COM F3 – Voorlichtingsgesprek – plan van aanpak
Theoretisch kader:
Dit plan van aanpak is bedoeld voor voorlichtingsgesprekken in de toekomst. Voorlichting
geven is een belangrijk onderdeel bij het verpleegkundig handelen omdat het van belang is
dat zorgvrager wel over de juiste kennis en vaardigheden beschikken om om te gaan met
een gezondheidsprobleem en de daarbij behorende emoties. Daarnaast kan een
voorlichtingsgesprek angst wegnemen bij de zorgvrager; als ze weten wat ze te wachten
kunnen ze de situatie beter inschatten.
Een andere reden waarom voorlichting geven zo belangrijk is, is omdat begrippen zoals
‘zelfmanagement’ en ‘eigen regie’ steeds vaker genoemd en toegepast worden.
Zorgverlener(s) kunnen niet meer 24/7 voor hun zorgvragers zorgen. Patiënten zijn vaak zelf
verantwoordelijk voor hoe ze hun leven organiseren. Hierbij zijn nogmaals de juiste kennis
en vaardigheden van belang.
(Van der Burgt, M., Terra, B., & Mechelen-Gevers, E. J. (2015). Patiëntenvoorlichting door
verpleegkundigen: de stappen naar zelfmanagement. Amsterdam, Nederland: Reed
Business Education. Blz. 15-16)
Als een verpleegkundige voorlichting wil geven, moet de zorgvrager ten eerste openstaan
voor deze informatie. Dit betekent dat de zorgvrager moet beschikken over het vermogen om
aandacht te hebben voor de gegeven informatie. Maar openstaan heeft ook nog een andere
betekenis; is de zorgvrager bereid om te zien hoe hij zijn ziekte in zijn leven kan toepassen?
In mijn plan van aanpak zullen vaardigheden staan die belangrijk zijn bij de stap openstaan.
Bijv. contact maken, aansluiten bij de behoeften van de zorgvrager en gevoelsreflecties
geven.
(Van der Burgt, M., Terra, B., & Mechelen-Gevers, E. J. (2015). Patiëntenvoorlichting door
verpleegkundigen: de stappen naar zelfmanagement. Amsterdam, Nederland: Reed
Business Education. Blz. 73)
Na de stap openstaan komt de stap begrijpen. Hierbij gaat het om het opnemen, verwerken
en onthouden van de gegeven informatie. Hierdoor kunnen ze de situatie waar ze in zitten
beter begrijpen of ze kunnen zich beter voorbereiden op wat komen gaat. Bij deze stap krijgt
de zorgvrager als ware inzicht in zijn gezondheidsprobleem en de aanpak daarvan.
Belangrijke vaardigheden die een rol spelen bij deze stap zijn de voorkennis en de behoefte
van de zorgvrager. Hierbij zijn er drie typen informatie:
1. Technische informatie Hierbij worden voornamelijk werkingsmechanismen van het
lichaam uitgelegd.
2. Belevingsinformatie Informatie over wat een zorgvrager kan verwachten te zien,
horen, voelen, proeven of ruiken.
3. procedure-informatie Informatie over hoe de procedure eruit gaat zien; letterlijk de
agenda van de zorgvrager.
(Van der Burgt, M., Terra, B., & Mechelen-Gevers, E. J. (2015). Patiëntenvoorlichting door
verpleegkundigen: de stappen naar zelfmanagement. Amsterdam, Nederland: Reed
Business Education. Blz. 87-91)
De juiste informatie bevat de vijf B’s:
1. Belangrijke informatie
2. Bruikbare informatie
3. Begrijpelijke informatie
4. Beklijvende informatie
5. Betrouwbare informatie
De vaardigheden in mijn plan van aanpak kunnen gebruikt worden om de informatie te laten
voldoen aan de vijf B’s.
, Tevens kan hierbij gebruik worden gemaakt van ondersteunende middelen zoals tekeningen,
filmpjes, modellen etc. Als iets wordt gevisualiseerd is het voor de zorgvrager makkelijker te
begrijpen. Ook metaforen zijn heel handig om zorgvragers de informatie te laten begrijpen.
(Van der Burgt, M., Terra, B., & Mechelen-Gevers, E. J. (2015). Patiëntenvoorlichting door
verpleegkundigen: de stappen naar zelfmanagement. Amsterdam, Nederland: Reed
Business Education. Blz. 95-97)
Plan van aanpak:
Voorbereiding:
Wat Inhoudelijke voorbereiding
Hoe Kijken naar het probleem waar voorlichting over gegeven moet worden.
Hierbij kan je het dossier van de zorgvrager aanvragen voor evt. belangrijke
informatie. Als iets dan niet duidelijk is, kan je dit van te voren al uitzoeken.
Waarom De zorgvrager vertrouwt erop dat de verpleegkundige de kennis heeft die
belangrijk hij/zij nodig heeft. Door de inhoudelijke voorbereiding kan de verpleegkundige
deze kennis ook geven en komt hij/zij niet voor verrassingen te staan.
De zorgvrager zal zich dan ook sneller vertrouwd voelen omdat hij ziet dat de
verpleegkundige van te voren moeite voor hem heeft gedaan.
Effect Het gesprek zal vloeiender verlopen omdat de patiënt niet telkens hoeft uit te
leggen wat er precies aan de hand is.
Bron Silverman, J., Kurtz, S. M., & Draper, J. (2014). Vaardig communiceren in de
gezondheidszorg: een evidence-based benadering (3e ed.). Den Haag,
Nederland: Boom Lemma uitgevers.
Wat Zorgen voor juiste ruimte / voldoende tijd
Hoe Door in de zorginstelling te kijken welke ruimtes er vrij zijn op de afgesproken
tijd. Als het nodig is, deze kamer boeken.
Waarom Een goede ruimte is een rustige ruimte. Je kan dan niet gestoord worden en
belangrijk hebt zo echt de tijd om rustig en duidelijk voorlichting te geven.
Door voldoende tijd te boeken, hoef je niet midden in het gesprek, het
gesprek te stoppen.
Effect Door de rust zal de zorgvrager zich meer op zijn gemak voelen en wellicht
wel meer durven te vertellen.
Bron Silverman, J., Kurtz, S. M., & Draper, J. (2014). Vaardig communiceren in de
gezondheidszorg: een evidence-based benadering (3e ed.). Den Haag,
Nederland: Boom Lemma uitgevers.
Inleiding
Wat Eerste contact tot stand brengen
Hoe De zorgvrager begroeten.
Jezelf voorstellen en de zorgvrager vertellen wat je rol is.
Evt. achtergrondinformatie herhalen.
Waarom Het is belangrijk dat de zorgvrager weet met wie hij/zij te maken heeft,
belangrijk onzekerheid hierover kan verontrustend zijn.
Interesse en respect tonen zijn van belang voor een goede relatieopbouw
tijdens het gesprek.
Als je als verpleegkundige achtergrondinformatie herhaalt weet de patiënt dat
je goed voorbereid bent.
Effect - Als de zorgvrager weet wat de rol is van de hulpverlener is het
makkelijker om zijn verhaal te vertellen en gerichte vragen stellen.
- Wanneer de zorgvrager zich gerespecteerd en gewaardeerd voelt zal