Saskia Ensel. 2021.
SAMENVATTING PATHOLOGIE KRAAMVROUW (VERLOSKUNDE)
Bronnen: Prins en Eekhof. Overige bronnen verder in dit document.
ANTIBIOTICA (AB)
INFECTIES (niet behandeld: griep/verkoudheid/corona/pneunomie). Voorkeur voor
amoxicilline met
Risicofactoren voor infectie in het kraambed: clavulaanzuur.
• Zuurgraad vagina • Laesies in het baringskanaal. • Bactericide
Antibiotica gaat over in
vermindert door • Open ostium uteri. cervixslijmprop
lochia en ontbreken • ontbreekt. de borstvoeding (BV).
Tepelkloven
Ze hebben effect op de
natuurlijke flora. • Uitputting en anemie. • Wondvlak in de uterus
darmflora van de
neonaat. De ontlasting
URINEWEGINFECTIES ziet er dunner en soms
Bron: https://richtlijnen.nhg.org/files/pdf/97_Urineweginfecties_april-2020.pdf groen uit. Ontraad BV
bij:
CYSTITIS
• Bij langdurig
Prevalentie → 2-4%
(>3weken) gebruik
Risicofactoren → katheter, CAD, recidiverende cystitis.
van tetracycline
Symptomen → pijnlijke of branderige mictie, toegenomen mictiefrequentie, loze aandrang, lichte
(cave:
temperatuurverhoging.Pijn in de onderbuik. Hematurie.
botaantasting)
Diagnose → Op basis van urinekweek. Dit wordt vermoeilijkt door de bijmenging met lochia.
• Sulfonamiden
Diagnose moet worden gesteld op gewassen urine. Er wordt bacteriurie (105
(cave:
kve/ml) vastgesteld op basis van een positieve nitritiettest.
hyperbilirubinemie,
Behandeling → nitrofurantoïne of trimethoprin (AB). Pas op bij prematuren en G6PD-deficientie.
hemolytische
Amoxicilline kan ook. Behandelduur 7 dagen.
anamie bij G6PD-
deficiëntie.
PYELONEFRITIS
De urineweginfectie heeft het nierweefsel geïnvadeerd. Dit is mogelijk door de verwijde ureteren • Metronidazol:
in de zwangerschap t.g.v. hormonen. eenmalige dosis is
Symptomen → hoge koorts, koude rillingen, slagpijn in de flanken. Hetzelfde als bij cystitis. Kan geen reden om te
ook zonder mictieklachten. Algehele malaise. stoppen.
Diagnose → op basis van klinisch beeld en urinekweek. Meerdaagse kuur
Behandeling → AB i.v. 10 dagen (opname). Voldoende vochtinname. Na 24-48 uur koortsvrij kan men
kan over worden gegaan op orale AB. overwegen te
stoppen omdat het
Profylaxe voor urineweginfecties → cranberryproducten remt de aanhechting van E. coli aan de jodium bevat. 12
blaaswand. uur na laatste gift
kan herstart
worden.
Stop niet met
borstvoeding. Je kan
kolven en de melk
weggooien zodat de
productie niet stopt.
,Saskia Ensel. 2021.
KRAAMVROUWENKOORTS/GROEP A-STREPTOKOKKENSEPSIS (GAS) -> meldingsplicht.
Bron: https://lci.rivm.nl/richtlijnen/groep-streptokokkeninfectie
Sepsis = een levensbedreigende situatie met orgaanfalen die veroorzaakt is door een infectie tijdens de
zwangerschap/bevalling/abortus/kraamperiode.
Dag 1 of 2.
Septische shock = sepsis waarbij de circulatoire dysfunctie leidt tot hypotensie, maldistributie van de bloedstroom
en onvoldoende oxygenatie van de weefsels.
Veroorzaker → steptococcus pyogenes (veroorzaakt ook o.a. angina, roodvonk, impetigo en reuma). Veel
mensen dragen deze altijd bij zich. Druppelinfectie. Als kraamvrouwen besmet worden is er 2% kans op
kraamvrouwenkoorts.
Risicofactoren → perineumlaesie, sectiowond, langdurige gebroken vliezen, invasieve ingrepen.
Symptomen → temperatuurverhoging ≥ 38 °C (acuut), riekende lochia, hevige buikpijn (geen reactie op
paracetamol), algehele malaise (snel toenemend), lichte verwardheid, braken, diarree, keelpijn, roodvonkachtige
uitslag, acute respiratory distress syndrome (ARDS), hypotensie, diffuse intravasale stolling (DIS),
nierfunctiestoornis, leverfunctiestoornis, multiorgaanfalen. Als gevolg van vasoconstrictie ontstaat in veel organen
hypoxie. Dit leidt tot metabole acidose. Hierdoor ontstaat hyperventilatie.
Risico → Sepsis. Leidt zonder ingrijpen tot overlijden.
Diagnose → bloed- en urineonderzoek. Vaginakweek (duurt enkele dagen)
Behandeling → bij sepsis: i.v. amocilline met clavulaanzuur 1000/200mg/4dd 7-14 dagen. Metronidazol. Bij
GAS: clindamycine.
Let op: kinderen met roodvonk.
ENDOMETRITIS PUERPERALIS
Definitie → een infectie van het baarmoederslijmvlies (endometrium). Het ontstaat door het binnendringen van
vaginale micro-organismen in het endometrium van de uterus tijdens de bevalling.
Prevalentie → 1-2%.
Risicofactoren → langdurig gecompliceerde bevalling, langdurig gebroken vliezen, een manuele
placentaverwijdering (MPV), anemie, de aanwezigheid van bacteriële vaginose tijdens de zwangerschap en
sectio caesarea.
Symptomen → koorts (≥38,00C), tachycardie op de derde of vierde dag van de kraamperiode met normale pols
en temperatuur. Matig gecontraheerde uterus, involeert langzaam en is drukpijnlijk. Verder purulente lochia,
helderrood bloedverlies en algehele malaise.
Symptomen ontstaan meestal in de eerste week maar kan
ook tussen 1-6 weken postpartum ontstaan.
Behandeling → vaak treedt spontaan herstel. Bij geringe
koorts en een matig zieke vrouw kan aanvankelijk nog 24 uur
worden afgewacht of de temperatuur zal dalen. Zo niet,
bacteriekweek uit de cervix, amoxicilline met clavulaanzuur
(augmentin ®), 3d/625mg per os, gedurende 7dg én
metronidazol 500mg/3dd. Gedurende 7dg. Bij ernstig
infectiebeeld is AB i.v. in het ziekenhuis geïndiceerd.
SALPINGITIS
Endometritis kan opstijgen naar de tubae en leiden tot
salpingitis. Salpingitis is altijd dubbelzijdig.
Treedt op na dag 5.
Salpingitis kan ook door chlamydia trachomatis ontstaan. Deze vorm kan leiden tot onvruchtbaarheid.
Symptomen → pijn in de onderbuik, hoge koorts en tachycardie. Slingerpijn en drukpijn beiderzijds naast de
uterus. Riekende lochia. Later kunnen infiltraten (ophoping van weefsel/leukocyten) naast de uterus worden
gevoeld.
Diagnose → klinisch beeld, vaginakweek.
Behandeling → i.v. AB. Vochttoename.
Indien onbehandeld kan dit gepaard gaan met ernstige complicaties zoals abcesvorming, peritonitis, sepsis en
soms overlijden. Organen in de buurt van de eileiders kunnen bij de ontsteking betrokken raken. Salpingitis kan
leiden tot onvruchtbaarheid.
PELVEOPERITONITIS
Pelveoperitonitis ontstaan wanneer de infectie uitbreidt naar het peritoneum. Er is peritoneale (=buikvlies)
prikkeling aanwezig.
Behandeling → diagnose op basis van kweek. i.v. AB.
PARAMETRITIS
, Saskia Ensel. 2021.
Zeldzaam. Ontstaat door opstijgende infectie vanuit de cervix. Het weefsel aan één zijde naast de uterus is
ontstoken.
Symptomen → beginnen einde week 1 of begin week 2. Koorts, hevige pijn in het bekken. Bij vaginaal en rectaal
toucher aan één zijde pijnlijk infiltraat naar de cervix en vagina. De vagina en uterus is hierdoor naar de
contralterale zijde verplaatst.
Behandeling → i.v. AB.
WONDGENEZING RUPTUUR EN PERINEUM
EEN ONTSTEKING
WONDINFECTIE
Bij een ontsteking zie je:
Prevalentie infectie → 0,1-4,6%
• Rubor = roodheid (t.g.v.
Symptomen → pijn, roodheid, zwelling en temperatuurverhoging. Purulente
verbeterde doorbloeding)
afscheiding kan aanwezig zijn. Wond lijkt open te vallen.
Preventie → zorg voor een correcte hechttechniek (losgeknoopt transcutaan • Calor = warmte (t.g.v.
hechten geeft de meeste kans op ontsteking), hecht hygiënisch en overweeg of verbeterde doorbloeding)
hechten echt nodig is. • Tumor = zwelling (t.g.v.
Geef instructies mee voor goede wondhygiëne. uittreden vocht uit bloedvaten)
Behandeling → Expectatief. Bij pusophoping moet de wond worden opgemaakt • Dolor = pijn (t.g.v.
zodat deze opnieuw kan genezen. Bij een geïnfecteerde wond kun je gazen druktoenname door zwelling)
doordrenkt met NaCl 0,9%. Smeer honingzalf, flaminal of fucidine crème. Alleen • Functio laesie = functieverlies
voor fucidine crème is een recept nodig. Deze crèmes werken antibacterieel. (t.g.v. pijn en zwelling)
VULVAIR HEMATOOM
Definitie → ophoping binnen het lichaam van bloed. Bij een actieve bloeding wordt deze groter. Het kan ook zijn
dat de bloeding niet actief is omdat de al bestaande bloeding het bloedvat waaruit bloed komt wordt dichtgedrukt.
Oorzaak → tijdens de baring is een bloedvat gebarsten.
Symptomen → hevig, acuut optredende pijn in de vulvastreek. Geleidelijk opzwellende labia. Soms problemen
met urineren. Anemie kan voorkomen. Urineretentie door obstructie van de urethra.
Oorzaak → hematomen kunnen ontstaan nadat er een laesie is opgetreden tijdens het hechten. Er kan ook een
bloedvat geraakt zijn tijdens het hechten.
Risico’s → infectie, necrose of sepsis
Behandeling → is afhankelijk van de grote van het hematoom. Er kan een expectatief met pijnstilling worden
gevoerd. Dit wordt vaak gedaan bij een hematoom kleiner dan 3 cm die geen groei vertoond. Ook kan chirurgisch
het hematoom worden ontlast. Er wordt dan een incisie gemaakt in het hematoom. De wond wordt opnieuw
gehecht. Observeer voor infectie en shock t.g.v. bloedverlies.
PATHOLOGIE MAMMAE/BORSTVOEDING
Signalen te weinig melkinname
• De baby verliest ≥ 7% van het geboortegewicht.
• De baby is 2 weken na de geboorte nog steeds niet terug op geboortegewicht
• De baby groeit <20 gr per dag of <150 gr per week tot leeftijd van 3 maanden (<70 gr/week in de periode
3-6 maanden).
• Er is weinig en/of geconcentreerde urine
• Lage spierspanning
• Verlaagde turgor en ingezonken fontanel
Een goede voedingsintake voor een neonaat is meer dan 200 ml/kg/dag.
TEPELKLOVEN
Definitie → scheurtjes in de tepel. Pijnstilling bij borstvoeding:
Oorzaak → aanlegproblemen, houdingsproblemen, ingetrokken tepels, candida of een te korte Paracetamol tot max 4 maal
tongriem. daags 1000 mg en/of
Voorkomen → Goed aanleggen en zorgen dat kind goed aanhapt. ibuprofen of dicolofenac kan
Symptomen → aanleggen is pijnlijk. Er kan bloed uit de tepels komne. gebruik worden.
Behandeling → Hangt af van de oorzaak. Adviseer te beginnen met de niet-pijnlijke borst en Naproxen wordt afgeraden
als de melk is toegeschoten de baby aan de pijnlijke zijde te leggen.
STUWING (fysiologisch verschijnsel)
Borsten zijn vol, rood en het tepelhof is vlak.
Prevalentie → vanaf 2-4e dag postpartum.
Oorzaak →
Symptomen → Beide borsten zijn pijnlijk en gestuwd. Voelen hard aan. Lichte
temperatuurverhoging tot max 38,3 °C.
Behandeling →Voor-masseren tepelhof ter vorming van de tepel. Eventueel
nakolven en paracetamol toedienen. Andere tips: koelen tussen de voeding (met
maandverbanden uit de vriezer), witte kool op de borsten. Zorg wel dat de borsten
warm zijn voor de voeding. Stevige bh aan.
