In deze samenvatting wordt ingegaan op alle aspecten die nodig zijn om onderzoeken goed te kunnen lezen en beoordelen, zoals nodig voor het tentamen, ingedeeld per ZSO
Begrippenlijst 5MPV2 Arts en Context
Opbouw artikel
Samenvatting: geeft samenvatting van de inhoud van het artikel zodat de lezer snel kan beoordelen
of het artikel interessant/nuttig voor hem/haar is om te lezen
Introductie: bevat algemene achtergrond van het onderzoek. Er wordt verteld in welk vakgebied het
plaatsvindt, welk probleem erop in wordt gegaan en welke onderwerpen van belang zijn. Introductie
bevat de doelstelling van het onderzoek en er wordt verteld wat er wordt gedaan om het probleem
op te lossen
Materiaal en methode: toelichting hoe het onderzoek is uitgevoerd; belangrijk voor
betrouwbaarheid van het onderzoek. Populatie, gebruikte technieken en analysemethoden van de
resultaten worden o.a. besproken
Resultaten: uitleg van de bevindingen van het onderzoek. Veel gebruik van tabellen, grafieken en
afbeeldingen om de resultaten van het onderzoek duidelijk en overzichtelijk weer te geven
Discussie: bevat de conclusie van het onderzoek. Naast de conclusie bevat het de factoren die de
betrouwbaarheid van het onderzoek eventueel hebben kunnen beïnvloeden; er wordt kritisch naar
de bevindingen bekeken en eventueel vergeleken met resultaten van andere onderzoeken
Referenties: bevat alle bronnen die er voor het schrijven van het artikel zijn gebruikt
Volume: geeft het jaaruitgave van het artikel aan; wordt weergegeven voor het issue nummer
Issue: geeft het uitgavenummer aan van het artikel in het betreffende volume aan; wordt
weergegeven tussen haakjes
ZSO 1-1
Volksgezondheid: de gezondheidstoestand van een populatie en de factoren die de
gezondheidstoestand beïnvloeden; onder te verdelen in vier indicatoren: ziekten en aandoening,
functioneren en kwaliteit van leven, sterfte en doodsoorzaken en levensverwachting en gezonde
levensverwachting
Public health: het vakgebied dat zich bezighoudt met de volksgezondheid en collectieve maatregelen
om de volksgezondheid te bevorderen
Eerste tijdperk: public health in middeleeuwen en renaissance (500 – 1750)
Tweede tijdperk: public health in een tijdperk van verlichting en revolutie (1750 – 1830)
Derde tijdperk: industrialisatie en de sanitaire beweging (1830 – 1875)
Vierde tijdperk: public health door gerichte preventieve maatregelen (1875 – 1950)
Vijfde tijdperk: public health na de epidemiologische transitie (1950 – nu)
Gezondheidsbevordering: maatregelen gericht op de fysieke en maatschappelijke omgeving en de
leefwijzen van individuen en groepen; gezondheidsvoorlichting en opvoeding o.a. m.b.t. roken en
alcoholgebruik
Gezondheidsbescherming: maatregelen die zonder rechtstreekse betrokkenheid van de burgers
systematisch en routinematig worden genomen om schade aan de gezondheid te voorkomen;
voorkomen giftige stoffen in milieu, bewaking kwaliteit voedingsmiddelen
Health promotion: het mogelijk maken dat mensen controle hebben over en hun eigen gezondheid
kunnen verbeteren
Demografische transitie/revolutie: de overgang van een hoog sterfte- en geboortecijfer naar een
laag sterfte- en geboortecijfer binnen een bepaalde bevolkingsgroep
Epidemiologische transitie: een verschuiving in het doodsoorzakenpatroon (met als gevolg de daling
van de sterftecijfers)
Eerste fase: tijdperk van epidemieën en hongersnood (tot diep in de negentiende eeuw)
Tweede fase: tijdperk van afnemende pandemieën (1875 – 1920)
Derde fase: tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen (tot 1970)
Vierde fase: tijdperk van de delayed degeneratieve aandoeningen
Samenvatting 5MVP2 – Floor Wilting
,Sociale geneeskunde: de schakel tussen de geneeskunde en de samenleving; gericht op interactie
met de omgeving, met name preventief en organisatorisch
Wet publieke gezondheid (Wpg): vorm het wettelijk kader voor de gezondheidsdiensten; stelt
gemeentes verantwoordelijk voor de totstandkoming en continuïteit van de publieke
gezondheidszorg, voor de geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen en voor de samenhang
tussen preventieve en curatieve zorg
GGD: gemeenschappelijke gezondheidsdienst; bevorderen de gezondheid van burgers en
beschermen tegen ziekten en calamiteiten. De belangrijkste taken zijn preventief van aard en volgen
rechtstreeks uit de Wpg
RIVM: rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu; bevordert door onderzoek, uitvoering en
ondersteuning de publieke gezondheid en een schoon en veilig leefmilieu.
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO): een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties
gevestigd in Genève met als doel wereldwijde aspecten van de gezondheidszorg in kaart te brengen,
activiteiten op het gebied van de gezondheidszorg te coördineren en de gezondheid van de
wereldbevolking te bevorderen
Model van Lalonde: factoren volgens Lalonde die een grote rol speelde in de gezondheidszorg:
gezondheidszorgsysteem, leefstijl, biologische en genetische factoren en fysieke en sociale omgeving
Determinanten: beïnvloedende factoren
Degeneratief: als gevolg van achteruitgang/afnemen of vermindering van orgaan of functie
Degeneratieve ziekten: bijv. alzheimer of artrose; door veroudering/slijtage
Ischemie: minder toevoer van bloed/onvoldoende doorbloeding
Endemie: een ziekte blijft voorkomen in een bepaald gebied zonder dat de patiënten de ziekte elders
hebben opgelopen; het aantal nieuwe besmetting blijft wordt gecompenseerd door het aantal
personen bij wie de ziekte verdwijnt. Als het aantal besmetting exponentieel gaat toenemen spreken
we van een epidemie
Epidemie: een verschijnsel dat meestal in ongunstige zin optreedt in een kleiner of groter gebied van
mens of dier; het exponentieel toenemen van het aantal besmettingen in een populatie
Pandemie: een epidemie op wereldwijde schaal
Sociaal economische gezondheidsverschillen (SEGV): verschillen in de gezondheid tussen
sociaalecomische klassen
Pseudowetenschap: de benaming voor een stelsel van opvattingen, uitspraken, of handelingen dat
de toets van een wetenschappelijke methode niet doorstaat maar waarvan aanhangers toch
beweren of suggereren dat het om wetenschap handelt
ZSO 1-2
Endogeen: van binnenuit
Exogeen: van buitenuit
ZSO 1-3
Pathogeen: een ziekteverwekker van biologische oorsprong
Reservoir: ecologische niche waar pathogeen leeft en zich vermenigvuldigt (gastheer waarin ze
verblijven)
Virulentie: een maat voor de hoeveelheid schade die een micro-organisme in zijn gastheer aanricht;
een kwantitatief begrip voor de mate van pathogeniteit en kan worden beschreven als ziekmakend
vermogen
Basaal reproductiegetal (R0): het aantal nieuwe besmettelijke individuen dat één besmettelijk
individu kan produceren in een populatie waarin iedereen besmettelijk kan worden
Incubatieperiode: de tijd die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste klinische symptomen van
de ziekte
Latentieperiode: de tijd die verstrijkt tussen de besmetting en het zelf besmettelijk worden
Besmettelijke periode: de tijd dat iemand besmettelijk is en dus de ziekte kan overdragen
Samenvatting 5MVP2 – Floor Wilting
, Epidemische curve: een standaardonderdeel van de eerste descriptieve fase van een onderzoek naar
een plotselinge uitbraak; het aantal opgespoorde ziektegevallen uitgezet tegen het moment waarop
de verschijnselen van de ziekte bij die personen begonnen
Transmissieroute: de manier waarop een ziekte zich verspreidt
Prodromale fase: de periode die vooraf gaat aan het eigenlijke uitbreken van een ziekte, waarin de
diagnose nog niet echt te stellen is maar de ziekte zich al wel enigszins aankondigt door een aantal
voortekenen
Exantheem: huiduitslag als uiting van een algemene aandoening
WG 1-1
Primaire preventie: gericht op het vóórkomen van nieuwe gevallen van een ziekte (vaccinatie)
Secundaire preventie: gericht op aandoeningen in een zo vroeg mogelijk stadium te ontdekken en te
behandelen (bevolkingsonderzoek)
Tertiaire preventie: vóórkomen of beperken van de gevolgen van reeds gediagnosticeerde
aandoeningen (behandeling van een ziekte)
Preventieparadox: preventiebeleid op populatieniveau heeft groot effect op het algemeen welzijn,
maar klein effect op het individu
Intersectoraalbeleid: met meerdere disciplines het doel bereiken
Hoogrisicobenadering: benadering waarbij alleen de populatie wordt benadert die een hoog risico
heeft m.b.t. het gezondheidsprobleem; bijv. DMII bij obesitas en longkanker bij rokers
Populatiebenadering: benadering waarbij de gehele populatie wordt benaderd; bijv. promoten dat
roken is slecht voor je gezondheid
ZSO 1-5
Mortaliteit: de sterfte, aangegeven in relatie tot het totaal aantal individuen waar het over gaat,
meestal in procent of promille
Morbiditeit: frequentie van voorkomen van een ziekte in een populatie
Comorbiditeit: het hebben van twee of meer stoornissen of aandoeningen bij een patiënt
Dwang: het feitelijk onmogelijk maken van ongewenst gedrag door iedere optie weg te nemen
Drang: het onaantrekkelijk maken van ongewenst gedrag door het ontnemen van een bepaalde optie
ZSO 1-6
Gemiddelde: de totale som van alle waardes gedeeld door het aantal observaties
Mediaan (mean): de waarde van de middelste observatie van klein naar hoog
Modus (mode): de meest voorkomende waarde
Variantie: het kwadraat van de standaarddeviatie
Formule:
Standaarddeviatie: gemiddelde afwijking van het gemiddelde; zegt iets over de steilheid van de
parabool. Een hoge waarde betekent dat de grafiek plat is. Bij een lage waarde is de grafiek steiler
Formule:
Correlatie: de mate van variatie rondom de beste rechte lijn ligt
Incidentie: het aantal nieuwe gevallen van een ziekte per tijdseenheid, per aantal van de bevolking.
Meestal wordt de incidentie per duizend personen per jaar opgegeven, soms per honderdduizend
per jaar
Formule:
Prevalentie: het aantal gevallen per duizend of per honderdduizend op een specifiek moment in de
bevolking
Formule:
Samenvatting 5MVP2 – Floor Wilting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorwilting. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
