Inhoud:
- Orale microbioom
- Orale habitats en verschillen in micro-omgeving
- Microbiële stabiliteit
- Verkrijgen orale flora
o Flora bij baby’s
o Effect tanderuptie
- Plaque
o Vorming
o Bacteriële interactie
o Samenstelling (jong versus oude plaque)
o Substraten
Lichaam bestaat uit meer microbiële cellen dan menselijke cellen. Zo een 10x meer
microbiële cellen dan menselijke cellen. Veel van deze micro-organismen zijn bacteriën. Op
de huid worden veel bacteriën gevonden, ongeveer 1000 verschillende soorten. Ook in de
darm komen veel bacteriën voor. Tussen de 500 en 1000 verschillende soorten. De mondholte
is ook een plek waar veel verschillende bacteriën voorkomen, meer dan 600 verschillende
soorten en waarschijnlijk ook wel veel meer. Ook elders in het lichaam komen verschillende
bacteriën en micro-organismen voor. De mens kan niet leven zonder deze micro-organismen.
Voor verschillende functies is het lichaam afhankelijk van micro-organismen.
Ons lichaam is dus afhankelijk van micro-organismen. Waar hebben we deze micro-
organismen voor nodig? Bacteriën in de darm hebben we nodig om voedsel te kunnen
verteren. Bacteriën produceren enzymen die wij zelf niet kunnen produceren maar die we wel
nodig hebben om voedsel te verteren. Baby’s kunnen nog niet alles eten omdat ze nog niet al
het voedsel kunnen verteren. Eerst moet de darmflora zich ontwikkelen om het voedsel te
kunnen verteren. Bacteriën produceren ook voedingstoffen die essentieel zijn voor de mens
zoals bijvoorbeeld vitamine K. Vitamine K wordt geproduceerd door bacteriën in de darm.
Daarnaast metaboliseren bacteriën potentieel schadelijke stoffen zoals galzuren en
cholesterol. Micro-organismen vormen ook een natuurlijke afweer tegen schadelijke micro-
organismen (pathogenen). Het microbioom traint ook onze immuunsysteem. Dit is nodig voor
een goede ontwikkeling van het immuunsysteem. Dieren die steriel opgroeien hebben een
heel onontwikkeld immuunsysteem. Zij kunnen nauwelijks infecties bestrijden, dit komt
omdat zij niet gewend zijn om met bacteriën om te gaan. Het microbioom traint en stelt het
immuunsysteem af om in actie te komen tegen pathogenen. Er is ook een relatie tussen het
microbioom en het centrale zenuwstelsel. Op de een of andere manier communiceren
darmbacteriën met het centrale zenuwstelsel. Bij muizenexperiment bleek dat darmbacteriën
een rol spelen bij gedrag. Zenuwen zoals de nervus vagus geven informatie over de darm
lumen door aan de hersenen die hierop kunnen reageren.
,Gunstige effecten van het aanwezige microbioom
- Vertering van voedsel
- Productie van essentiële voedingsstoffen (o.a. vitamine K)
- Natuurlijke afweer tegen pathogenen
- Trainen en afstellen van het immuunsysteem
- Relatie met centraal zenuwstelsel
o Darmbacteriën > hersenfunctie
Gezonde orale microbioom
Hiervoor hebben we het over het algemeen gehad over het menselijke microbioom. Nu gaan
we kijken naar de mond. Elke levensfase heeft een eigen microbioom. Omdat het orale
microbioom per levensfase varieert is het niet makkelijk om de gezonde microbioom te
definiëren. Baby’s hebben nog geen tanden. De micro-organismen die in een tandloze mond
aanwezig zijn, zijn andere micro-organismen dan die zich kunnen handhaven in een
kindermond met een melkgebit. Dan komt de wisselfase en wordt het melkgebit verwisselt
voor het blijvend gebit. Tussendoor is er ook nog mogelijk een fase met beugels. En wanneer
we ouder worden verliezen we mogelijk elementen die vervangen worden door prothese of
implantaat. Al deze verandering in de mond hebben invloed op de samenstelling van het
microbioom dat aanwezig is in de mond.
Orale microbioom
Habitants Habitat
Bacteriën Tanden
Schimmels Gingivale sulcus
Protozoa Tong
Virussen Wang
Archaea Hard en zacht palatum
Mycoplasma’s Tonsillen
Als we het hebben over het microbioom dan moet je niet alleen kijken naar de habitants (=
bewoners) maar ook naar de habitat (= waar ze wonen, woonomgeving). Welke bewoners (=
habitants) komen voor in de mond? Bacteriën, schimmels en protozoa. Dit zijn eencellige
eukaryoten. Ook virussen en archaea, ook wel oerbacteriën genoemd, komen voor in de
mond. Deze archaea zijn prokaryoten maar hebben ook eigenschappen die passen bij
eukaryoten. Tenslotte komen er in de mond ook mycoplasma’s voor. Mycoplasma’s lijken op
bacteriën maar hebben geen celwand. Waarom zijn bacteriën in de bovenste tabel dikgedrukt?
Bacteriën zijn dikgedrukt omdat ze de grootste groep van micro-organismen in de mond
vormen. Waar in de mond wonen deze micro-organismen? Er zijn verschillende habitats (=
woonomgeving waar micro-organismen kunnen leven). Op de tanden, in de gingivale sulcus,
op de tong, de wang en harde en zachte palatum komen micro-organismen voor. Tenslotte
kunnen micro-organismen ook voor komen op de tonsillen (= de amandelen). Alle micro-
organismen bij elkaar wordt de orale flora, de orale microbiota of het orale microbioom. De
orale flora bestaat dus voornamelijk uit bacteriën.
,Bacteriën
Bacteriën vormen veruit de grootste groep van micro-organismen in de mond. Er zijn circa
1000 verschillende soorten bacteriën geïdentificeerd, die voorkomen in de mond. Daarnaast
wordt nog voor eens 1000 soorten voorspelt dat ze voorkomen in de mond. Alle bacteriën bij
elkaar wordt het bacterioom genoemd.
Schimmels
In de mond komen ook schimmels voor, alle schimmels bij elkaar vormen het mycobioom.
Meer dan 100 verschillende schimmels komen voor in het speeksel van gezonde volwassenen.
De meest voorkomende schimmels zijn candida soorten.
Protozoa
In de mond komen ook protozoa voor zoals Entamoeba gingivalis en Trichomonas tenax.
Protozoa komen bij een goede mondhygiëne wel voor maar niet heel veel. Protozoa
consumeren bacteriën. Dus als er voldoende tandplaque aanwezig is dan nemen hun aantallen
toe. Protozoa worden dus vooral gezien bij een slechte orale hygiëne en parodontale ziekte.
Alle virussen die in het mond voorkomen wordt het viroom of het virobioom genoemd. De
meeste virussen die in de mond voorkomen infecteren bacteriën, dat zijn dus prokaryotische
virussen en worden ook wel bacteriofagen genoemd. In de mond komen niet veel
eukaryotische virussen voor. De aanwezigheid van eukaryotische virussen is vaak
geassocieerd met ziekte. De meest voorkomende virusfamilies in de gezonde mond zijn
herpesvirussen en papilloma virussen. Archaea zijn dus prokaryoten die eigenschappen van
eukaryoten bezitten. Orale archaea produceren allemaal methaangas vooral in de pockets.
Archaea zijn overal; in de grond, in de mond en in de darmen van mensen. Ze zijn niet echte
pathogenen maar er zijn wel associatie tussen bepaalde archaea en parodontitis, kanker en
obesitas. Hoewel archaea geen pathogene eigenschappen hebben, kunnen door hun
aanwezigheid pathogenen wel uitgroeien. Archaea produceren methaangas dat zuurstof
wegneemt hierdoor kunnen pathogenen die groeien onder anaerobe omstandigheden
uitgroeien. Vergeleken met bacteriën komen archaea maar weinig voor in de mond.
Mycoplasma’s
Mycoplasma’s lijken dus op bacterien maar hebben geen celwand. Een aantal verschillende
mycoplasma soorten maken onderdeel uit van de orale flora.
, Studie op ACTA
Een onderzoeksgroep op ACTA heeft het microbioom op verschillende plaatsen in de mond
onderzocht bij gezonde personen. Ze hebben bucaal, linguaal en approximaal van
verschillende elementen monsters genomen maar ook van de mucosa van de tong, het
palatum, het wangslijmvlies en van speeksel. Op de afbeelding zijn de resultaten van twee
personen zichtbaar. Elke kleur is een andere groep bacteriën. Je kunt zien dat op verschillende
plaatsen in de mond, verschillende bacteriegroepen voorkomen. Op het wangslijmvlies vind je
andere bacteriën dan op andere plaatsen in de mond. Op het wangslijmvlies vind je bij S1
bijvoorbeeld helemaal geen actinobacteriën (paars) terwijl je die op andere plaatsen in de
mond wel aantreft. Bij S2 vind je deze bacteriegroep oftewel fila wel op het wangslijmvlies.
Firmicutes vind je veel op het wangslijmvlies, firmicutes is een hele grote groep bacteriën,
hier zitten onder andere de streptokokken in. Om aan slijmvlies te kunnen hechten hebben
bacteriën bepaalde receptoren nodig. De streptokokken hebben deze receptoren. In
approximale monsters werd TM7 gevonden, dat was een tot dan nog onbekende groep
bacteriën die nooit was gekweekt maar die met moleculaire techniek is gevonden. TM7 is ook
gevonden in de darm. Inmiddels is het gelukt om een TM7 bacterie te kweken. De TM7
bacteriën hebben nu de naam sacharibacteriën gekregen. Deze bacteriën houden
waarschijnlijk van een anaeroob milieu omdat ze worden gevonden in oude, rijpe oftewel
mature plaque, alleen approximaal op de elementen.
Conclusie van dit onderzoek:
- De microbiële samenstelling van
plaque:
o Verschilt tussen individuen
o Is afhankelijk van de locatie in
de mond
Meest voorkomende microbiomen in de mond:
1. Streptococcus 20%
2. Prevotella 10%/20%
3. Neisseria 5%/10%
4. Veillonella 5%/10%
5. Haemophilus 5%/10%
- Daarnaast zijn er een heleboel andere bacteriën die in kleine percentrages
voorkomen.
- Conclusie: per speeksel verschilt het microbioom per individu maar er zijn weinig
geografische verschillen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mondzorgkundenl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.