Literatuur: Strikwerda/Schaafsma, nr. 2, 3, 4-14, 16-26, 96-101, 102-108, 112-143, 158-164.
Zie voor wetgeving: Ars Aequi Wetseditie Internationaal Privaatrecht (12 e druk), hierna: AA.
Zie voor rechtspraak: Ars Aequi Jurisprudentie (13 e druk), hierna: IPR Rechtspraak.
Wat is IPR?
Nationaal recht voor internationale (privaatrechtelijke) rechtsverhoudingen geschreven. IPR = nationaal
recht(!), maar er is vergaande internationalisering (door EU-verordeningen en diverse verdragen).
Het IPR is in beginsel nationaal recht. Het is nationaal recht dat is geschreven voor internationale situaties. Het
lost conflicten tussen verschillende (eventueel) toepasselijke rechtsstelsels. Tegenwoordig bestaat er wel een
tendens tot internationalisering. Er zijn een aantal organisaties in de wereld die het IPR proberen te
harmoniseren (bijv. HCCH en EU).
IPR is een afsplitsing van burgerlijk recht en bestaat uit verschillende deelgebieden: internationaal burgerlijk
recht, internationaal handelsrecht en internationaal burgerlijk procesrecht.
Het IPR zou je in twee onderdelen kunnen verdelen:
Materieel IPR = conflictenrecht of collisierecht (internationaal burgerlijk en handelsrecht)
Het materiële IPR wordt ook wel conflictenrecht of collisierecht genoemd. Het bevat de oplossingen op
de vragen welk recht van toepassing is op een bepaalde rechtsverhouding.
Formeel IPR = internationaal burgerlijk procesrecht
Het formeel IPR is eigenlijk het internationaal burgerlijk procesrecht. Het regelt vragen naar de
bevoegdheid van de rechter. Welke rechter is bevoegd om kennis te nemen van een bepaald geschil en
ook de vragen naar de erkenning en tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen of authentieke
akten.
Deze verdeling en de daarbij behorende toelichting leidt tot drie hoofdvragen in het IPR.
Drie hoofdvragen van het IPR:
1. Welk recht is van toepassing op een internationale rechtsverhouding? (→ toepasselijk recht)
2. Is de Nederlandse rechter bevoegd om kennis te nemen van het geschil over een internationale
rechtsverhouding? (→ rechtsmacht)
Tijdens dit vak zullen we alleen aandacht besteden aan de vraag of de Nederlandse rechter bevoegd is.
Het is niet relevant of een Duitse of Franse rechter bevoegd is om kennis te nemen van een
internationaal geschil.
3. Kan een buitenlands vonnis in Nederland worden erkend en ten uitvoer gelegd? (→ erkenning
en tenuitvoerlegging)
Let op: dit zijn drie afzonderlijke vragen. Het is van groot belang dat bij de beantwoording van de vragen op het
tentamen deze vragen altijd separaat worden behandeld. Het enkele feit dat Nederlands recht van toepassing is
op een internationale rechtsverhouding betekent niet automatisch dat de Nederlandse rechter bevoegd is en
ook andersom.
Wat is een internationale rechtsverhouding: een casus waarbij meerdere rechtsstelsels zijn verbonden.
Internationaliteit van de casus → meerdere rechtstelsels kunnen van toepassing zijn.
Het IPR lost de conflicten tussen de verschillende rechtsstelsels die bij een casus zijn betrokken
Het IPR is slechts bij internationale situaties van toepassing
, Op het tentamen worden slechts vragen gesteld die betrekking hebben op een internationale situatie.
Elke casus is een internationale situatie. Benoem op het tentamen wel wat de casus een internationale
casus maakt! Bepaal de internationaliteit dus wel. Uitgangspunt is de geografische benadering.
Wanneer is sprake van een internationale situatie?
Woonplaats van partijen
Nationaliteit van partijen (dikwijls in het familierecht)
Rechtsfeit in het buitenland
Goed in het buitenland
Beslissing van de buitenlandse rechter
- Werkwijze van het nationale recht:
Casus → analyseren van de casus (b.v. onrechtmatige daad) → toepassing van de
desbetreffende bepaling (art. 6:162 BW)
- Werkwijze van het IPR:
Casus → analyseren van de casus (b.v. onrechtmatige daad) → conflictregel (art. 4 lid 1 Rome II (AA
nr. 102): lex loci damni (= recht van het land waar de directe schade (= de eerste zichtbare schade)
zich voordoet) → toepasselijk nationaal recht → toepassing van de desbetreffende bepaling
Het IPR maakt dus gebruik van conflictregels. Op basis van een conflictregel vind je het recht dat van
toepassing is op een internationale rechtsverhouding (bijv. art. 4 lid 1 Rome ll-Vo). Het materiële IPR
bepaalt welk recht op een internationale rechtsverhouding van toepassing is. Daartoe gebruikt het
IPR conflictregels (ook genaamd verwijzingsregels of collisieregels).
Kwalificatie = het brengen van een rechtsvraag onder een conflictregel (verwijzingsregel,
collisieregel). Een conflictregel werkt met aanknopingsfactoren, zoals nationaliteit, woonplaats, plaats
van ligging, plaats van het ongeval.
Naast de conflictregels bestaan in het IPR ook de zgn. zelfstandige regels van het IPR. Zij verwijzen niet naar
een bepaald rechtsstelsel, maar geven direct een oplossing (b.v. wat te doen wanneer in het kader van de
vererving personen gelijktijdig zijn overleden?, zie art. 32 Erfrechtverordening (ErfVo, AA nr. 68) of kan een
buitenlands veroordelend civielrechtelijk vonnis in Nederland ten uitvoer worden gelegd wanneer met het
land van herkomst van dat vonnis geen verdrag bestaat en daarvoor geen EU-
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.