In deze samenvatting staan alle belangrijke personen, data, kenwoorden en gebeurtenissen in vermeld. Het is een handige gids om te gebruiken voor het examen geschiedenis (VWO).
Geschiedenis exameninhoud
Contexten
HC Republiek
HC Verlichting & democratische revoluties
HC Duitsland
HC Koude Oorlog
Kenmerkende aspecten
1
De levenswijze van jagers en verzamelaars.
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
2
De ontwikkeling van het wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de
Griekse stadstaat.
De groei van het Romeins Imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa
verspreidde.
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur in Noordwest-Europa.
De ontwikkeling van het Jodendom en christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.
3
Het ontstaan en de verspreiding van de Islam.
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur.
De verspreiding van het christendom in geheel Europa.
4
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane
samenleving.
De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
Het begin van staatsvorming en centralisatie.
Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het
primaat behoorde te hebben.
De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van kruistochten.
5
Het begin van Europese overzeese expansie.
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe
wetenschappelijke belangstelling.
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.
Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.
,6
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de
Nederlandse Republiek.
Het streven van vorsten naar absolute macht.
De wetenschappelijke revolutie.
7
Rationeel optimisme en ‘’verlicht denken’’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving:
godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte
wijze vorm te geven (verlicht absolutisme).
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee
verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme.
De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten,
grondrechten en staatsburgerschap.
8
De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.
De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.
Opkomst van de politiek-maatschappelijke stromingen: nationalisme, liberalisme, socialisme,
confessionalisme, feminisme.
Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het
politiek proces.
De opkomst van emancipatiebewegingen.
Discussies over de sociale kwestie.
9
Het voeren van twee wereldoorlogen.
Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.
De crisis van het wereldkapitalisme.
Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën: communisme en nationaalsocialisme.
De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.
De Duitse bezetting van Nederland.
Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.
10
De dekolonisatie maakte een eind aan de westerse hegemonie in de wereld.
De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de
daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren '60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot
ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.
De eenwording van Europa.
De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.
, H1
De levenswijze van jager-verzamelaars.
Prehistorie
Geen schrift
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
Klimaatverandering meer mensen, minder dieren landbouwrevolutie sedentair
Natuurgodsdienst, polytheïsme
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.
Genoeg landbouw samenwerken lb steden schrift nijverheid
H2
De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de
Griekse stadstaat.
Rationaal denken, filosofen, klassieke oudheid, stadstaten
Wetenschap Socrates (1 ding), Aristoteles (observeren), Hippocrates (medisch), Plato (ideaal)
De groei van het Romeins imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa
verspreidde.
Burgeroorlogen expansies keizerrijk (Caesar) imperium (2 eeuwen pax romana)
wereldrijk
4nC volksverhuizingen + 1453 Turkije verovert Constantinopel = eind RR
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.
Grieken= perfectie, Romeinen= realisatie, G+R eigen vormentaal
De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-
Europa.
Romeinen naar Germanen in Teutoburgerwoud Ger wint R blijft tot Rijn G dringt RR binnen
sticht daar eigen staatjes
De ontwikkeling van het Jodendom en het Christendom als de eerste monotheïstische
godsdiensten.
Jodendom= Jahweh, Tenach, Abraham & Mozes naar Kanaän
Christendom= Messias, Paulus, Petrus
Weigerden Romeinen en keizer tot 312 vervolgingen 312 godsdienstvrijheid 313 koning
bekeert tot chr. Concilie van Nicea 394 staatsgodsdienst in RR
H3
Het ontstaan en de verspreiding van de islam.
Islam= Allah, Koran, Mohammed, Medina stad, (profeet kalief vader op zoon)
Frankische koningen stoppen islam, maar SP + Port islam geworden reconquista
De vrijwel volledige vervanging in west Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Na verval RR lb (autarkie) hofstelsel (boeren op land in ruil voor bescherming)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maxmax11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
