College aantekeningen
Alle HC dilemma's strafprocesrecht
Collegedictaat van 29 pagina's voor het vak Dilemmas in het strafprocesrecht aan de VU
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HC MINOR Dilemma’s in het strafprocesrechtHC 1 Vormverzuimen
ECLI:NL:RBOBR:2013:4796 ‘Eindhovense kopschoppers’
- ‘De beelden, waarop verdachte goed herkenbaar in beeld te zien is, zijn
veelvuldig uitgezonden en nog steeds op elk moment te zien via internet.’
- Referentiekader: art. 8 EVRM, art. 19 Wpg en Aanwijzing
opsporingsberichtgeving
- Vormverzuimen: geen overleg met ROO (regionaal opsporingsomgeving), geen
toestemming HOvJ, gebrekkige belangenafweging in het licht van bereik van
mediavormen en gelet op alternatieven (stilstaand beeld, gezicht onherkenbaar
maken enz.)
- Strafvermindering berust tevens – ook los van art. 359a Sv – op bestraffend effect
van de gevolgen van de media-aandacht
Art. 359a Sv berust op een afweging van belangen en argumenten:
- Argumenten pro het verbinden van rechtsgevolgen
o Reparatie
o Demonstratie: laten zien dat de overheid zich ook aan de regels moeten
houden
o Effectiviteit: als je er op reageert op dat soort vormverzuimen helpt het
ook om het in de toekomst te voorkomen
- Argumenten contra het verbinden van rechtsgevolgen
o Waarheidsvinding: ze hebben het wel gedaan en je wilt de daders vinden
o Rechtshandhaving t.b.v. slachtoffer en maatschappij: het zal je maar
gebeuren dat je slachtoffer bent van een delict
o Geen profijt voor de verdachte: mag verdachte profiteren van
vormverzuimen
Het zijn op zichzelf allemaal begrijpelijke en legitieme argumenten. Resultaat:
- Hebben een weinig dwingende wettelijke regeling: kan rechtsgevolgen verbinden
aan vormverzuimen
- Genuanceerde/diffuse toepassing in de rechtspraak wordt gezocht
Art. 359a Sv
Uitgangspunt is in zoverre helder dat vormverzuimen niet bij voorbaat betekenisloos
zijn
dat is ook evident: anders zou strafvorderlijke normering overbodig zijn
Probleem: hoe wordt invulling gegeven aan art. 359a Sv? Verschillende perspectieven:
- Constitutioneel perspectief: uiteindelijk is het allerbelangrijkste dat de overheid
zich aan de regels houdt. Binding van de overheid aan de wet. Kijkt vooral naar
de aard van het vormverzuim, hoe zwaarder het gevolg.
- Bescherming van subjectieve rechten: wat voor gevolg heeft vormverzuim voor
verdachte gehad en hoe kunnen we dit voor de verdachte compenseren? Wat
heeft het voor jou als verdachte voor een gevolg gehad?
- Primaat van criminaliteitsbestrijding: je moet überhaupt niet zo veel met die
vormverzuimen doen in het belang van de maatschappij/ slachtoffers, eigenlijk
1
, zo min mogelijk gevolgen aan verbinden. Klein beetje strafvermindering is
acceptabel. Terughoudendheid in het toekennen van rechtsgevolgen; nadruk op
lichte sancties.
Vaak kom je wel bij een van deze perspectieven terecht, wat vindt je het belangrijkste
wat er gebeurd?
Hoe wordt daar in de rechtspraak toepassing aan gegeven?
NJ 2004/376 en NJ 2013/308 nader uiteengezet hoe art. 359a Sv moet worden
toegepast veel begrenzingen worden aangebracht in het toepassingsbereik.
- wellicht de belangrijkste: zaak waarin een vormverzuim is begaan, moet eerst de
strafrechter bereiken
- onherstelbaar vormverzuimen
- verzuimen tijdens het voorbereiden onderzoek jegens de verdachte ter zake van
het ten laste gelegde feit zijn begaan
o voorbereiden onderzoek omvat opsporing in de zin van art. 132a Sv
‘Begrenzingen’
- Relativiteitsvereiste
o bijv.: doorzoeking in woning van ander dan verdachte
o voorbeeld: doorlaatverbod (is niet om verdachte te beschermen, is
geschreven in het belang van algemene belang/volksgezondheid)
- Concreet nadeel voor de verdachte zijn
o enkele ontdekking van strafbare feit is niet het nadeel
- Ernst van het verzuim
o voorbeeld: goede trouw opsporingsambtenaar
- Hoge eisen aan causaal verband
o voorbeeld: doorzoeking na onrechtmatig binnentreden, tussen
vormverzuim en wat er uiteindelijk daarna allemaal gebeurd is
- Geen verplichting om rechtsgevolg te verbinden
o Art. 359a Sv ziet op een bevoegdheid, niet op een plicht
Deze begrenzingen hebben (logischerwijs) betekenis voor mogelijk te verbinden
rechtsgevolgen:
- Niet-ontvankelijk
o zodanig handelen dat er geen eerlijk proces meer mogelijk is en schending
doelbewust en grote veronachtzaming is gegaan = zeer hoge drempel met
Zwolsmancriterium
o geen educatieve niet-ontvankelijkheid
- Strafvermindering
o Lijn van de HR lijkt te zijn dat strafvermindering alleen plaatsvindt indien
er ook daadwerkelijk nadeel is geleden, denk aan de kopschopperszaak.
- Bewijsuitsluiting
Tendensen in de rechtspraak van afgelopen jaren m.b.t. bewijstuitsluiting = middel om
het recht op een eerlijk proces te waarborgen. Schending van art. 8 EVRM levert nog
geen schending van art. 6 EVRM op. Bewijsuitsluiting eigenlijk liever niet als het gaat om
zaken die niet rechtstreeks verband houden met een recht op eerlijkproces. Er is niet of
nauwelijks aandacht voor bevorderen van integriteit van strafvorderlijke overheid.
2
, Dit is nader uitgewerkt door HR in NJ 2013/308. Bewijsuitsluiting valt in drie
categorieën:
1. Bewijsuitsluiting ter verzekering op eerlijk proces
a. Bijv: schending consultatierecht, jail plant
2. Bewijsuitsluiting na ernstige schending van belangrijk voorschrift of
rechtsbeginsel (vooral) als middel om toekomstige vormverzuimen te voorkomen
en normconform gedrag te stimuleren
a. Moet gaan om echt ernstige vormverzuimen, maar mogen buiten de sfeer
zitten van een recht op een eerlijkproces. Bijv. afluisteren tussen
verdachte en advocaten, onrechtmatige lijf visitatie. Bewijsuitsluiting
geldt dan als middel om de overheid aan de wet te houden.
3. Bewijsuitsluiting vanwege vormverzuimen met een structureel karakter
a. Alleen in zeer uitzonderlijke situaties (structureel karakter hebben)
b. Bewijsuitsluiting moet daadwerkelijk de beoogde normerende werking
hebben
c. Rechter moet ook andere belangen afwegen (en er dus terughoudend mee
zijn)
Interessant arrest wat je eigenlijk ziet is dat het moeilijk is te duiden of de HR strenger is
geworden, meer ruimte bieden of terughoudender zijn met bewijsuitsluiting?
- Sterke nadruk op preventie lijkt de lat hoger te leggen (in de zin dat de rechter
minder snel tot bewijsuitsluiting komt)
- Echter, de derde categorie – structurele vormverzuimen – is nieuw in de
rechtspraak van de HR
o Muizengaatje, of meer?
Hoe laat de rechtspraak van de Hoge Raad zich waarderen? Perspectieven:
- Bescherming van subjectieve rechten
o Vooral aan de orde als het gaat om de verdedigingsrechten (die
samenhangen met een recht op eerlijkproces), dan bewijsuitsluiting (en
heel soms niet-ontvankelijkheid); daarbuiten ‘slechts’ strafvermindering
- Constitutioneel perspectief
o De strafrechter is er in principe niet voor integriteitsbewaking, al laat HR
tegenwoordig wel een gaatje. Kijk alleen maar al naar alle hekjes die om
art. 359a staan (gevallen waarin ze niets doen).
- Primaat van criminaliteitsbestrijding
o Dit klinkt door in de ruime hoeveelheid beperkingen en het accent op
strafvermindering
Kan het anders?
Het is niet een heel eenduidig beeld, maar uiteindelijk zit er wel heel veel
terughoudendheid in. Er gebeurd niet snel iets met vormverzuimen. Rechter voldoende
ruimte geven om verdachte te straffen, maar ook belang van dat de overheid zich aan de
wetten houdt.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mies11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen