evenals andere Europese
landen van door de VS verleende Marshallhulp
• In 10 jaar tijd veranderde DU van een verwoest land in 1 van de sterkste
industrie- en handelsnaties van de wereld
Winning van aardgas in Groningen
• Vergroting overheidsinkomsten door ontdekking van een enorm gasveld bij
Slochteren in 1959, spoedig gevolgd door de ontdekking van andere
gasvelden door verkoop aardgas namen de inkomsten van de overheid
sterk toe
Jaren ’60 er kwam een stroom van subsidies los voor allerlei maatschappelijke
organisaties
Sociale wetgeving werd sterk uitgebreid onder meer met Algemene
Bijstandswet (1965) waarop iedereen die geen of te weinig inkomsten had
een beroep kon doen
Deze subsidies en sociale wetgeving stelden veel Nederlanders in staat meer
uit te geven
Inmiddels gevolgen aardgaswinning voor NL een groot probleem geworden
doordat de overheid gaswinning bleef toestaan zonder rekening te houden
met aardbevingen als gevolg van grondverzakkingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ChristelButer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
