Algemeen
Begrip verbintenis
• vorderingsrecht van de een tegenover de schuld van de ander
• vraag is hoezo? vraag naar de grondslag van de vordering die A pretendeert te hebben
op B
• art. 6:1 BW “verbintenissen kunnen slechts ontstaan indien dit uit de wet voortvloeit”
• verbintenissen uit meerzijdige rechtshandelingen (ex art. 6:213 BW)
• verbintenissen uit de wet
• onrechtmatige daad en risicoaansprakelijkheid (ex art. 6:162 BW)
• wettelijke verbintenis tot schadevergoeding wegens toerekenbare tekortkoming in
nakoming van een verbintenis (ex art. 6:74 BW)
• zaakwaarneming (ex art. 6:198 BW)
• onverschuldigde betaling (ex art. 6:203 BW)
• ongerechtvaardigde verrijking (ex art. 6:212 BW)
• niet alleen Burgerlijk Wetboek 6, ook Verdragen en andere wetten
HR Quint/Te Poel 1959
• Quint moet twee winkelhuizen bouwen
• Hubert te Poel moet aanneemsom voldoen
• Quint bouwt; Hubert is blut en betaalt niet; panden op terrein Heinrich te Poel; Heinrich
door natrekking eigenaar
• rechtsvraag = Moet Heinrich Quint betalen?
• geen verbintenis die uit de wet voortvloeit
• HR: geen grondslag in de wet voor een verbintenis van Heinrich toch eventueel een
verbintenis als deze: 1) past in het stelsel van de wet, 2) en aansluit bij de wél
geregelde gevallen
• maar in dit geval ziet HR geen aanleiding een verbintenis aan te nemen
• inmiddels art. 6:212 dus wettelijke grondslag voor verbintenis
precontractuele fase
• als onderhandelende partijen tot het sluiten van de overeenkomst vrij; onfatsoenlijk
onderhandelen van partijen kan ook leiden tot verbintenis tot schadevergoeding
HR Baris/Riezenkamp 1957
• Baris levert onderdelen voor rijwielhulpmotoren aan Riezenkamp; die begon bedrijf tot in
elkaar zetting van rijwielhulpmotoren en deze doorverkopen
• Baris tegen Riezenkamp dat rijwielhulpmotor in elkaar zetten kosten met zich mee
bracht van 135 gulden
• contract was gesloten
• Riezenkamp betaalt niet; Baris naar de rechter
• meneer Riezenkamp beroept zich op dwaling: beargumenteert dat Baris heeft gezegd
135 gulden, blijkt 230 gulden dus volstrekt nadelige transactie
• Baris zegt dat Riezenkamp zich niet goed heeft laten informeren en onvoldoende
voorbereid was; dat is nou eenmaal nadeel van handel
• HR: het is niet zo dat precontractuele fase niet relevant is; het gaat om een bijzondere
rechtsverhouding en deze is beheerst door de goede trouw (= redelijkheid & billijkheid),
, dat betekent dat je met de belangen van de andere partij in de onderhandelingsfase
rekening moet houden
• er is een onderzoeksplicht voor Riezenkamp met betrekking tot de transactie maar men
mag in de regel afgaan op de juistheid van mededelingen van de andere partij
• conclusie = contractvrijheid: JA, maar onderhandelingen is een door (het recht beheerst)
de redelijkheid en billijkheid beheerste rechtsverhouding
HR Plas/Valburg 1982
• Plas dingt mee naar de opdracht van de gemeente Valburg om een zwembad te maken;
dient een plan in en deze wordt door gemeente aangepast
• ander gaat er met de opdracht vandoor
• Plas voelt zich bedrogen omdat hij erop vertrouwde dat hij het zwembad mocht gaan
bouwen waardoor hij extra werkzaamheden heeft verricht tot aanpassing van het plan
• in nieuwe plan van de ander zitten aanpassingen van het plan van Plas in
• Plas wil schadevergoeding voor extra kosten en gederfde winst
• Rechtbank nam aan dat gemeente zich onfatsoenlijk had gehandeld door zich terug te
trekken uit de onderhandelingen (dus toch niet contractsvrijheid?); het hof had er niks
over gezegd, dus Hoge Raad moet er vanuit gaan dat de gemeente zich niet terug had
mogen trekken uit de onderhandelingen
• r.o. 3.4 “Niet uitgesloten is dat onderhandelingen over een overeenkomst in een zodanig
stadium zijn gekomen dat het afbreken zelf van die onderhandelingen onder de gegeven
omstandigheden als in strijd met de goede trouw moet worden geacht, omdat partijen
over en weer mochten vertrouwen dat enigerlei contract in ieder geval uit de
onderhandelingen zou resulteren. In zo een situatie kan er ook plaats zijn voor een
verplichting tot vergoeding van gederfde winst.”
• r.o. 3.5 “Wanneer de gemeente na 9 jan. 1975 niet meer uit de onderhandelingen mocht
terugtreden, valt echter niet in te zien waarom een handelen in strijd daarmede haar
niet zou kunnen verplichten tot vergoeding van reeds voor 9 jan. 1975 in het kader van
de voorafgaande onderhandelingen gemaakte kosten.”
• conclusie = partijen die aan het onderhandelen zijn en steeds dichter bij een
overeenkomst komen bevinden zich in een verdichtende relatie
• in begin alle vrijheid om een onderhandeling af te breken
• dichtere relatie waarin mag worden afgebroken maar de andere partij kosten maakt
dan kan je aannemen dat sprake is van een zodanige verdichting dat je uit de
onderhandeling mag weglopen maar niet zonder een vergoeding van de kosten die zijn
gemaakt
• in derde stadium is de verhouding zo verdicht dat er wordt vertrouwd dat een
overeenkomst tot stand zal komen, als dat vertrouwen er is, is onaanvaardbaar de
onderhandelingen te verlaten, dan is ook ruimte voor vergoeding van de gederfde
winst
HR CBB/JPO 2005
• praktijk had met leerstuk van Plas/Valburg een loopje genomen
• ieder is in principe vrij om af te breken, tenzij onaanvaardbaar in verband met: 1)
totstandkomingsvertrouwen of 2) verdere omstandigheden
• strenge en tot terughoudendheid nopende maatstaf
type partij
• aanbestedingsregels bij overheden
,HR KLM/CCC 2013 => aangaan overeenkomsten met overheden
• schoonmaakverrichytingen in de vliegtuigen van KLM => KLM gebonden aan
aanbestedingsrecht-regels
• CCC is goedkoopste => KLM zegt offertes aanpassen => CCC na aanpassingen nog
steeds de goedkoopste => andere partij wordt ineens goedkoper => andere partij krijgt
deel van de werkzaamheden en CCC krijgt deel van de werkzaamheden => CCC wil
beide delen en haakt daardoor af
• CCC zegt onfatsoenlijk onderhandelen door KLM
• aanbestedingsrecht voor overheid: gelijkheid en transparantie
• contractvrijheid staat voorop bij aanbestedingsrecht;
• geldt dat ook in particuliere sector?
• aanbestedingsregels niet zomaar overnemen in particuliere rechtsverhoudingen
• kwestie van contractsvrijheid; verder: mogelijk kwestie van onaanvaardbaarheid
precontractuele problemen
• twee typen:
a) onderhandelingen afgebroken en overeenkomst niet ontstaan
• Plas/Valburg; CBB/JPO; KLM/CCC
• schade kan met onrechtmatige daad worden gevorderd (met terughoudendheid leert
CBB/JPO)
• niet overheidsaansprakelijkheidsregels importeren naar particuliere rechtsverhouding
(leert KLM/CCC)
b) overeenkomst wel ontstaan
• Baris/Riezenkamp; Treek/Dexia
HR DeTreek/Dexia 2009
• feiten = geld lenen om geld te beleggen; geld weg maar nog steeds terugbetalen
• beroep op dwaling bij aangaan overeenkomst
• bijzondere (precontractuele) zorgplicht van de bank
• beschermen tegen lichtvaardigheid en dergelijke volgt uit redelijkheid en billijkheid;
reikwijdte hangt af van omstandigheden
• sanctie = schadevergoeding en eventueel aftrek wegens eigen schuld
• grondslag = contract of onrechtmatige daad
• HR: dwalingsberoep wordt afgewezen maar beroep op onrechtmatige daad (schenden
van onderhandelingsnorm) wordt ten volle aanvaard
————————————
Rechtshandelingen
• art. 3:33 BW
• wil
• op rechtsgevolg gericht
• door een verklaring geopenbaard
• geen beroep op het ontbreken van wil bij gerechtvaardigd vertrouwen ex art. 3:35 BW
• werking van rechtshandeling zodra ontvangen door wederpartij (art. 3:37 lid 3),
• rechtshandelingen kunnen ook in gedragingen besloten liggen ex art. 3:37 lid 1
• bij elektronisch contracteren is sprake van ontvangen zodra toegankelijk
[ontvangsttheorie (art. 6:227c lid 3 BW)
, • soorten rechtshandeling
• meerzijdige, bijvoorbeeld obligatoire overeenkomst
• eenzijdige
• gericht: bijvoorbeeld opzegging of ingebrekestelling
• niet-gericht: bijvoorbeeld testament
grondbeginselen overeenkomstenrecht
1. contractsvrijheid
• uitzondering als inhoud in strijd met goede zeden of openbare orde ex art. 3:40 BW
2. vormvrijheid (consensualisme; mondeling, schriftelijk, elektronisch etc.)
• uitzondering vormvoorschriften ex art. 3:37 lid 1 BW (als wet een bepaalde
rechtshandeling in bepaalde vorm moet geschieden, anders nietig)
• als schriftelijkheidsvereiste voor overeenkomst dan ook elektronisch als ex art.
6:227a BW (als wet schriftelijkheidsvereiste voorschrijft dan kan dat ook
elektronisch)
• als ondertekeningsvereiste voor overeenkomst dan ook elektronisch als aan de
eIDAS-Verordening en art. 3:15a BW is voldaan
• als een akte is vereist dan kan dat ook elektronisch als 156Rv, 156a Rv en eIDAS-
Verordening en art 3:15a BW is voldaan (schriftelijk (art. 156a Rv), ondertekening
(eIDAS Verordening))
3. verbindende kracht (pacta sunt servanda)
• uitzondering op grondbeginselen is Redelijkheid & Billijkheid uit art. 6:2 & art. 6:248
BW
Overeenkomst
• art. 6:217
• tot stand door aanbod en aanvaarding; beide zijn rechtshandeling (dus art. 3:33 en
3:37 lid 3 BW)
• aanbod is rechtshandeling
• aanvaarding is rechtshandeling
• als wil ontbreekt dan wellicht geheeld door gerechtvaardigd vertrouwen van art. 3:35
• zowel bij aanbod als aanvaarding moet verklaring om haar werking te hebben de
ontvanger hebben bereikt
• afwijking (art. 6:225 lid 1/2)
• elektronisch contracteren; bijvoorbeeld webshop
• business to business & business to consumer art. 6:227b, art. 6:227c uit E-commerce
Richtlijn 2000/31
• business to business & business to consumer intra unitaire dienstverrichting
dienstverrichting art. 6:230a-230f uit Dienstenrichtlijn 2006/123 (diensten = ruim)
• business to consumer art. 6:230g-230k, 6:230m-230s, 6:230v uit Richtlijn
consumentenrechten 2011/83, met name online recht 14 dagen ontbindingstermijn ex
art. 6:230o BW [geen tekortkoming vereist]
————————————
Algemene voorwaarden algemeen
• definities art. 6:231a BW
• Algemene voorwaarden = een of meer bedingen die zijn opgesteld om in een aantal
overeenkomsten te worden opgenomen met uitzondering van kernbedingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noawammes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
