Week 8: Daderschap en deelneming (19 t/m 23 april)
Hoorcollege 8 Daderschap en deelneming
Medeplichtigheid vereisten ex art. 48 Sr :
1. accessoriteit (handeling moet bijdrage leveren aan het ten laste gelegde feit) =>
gronddelict moet misdrijf zijn => vereiste deelneming aan misdrijf
2. opzettelijk (dubbel opzet)
1. opzet op deelnemingsgedraging
2. opzet op het gronddelict
• uiteenlopend opzet bij medeplichtigheid ex art. 49 lid 4 => Arrest ‘Geef het Mes’
1. opzet hoeft niet gericht te zijn op de precieze wijze waarop het gronddelict wordt
begaan
2. opzet op een deel van grondfeit is voldoende mits opzet op dat deel voldoende
verband houdt met het gronddelict
Medeplegen vereisten ex art. 47 Sr:
1. Accessoriteit
1. vereiste deelneming aan strafbaar feit
2. voltooid dan wel onvoltooid
2. Nauwe en bewuste samenwerking
1. nauwe samenwerking
1. objectieve zijde
2. heeft de verdachte een wezenlijke (intellectuele/materiële) bijdrage geleverd van
voldoende gewicht aan uitvoering delict?
• gezamenlijke uitvoering
• factoren genoemd door HR [overzichtsarrest medeplegen]
2. bewuste samenwerking
1. subjectieve zijde
2. zijn alle bestanddelen van de delictsomschrijving door alle deelnemers
gezamenlijk gewild?
• dubbel opzet is vereist
Factoren HR [overzichtsarrest medeplegen]
• intensiteit samenwerking
• onderlinge taakverdeling
• rol in voorbereiding/uitvoering/afhandeling
- [Moord op advocaat]
• belang van de rol van verdachte
• aanwezigheid op belangrijke momenten
- [Containerdiefstal]
• Niet distantiëren
- [Rijswijkse stoeptegel]
1
,HR 2 december 2014 (overzichtsarrest medeplegen)
• derde jongen blijkt enkel bij scooters te zijn gebleven
• derde jongen is niet betrokken geweest bij het maken van het plan om overval in
het park te plegen
• derde jongen heeft balletjespistolen aan twee jongens gegeven, maar weet niet
dat deze voor overval gebruikt gaan worden; zodra dat duidelijk wordt maakt
derde jongen duidelijk daar niet aan mee te werken
• derde jongen laat zich overhalen mee te gaan en bij de scooters te blijven
• ieder van hen heeft bijdrage geleverd; maar aandeel van derde jongen is wel
geringer
Plaatsbepaling
- bij poging en voorbereiding heeft uitbreiding betrekking op onvolkomen
gedragingen (aantal strafbare gedragingen uitgebreid) en bij deelneming is
uitbreiding van het niet zelf vervullen van gehele delictsomschrijving (aantal
strafbare personen uitgebreid)
• geen strafrechtelijke aansprakelijkheid van strafbaar feit als er geen persoon voor
wordt aansprakelijk gesteld; geen strafbaar feit zonder daderschap
• deelneming = gezamenlijk vervullen van delictsomschrijving (niet zelf vervullen van
gehele delictsomschrijving)
• bijzondere delicten lijfelijke aanwezigheid niet vereist (zelfdoding niet strafbaar;
apart hulp bij zelfdoding strafbaar stellen
• tevens algemene leerstukken
• lijfelijke aanwezigheid niet vereist
• invloed van functionele handelingsleer
• uitgangspunt was dat iemand iets teweeg moet hebben gebracht <= gewilde
spierbeweging <= fysieke handelingen
• dit begrip is verruimd naar niet enkel fysiek handelen maar ook functioneel
handelen
HR 17 november 1981 - Containerdiefstal-arrest
• verdachte was niet aanwezig bij het wegnemen van de containerdiefstal
• verdachte heeft groot aandeel in diefstal, maar dan op afstand (plan zelf
uitgedacht en georganiseerd en loods geregeld, trekker geregeld, nummers van
containers genoteerd en met die nummers valse papieren opgesteld)
2
,• bepalende rol zonder fysieke aanwezigheid => dus fysieke/lijfelijke aanwezigheid
voor deelneming niet vereist
Vormen van deelneming
- extra dreiging door groepsverband zorgt voor rechtvaardigen van strafbaarheid
• als daders van een strafbaar feit ex art. 47 Sr
• doen plegen (Melk- en Water-arrest => fysieke dader niet strafbaar, doen pleger
wel)
• medeplegen (nadruk ligt op samenwerking en leveren van wezenlijke bijdrage
aan het delict; sterkst verwant aan plegen)
• uitlokken (uitgelokte pleegt strafbaar feit, uitlokker is kwade genius en is ook
strafbaar)
=> doen pleger, medepleger en uitlokker zijn daders => meer strafwaardig
=> zowel strafbaar met betrekking tot misdrijf als overtreding
• als medeplichtige wordt gestraft ex art. 48 Sr
• medeplichtigheid (kern van het verwijt is dat handelen van medeplichtige het
plegen bevordert/makkelijker maakt => art. 49 lid 4 Sr)
=> medeplichtige is geen dader => minder strafwaardig
=> alleen strafbaar met betrekking tot misdrijf
Gemeenschappelijke kenmerken
1. Accessoriteit
• handelingen moeten hebben bijgedragen aan strafbaar feit
• voltooid dan wel onvoltooid feit => men kan deelnemen aan poging/voorbereiding
2. Uitgangspunt = vereiste van dubbel opzet
• opzet op de deelnemingshandeling
• opzet op het grondfeit bij doleus delict
Medeplegen
• geen wettelijke definitie/omschrijving
• wetsgeschiedenis: opzettelijke samenwerking
3
, • Hoge Raad Overzichtsarrest medeplegen => nauwe en bewuste samenwerking
waar de deelnemer een voldoende substantiële bijdrage aan leverde
• medeplegers kunnen allemaal zelf plegers zijn, drie varianten:
1. allemaal zelf gehele delictsomschrijving vervullen
2. in samenwerking verderstrekkende delictsomschrijving vervullen (ene trapt
deur in dus vernieling, ene neemt sieraden weg is diefstal; diefstal met braak
is verderstrekkend)
3. samenwerking ontstaat vrij spontaan
=> voor medeplegen hoeft niet vast te staan wie, wat heeft gedaan
1. nauwe samenwerking
• objectieve zijde van medeplegen
• kernvraag = heeft verdachte een wezenlijke bijdrage geleverd aan uitvoering
delict?
• bijdrage moet gelden als uitvoeringshandeling van het delict die van zodanig
gewicht is dat sprake is van een substantiële bijdrage
• veelal blijkend uit gezamenlijke uitvoering
• als niet blijkt uit gezamenlijke uitvoering, dan vast te stellen aan de hand van
door de HR genoemde factoren (overzichtsarrest medeplegen)
• handelingen die voor, tijdens of na het delict wel samen kunnen worden gezien
als een wezenlijke bijdrage aan het delict (overzichtsarrest medeplegen =>
medeplichtigheidshandelingen kunnen gezamenlijk wel leiden tot medeplegen;
daaruit kan blijken van een nauwe samenwerking (mits voldoende
gemotiveerd)
- intensiteit van de samenwerking (wat is vooraf gedaan? is sprake van
onderling overleg? is er volledige overeenstemming?)
- onderlinge taakverdeling (vantevoren bedachte en min of meer gelijke
verdeling?)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noawammes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
