Samenvatting Actuele Criminologie Hoofdstuk 1 tot en met 8. Gemaakt voor het eerste jaars vak Inleiding Criminologie van de bachelor Criminologie aan de universiteit Leiden.
Samenvatting Actuele Criminologie
Hoofdstuk 1-8
Inhoudsopgave
H1 ‘Criminologie; een terreinverkenning3'..................................................................................................... 3
1.1 'De opdracht van de criminologie'..................................................................................................................3
1.2 'Wat is criminologie?'.....................................................................................................................................3
1.3 'De geschiedenis van de criminologie'............................................................................................................3
1.4 'Aandachtsgebieden binnen de criminologie'.................................................................................................6
H3 'Het strafrechtelijk systeem in actie'........................................................................................................ 14
3.1 'Inleiding'......................................................................................................................................................14
3.2 'Organisatie en prestaties van politie en justitie'.........................................................................................14
3.3 'Selectiviteit in de strafrechtspleging'...........................................................................................................16
3.4 'Normering van discretionaire bevoegdheden'............................................................................................17
H4 'Verklaringen voor criminaliteit; het psychologisch perspectief'...............................................................19
4.1 'Inleiding'......................................................................................................................................................19
4.2 'Persoonlijkheid en antisociaal gedrag'........................................................................................................19
4.3 'Medische en biologische factoren'..............................................................................................................20
4.4 'Ontwikkelingspsychologie'..........................................................................................................................21
4.5 'Sociaalpsychologische factoren'..................................................................................................................22
4.6 'Leerpsychologische noties'..........................................................................................................................23
4.7 ‘Discussie’......................................................................................................................................................24
, 6.8 'Criminaliteitspreventie in Nederland'..........................................................................................................34
H7 'Straffen en criminaliteit'......................................................................................................................... 36
7.1 'Inleiding'......................................................................................................................................................36
7.2 'Doelstellingen van straffen en strafrechttheorieën'....................................................................................36
7.3 'Soort straffen...............................................................................................................................................38
7.4 'Effectiviteit van straffen'..............................................................................................................................39
7.5 'Discussie.......................................................................................................................................................40
H8 'Victimologie'.......................................................................................................................................... 41
8.1 'Inleiding'......................................................................................................................................................41
8.2 'Risicokenmerken van slachtofferschap'.......................................................................................................43
8.3 'Victimologische risicoanalyse'.....................................................................................................................44
8.4 'De materiële en immateriële gevolgen van criminaliteit'...........................................................................46
2
,H1 ‘Criminologie; een terreinverkenning3'
1.1 'De opdracht van de criminologie'
Neerwaartse vergelijking: het aangename gevoel dat men er zelf beter
aan toe is dan het slachtoffer
Vergeldingsbehoefte: de wens dat overtreders van essentiële regels
worden gestraft, ligt in het rechtsgevoel van de meeste mensen
Durkheim: "Criminaliteit vervult een positieve sociale functie. Door
gevoelens van morele verontwaardiging met elkaar te delen, bevestigen
de leden van een gemeenschap zichzelf en elkaar in hun normbesef en
morele superioriteit"
Burgers kunnen zelf straffen gaan uitdelen, het plegen van eigenrichting,
hierdoor kan een zondebokmechanisme ontstaan. Misdrijven fungeren als
katalysator van uitbarstingen van collectieve agressie jegens de groep
waartoe de dader wordt gerekend.
Ernstige misdrijven kunnen leiden tot:
Leedvermaak
Identificatie met de daders à schuldgevoelens à roep om
strenge bestraffing van de dader
Identificatie met de daders à mededogen à morele
verontwaardiging
Onafhankelijke, professionele rechters zijn er om te voorkomen dat
officiële reacties op crimineel gedrag niet al te zeer door emoties wordt
beheerst.
1.2 'Wat is criminologie?'
Criminologie: de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van
de aard en achtergronden van menselijke gedragingen die door de
wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en de
overige maatschappij daarop reageert
De criminoloog is gericht op het verzamelen van kennis over een bepaald
maatschappelijk beleidsveld, het tegengaan en voorkomen van
criminaliteit.
Criminaliteit: menselijk gedrag waarbij andere personen worden uitgebuit
of schade toegebracht, dat sociale regels schendt. Daarnaast moet het in
rechtsnormen aangegeven staan dat het niet mag en waarvan de overheid
de wetten ook handhaaft, dit is tijd- en plaatsgebonden
Criminalisering: de invoering van nieuwe wettelijke bepalingen waardoor
op bepaalde gedragingen strafsancties worden gesteld
Decriminalisering: het schrappen van bestaande strafbepalingen
1.3 'De geschiedenis van de criminologie'
3
, Codex Hammurabi: een van de oudste bekende geschriften over misdaad
en straf
Plato: maakt onderscheid tussen 3 soorten mensen op basis van hun
‘zielsdeel’
Het huidige recht in de Europese landen is in belangrijke mate gebaseerd
op het oude Romeinse recht. Echter, was het Romeinse strafrecht beperkt
tot misdrijven tegen de staat of de openbare orde.
Germaanse leenstelsel werd door keizer Karel de Grote ontwikkeld,
hierdoor verschoof in de loop der tijd het machtsevenwicht van de vorst
naar de lokale leenheren. Er ontstond ook een verschuiving in de
rechtvaardiging van het bestraffen van misdaad.
Onderscheid:
Accusatoir systeem: misdrijven worden beschouwd als
particuliere aangelegenheden waarvan de oplossing door
overheidsbemiddeling tot stand komt
Inquisitoir systeem: misdrijven worden gezien als schendingen
van het vorstelijk vredesgebod waartegen dus de overheid met
inzet van alle middelen dient op te treden
Humanisme: de levensbeschouwing was gebaseerd op de ratio en
universele waarden zoals menselijke waardigheid
Coornhert: "doodstraf niet afschrikwekkend genoeg". Pleitte voor de bouw
van gevangenissen om misdrijfplegers tijdens detentie een ambacht te
leren en nuttig werk te laten doen.
Verlichting: "De mens is in staat door de rede, het gezond menselijk
verstand, de wereld te begrijpen en te verbeteren."
Doelen van verlichters (Cesare Beccaria):
De absolute macht van de vorst aan banden leggen
Rechtelijke willekeur voorkomen
Wrede straffen uitbannen
Een op grond van de vrije wilsbeschikking handelende mens die
voor- en nadelen van gedragsalternatieven afweegt
Jean-Jacques Rousseau: "de rechtsmacht van de staat berust op een
maatschappelijk contract dat de burgers vrijwillig zijn aangegaan"
Proportionaliteitsbeginsel: een overtreding moet in de mate van de
inbreuk worden gestraft
Gelijkheidsbeginsel: iedere burger heeft gelijke rechten en krijgt een
gelijke behandeling in gelijke gevallen
Legaliteitsbeginsel: de straf moet op basis van duidelijke wetten zijn
opgelegd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper louisenp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
