Samenvatting
Samenvatting persoonlijkheid en individuele verschillen
Samenvatting van het vak persoonlijkheid en individuele verschillen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 83 pagina's
Voorbeeld 4 van de 83 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
VolgenVoorbeeld van de inhoud
Samenvatting persoonlijkheid en individuele verschillenHoofdstuk 1: introductie in persoonlijkheidspsychologie
Amateurpsychologen = continue beschrijven/ beoordelen van karakteristieken van anderen
- Zijn we allemaal een soort van
Trait descriptive adjectives = begrippen die gebruikt worden om karakteristieken van
mensen te beschrijven
Vb: lui, optimistisch, angstig, etc.
- Kunnen verwijzen naar:
1. Innerlijk -> vb: bedachtzaam
2. Effect op anderen -> vb: charming, gevoel voor humor
3. Positie -> vb: domininerend
Al deze aspecten beschrijven iemands persoonlijkheid
Persoonlijkheid = de set van psychologische karakteristieken en mechanismen van een
individu
- Heeft betrekking op de meer psychologische (en stabiele) individuele verschilvariabelen
- Geordend
- Relatief langdurig
- Invloed op iemand zijn/ haar interacties met de intrapsychische, sociale en fysieke
omgeving
Psychologische traits = karakteristieken die manieren waarin mensen van elkaar verschillen
of overeenkomen beschrijven.
Average tendencies (gemiddelde neigingen) = iemand die erg sociaal is aangelegd zal
frequenter verbaal gedrag vertonen dan mensen die niet graag praten. Eigenschappen
kunnen op die manier ook de gemiddelde neiging die iemand heeft beschrijven
Onderzoek naar persoonlijkheid richt zich op vier aspecten
1. Hoeveel fundamentele eigenschappen er zijn
2. Organisatie van karakteristieken (structuur)
- Hoe is socialiteit gerelateerd aan andere eigenschappen zoals impulsiviteit en
extraversie?
3. Ontstaan van eigenschappen
- Erfelijkheid?
4. Correlaties en consequenties van karakteristieken
- Ervaring, gedrag en levensgebeurtenissen
- Hebben sociale mensen veel vrienden?
Persoonlijkheid
1. Beschrijft: het helpt om de dimensie van verschillen tussen mensen te begrijpen
2. Verklaart: de reden waarom mensen zich op een bepaalde manier gedragen heeft deels
te maken met hun persoonlijkheid
3. Voorspelt: gedrag
Psychologische mechanismen = verwerkingsprocessen van je persoonlijkheid
- De manier waarop je omgaat met problemen en je rectie op gebeurtenissen
- Input -> besluitvormingsregels -> output
, - Niet alle psychologische mechanismen zijn op elk moment geactiveerd, soms hebben ze
een trigger nodig.
Vb: de moed hebben om iemand te redden en daarbij je eigen leven te riskeren. We
weten niet of iemand moedig is totdat de situatie zich voordoet.
Within the individual (in het individu): persoonlijkheid is iets dat een persoon gedurende de tijd,
over verschillende situaties met zich meedraagt.
- We voelen ons vandaag dezelfde persoon als een week geleden
Georganiseerd (organized): de psychologische eigenschappen en mechanismen zijn niet een random
verzameling van elementen. Bepaalde mechanismen en eigenschappen zijn aan elkaar gerelateerd
Vb: je hebt een verlangen naar eten en naar intimiteit. Je verlangen naar eten kan het
verlangen naar intimiteit overtreffen. Andersom kan dit ook voorkomen
- Je besluitsvormingsregels hangen af van je verlangens op dat moment en zijn afhankelijk
van de omstandigheden
Langdurig (enduring):
- Karakteristieken zijn voor lange duur, vooral in de volwassenheid
- Karakteristieken zijn consistent onder verschillende situaties
Vb: boosheid is vooral een mentale staat in plaats van een karaktereigenschap. Wel kan
iemand een kort lontje hebben, wat wel weer iets zegt over zijn karakter
Invloedrijke krachten (influental forces): persoonlijkheid karakteristieken en mechanismen kunnen
een effect op iemands leven hebben.
- Persoonlijkheid beïnvloedt hoe we ons:
1. Gedragen
2. Denken
3. Voelen
Persoon-omgeving interactie: interactie met situatie die bestaat uit:
1. Perceptie: hoe we de omgeving zien en interpreteren
2. Selectie: de manier waarop we situaties kiezen die we aangaan
- Vrienden zoeken, hobby’s, studie, beroep
3. Oproeping/ uitlokken (evocation): de reacties die we in anderen oproepen (vaak onbewust)
4. Manipulatie: de manieren waarop we bewust een poging doen om anderen te beïnvloeden
Adaptie: belangrijk deel van persoonlijkheid
- Heeft te maken met adaptief functioneren
- Doelen bereiken
- Coping -> aanpassen en omgaan met uitdagingen en problemen die we gedurende
het leven tegenkomen
Omgeving: heeft vaak uitdagingen voor mensen
- Sommige zijn bedreigingen voor het overleven
- Je persoonlijkheid bepaald hoe je omgaat met deze problemen
- Infrafysieke omgeving = omgeving in gedachten
Vb: herinneringen, dromen, verlangens, fantasieën en privé-ervaringen
- Maakt een belangrijk onderdeel van onze psychologische realiteit: we worden beïnvloed
door deze gedachten (vormt bijvoorbeeld hoe we denken over ons zelf, eigenwaarde)
Persoonlijkheid kan geanalyseerd worden op drie niveau’s (volgens Kluckholn en Murray is elk mens)
, 1. Human nature level (universals): net als alle andere mensen
- Human nature = de eigenschappen en mechanismen van persoonlijkheid die typerend
zijn voor onze soort en gelden voor iedereen of bijna iedereen
Vb: need tot belong en liefhebben
2. Level of individual and group differences (particulars): net als sommige anderen
- Verschillen tussen groepen = mensen in een bepaalde groep kunnen andere persoonlijk
eigenschappen met elkaar gemeen hebben dan mensen in andere groepen
3. Individual uniqueness (uniqueness): als niemand anders
- Individuele verschillen = manieren waarop iedereen enigszins lijkt op sommige anderen
Sommige mensen houden van feestjes en anderen niet
Nomothemtisch: onderzoek die zich bezighoudt met statistische vergelijkingen van individuen en
groepen.
- Het vereist proefpersonen (= samples van subjecten die meedoen aan onderzoek)
- Vooral gericht op het identificeren van
1. Universele menselijke karakteristieken
2. Dimensies van individuele of groepsverschillen
Ideografisch: onderzoek die zich richt op een enkel subject
- Het probeert algemene principes te observeren die duidelijk naar voren komen
gedurende de tijd
- Bijvoorbeeld case- studies
Psychologen onderzoeken vaak naar bepaalde delen van persoonlijkheid
- In alle delen zit een kern van waarheid
- Maar om de werkelijke persoon te zien moet je naar het geheel kijken
Kennisdomein = een specialiteitsgebied van de wetenschap waarbij psychologen zich focussen op het
leren van specifieke en gelimiteerde aspecten van de menselijke natuur
Wetenschapsveld over persoonlijkheid kan opgedeeld worden in 6 verschillende kennisdomeinen
1. Dispositioneel domein: persoonlijkheid wordt beïnvloed door eigenschappen waarmee
iemand is geboren of wat door hij is ontwikkelt
- Iedereen is uniek
- Kijkt vooral naar de manier waarop individuen van elkaar verschillen
- Doel = verschillen identificeren en meten
Wat zijn de belangrijkste eigenschappen van persoonlijkheid?
2. Biologisch domein: persoonlijkheid wordt beïnvloed door biologische gebeurtenissen
- Aanname is dat mensen collecties zijn van biologische systemen, en deze systemen
bieden ons de bouwstenen voor:
1. Gedrag
2. Gedachten
3. Emoties
- Refereert naar:
1. Genetica
2. Psychofysiologie
3. Evolutie
3. Intrapsychisch domein: persoonlijkheid wordt beïnvloed door conflicten in iemands
hersenen
- Kijkt naar mentale mechanismen van iemands persoonlijkheid, vaak onbewust
, - Freud: psychoanalyse
- Kijkt bijvoorbeeld naar verdedigingssystemen
4. Cognitief-ervaringsdomein: persoonlijkheid wordt beïnvloede door privé gedachten,
gevoelen, verlangen, overtuigingen en anderen subjectieve ervaringen
- Focust op cognitie en subjectieve ervaringen
- Hoe ziet iemand zichzelf?
5. Sociaal en cultureel domein: persoonlijkheid wordt beïnvloed door sociale, culturele en
geslachtsposities in de wereld
- Neemt aan dat persoonlijkheid wordt beïnvloed door de sociale en culturele context
6. Aanpassingsdomein (adjustment): persoonlijkheid wordt beïnvloed door aanpassen die de
persoon moet maken om om te gaan met uitdagingen in het leven
- Persoonlijkheid wordt gekoppeld aan gezondheid gerelateerd gedrag, zoals roken,
drinken en risicovolgedrag
- Persoonlijkheidsstoornissen
Good theorie = een theorie die de drie doeleinden van de wetenschap vervult
1. Bied een leidraad voor onderzoekers -> wat zal leiden tot belangrijke vragen
2. Organiseert de gevonden kennis -> zorgt voor samenhang van kennis en beter begrip van de
wereld
3. Maakt voorspellingen
Theorie: berust op wetenschappelijk onderzocht feiten
Overtuiging/ belief: is een aanname die niet berust op feiten -> bv: astrologie
Wetenschappelijke standaarden voor het evalueren van persoonlijkheidstheorie:
1. Begrijpelijkheid (comprehensivness): verklaart de meeste of alle bekende feiten
2. Heuristieke waarde: geeft onderzoekers een leidraad voor belangrijke nieuwe ontdekkingen
3. Testbaar: maakt precieze voorspellingen die empirisch getest kunnen worden
4. Spaarzaam (parsimony): bevat de theorie een paar aannames of juist heel veel?
- Theorieën die veel aannames bevatten zijn vaak slechter dan theorieën met een paar
aannames
5. Verenigbaar/ compitabel met verschillende domeinen van niveaus: consistent met wat
bekend is in andere domeinen; het kan samengaan met andere takken van
wetenschappelijke kennis
Tot dusverre is er geen overkoepelende theorie die de persoonlijkheid beschrijft (heeft
biologie wel met theorie van Darwin)
Hoofdstuk 2 Persoonlijke beoordeling, meetbaarheid en onderzoeksopzet
Bronnen van persoonlijkheidsdata
1. Self-report data (S-data): de informatie die een persoon onthult
- Individuen geven niet altijd de meest accurate informatie over zichzelf om zich
bijvoorbeeld in een positief licht te zetten -> self-enhacement
- Antwoordentendensen:
1. Extreem antwoorden
2. Gemiddeld antwoorden
3. Bevestigend antwoorden -> acquiescence
4. Ontkkend antwoorden
- Meest gebruikte methode om persoonlijkheid te meten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper riannekisjes1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen