Saskia Ensel 2021
SAMENVATTING JEUK EN DERMATOSEN IN DE ZWANGERSCHAP. VERLOSKUNDE JAAR 2.
Bronnen: Lessen Hogeschool Rotterdam jaar 2. Prins (2019). Eekhof (2020).
Pruritus = jeuk.
Jeuk is een reactie op chemische stoffen:
• Histamine → komt vrij bij beschadiging mestcellen.
• Bradykinine → enzym dat lokale vasodilatatie veroorzaakt
• Sommige enzymen uit huid of bloed.
Oorzaken
• Huidafwijkingen zoals eczeem en psoriasis
• (zon)verbranding, door uitdroging
• Infecties (SOA’S)
• Toxische stoffen
• Allergieën
• Ziekte aan inwendige organen (ziekte van Hodgkin, hyperbilirubinemie, nierproblematiek,
diabetes (omdat de vochtbalans verstoord is), leverziekten).
Diagnose → observatie, inspectie en palpatie. Lab- en microbiologisch onderzoek, pathologisch-
anatomisch onderzoek en beeldvorming (bij inwendige organen).
Behandeling → afhankelijk van de oorzaak: bloedsuiker tot normaalwaarden, dialyse, bestrijding
infectie, hydratatie van de huid door zalf, jeukmedicatie (antihistaminica of corticosteroïden),
hygiënemaatregelen, inductie partus.
Definities
Zwangerschapsdermatosen = jeuk gerelateerd aan de zwangerschap.
Behandeling → symptomatisch, ultieme behandeling is bevallen. Bullbeuze = bultjes
Urticariële = galbulten
SPECIFIEKE ZWANGERSCHAPSDERMATOSEN Papels = kleine rode
puisten op de huid, niet
ZWANGESCHAPSECZEEM gevuld met pus.
20% van de gevallen een opvlamming van een eerder bestaand eczeem. Annulaire/polycyclische =
ringovrmige
Incidentie → 14-20% van de zwangerschappen. Plaques = aan elkaar
Symptomen → jeuk, droge huid. Begint vroeg in de zwangerschap, eerste of tweede groeiend
trimester. Vestikel = blaas met vocht
Oorzaak → de verschuiving van de immuunrespons kan atopisch eczeem Bubla = grote blaar
verergeren. Purpera = roodheid
Crusteuze = met korsten
Noduli = knobbels
erythematosquameuze =
Laesies = beschadiging
Verloop → erythematosquameuze laesies, papeltjes, ze zijn onscherp begrensd. Kenmerkt zich door
aanwezigheid van folliculaire, pustulaire en papulaire laesies. Het verspreid zich over het gehele
lichaam, inclusief gelaat, handpalmen en voetzolen.
Het is onduidelijk hoelang het eczeem blijft.
Diagnose → klinisch beeld, verhoogd IgE.
,Saskia Ensel 2021
Behandeling → orale antihistaminica, zo nodig corticosteroïden.
Risico → geen.
PEMPHIGOÏD GESTATIONIS
Wordt ook wel herpes gestationis genoemd. Recidief in volgende zwangerschap (33-50%).
Incidentie → 1 op de 50000 zwangerschappen. Erg zeldzaam. Voornamelijk bij blanke vrouwen.
Symptomen → bullbeuze auto-immuundermatose, glad of bobbelig zijn. Ontstaat vaak in het 2e of 3e
trimester. Kan ook kort na de zwangerschap ontstaan. Jeuk.
Oorzaak → Kan door immunologisch pathogonisme. Er zit een antigeen (MCH-klasse II-antigeen) op
de placenta waar de vrouw antistoffen tegen maakt. Ook is er een samenhang met auto-
immuunziekten zoals de ziekte van Graves (schildklierziekte).
Verloop → Start op de buik, rond de navel. Hevige jeukende urticariële papels. Vervolgens ontstaat
annulaire plaques en daarna ontstaan vestikels en bubla. Het lijken blaasjes. Het breid zich uit naar de
rest van het lichaam maar niet naar het gezicht, slijmvliezen, handpalmen en voetzolen. Na de partus
geneest het spontaan. De gemiddelde duur van de huidafwijking is 28 weken.
75% van de herpes gestationes breekt uit tijdens de partus. De aandoening is geassocieerd met
afwijkingen zoals een molazwangerschap, choriocarcinoma, HLA-DR3 en FLA-DR4.
Diagnose → biopt. Er is IgG aantoonbaar. Kan ook op klinisch beeld.
Differentiaaldiagnose → PUPP, allergisch contact eczeem, toxicodermie (bijwerking geneesmiddel).
Risico → IUGR, partus prematurus, 10% van de neonaten krijgt bulbeus pemphigoïd die spontaan
herstelt.
Behandeling → Blaarvorming en jeuk onderdrukken met immunosupressiva (=lokaal (zalf) en orale
corticosteroïden, 20-40 mg). Deze behandeling kan zorgen voor bijnierschorsinsufficiëntie bij de
neonaat. Bij ondragelijke jeuk kan kan phenergan (antihistaminica) worden gebruikt. In ernstige
gevallen kan dapsone (50-100mg per dag) worden gebruikt, deze geeft een verhoogd risico op
kernicterus bij het kind. Het is belangrijk om de medicatie te verhogen rondom de partus. Lactatie
werkt gunstig. Soms ontstaat het door orale anticonceptie. Herstel kan weken tot maanden duren.
POLYMORPHIC ERUPTION OF PREGNANCY = PRURITIC URTICARIAL PAPULES AND
PLAQUES OF PREGNANCY (PUPPP)
Incidentie → 1 op de 130-200 zwangerschappen. Is het meest voorkomend.
Symptomen → wordt vaak gezien bij primiparae in het derde trimester.
Oorzaak → onbekend, waarschijnlijk door rek op de huid. Mogelijk dat collageen een imuunrespons
opwekt. Vaker bij meerlingzwangerschappen, macrosomie, snelle gewichtstoename, polyhydramnion
en bij mannelijke foetus.
, Saskia Ensel 2021
Verloop → het zijn erythemateuze urticariële papels, plaques, vesikels en purpera (1-2 mm). En
polycyclische afwijkingen. Het start op de buik vaak rondom striae (niet rondom de navel), het duurt
zo’n 2 dagen om uit te spreiden naar het zitvlak, de bovenbenen, borsten en armen. Het gelaat, de
voetzolen, handpalmen en slijmvliezen blijven relatief gespaard.
Herstelt enkele dagen na de partus. Herhaling gezien bij meerlinggraviditeit en orale hormonale
anticonceptie.
Risico → geen.
Diagnose → op basis van klinisch beeld
Differentiaaldiagnose → vroege pemphigoïd gestationes, prurigo gestationes, pruritische
zwangerschapsfollicutis, toxicodermie en erythema multiforme.
Behandeling → lokale corticosteroïden of systemisch tegen de jeuk.Zoals betnelazalf of -crème.
Antihistaminica hebben weinig effect.
PRURIGO GESTATIONIS = PRURIGO OF PREGNANCY
Incidentie → 1 op de 300 zwangerschap.
Symptomen → kunnen de hele zwangerschap voorkomen, starten vaak tussen 25-30 weken. Kan
ook kort na de partus voorkomen. Jeuk.
Oorzaak → onbekend. Sommige vrouwen hebben er een aanleg voor zoals vrouwen met astma of
vrouwen die makkelijk uitslag krijgen.
Verloop → het is een erythemateuze, geëxcorieerde en crusteuze papels en noduli huidafwijking. Ze
jeuken zijn klein (<0,5cm)en gegroepeerd. Je vindt het vooral op de strekzijden van de extremiteiten,
soms ook op de buik.
Verdwijnt vaak binnen weken tot drie maanden postpartum. Er is een recidief
kans.
Differentiaal diagnose → zwangerschapsdermatosen, PUPPP,
insectenbeten, toxicodermie.
Risico → geen.
Diagnose → klinisch beeld. Labonderzoek of biopt laten geen afwijkingen zien.
Behandeling → lokale corticosteroïden, eventueel sedatieve antihistaminica
voor de jeuk. Bij ondragelijke jeuk kan phenergan eventueel gecombineerd met
lokale anaesthetica of anti-jeuklotion worden voorgeschreven.
