School
Opleiding: Finance & control bachelor
School: NHL Stenden Hogeschool
Eerste begeleider: Taeke Tuinstra
Tweede begeleider: Gerben Dijkstra
Organisatie
Naam: Gemeente Noardeast-Fryslân en Dantumadiel
Afdeling: Financieel beleid
Bedrijfsbegeleider
Naam: Petra Westra
Functie: Financieel adviseur
Afstudeerperiode: februari tot en met juni 2021
Datum van oplevering: 30-06-2021
2
,Voorwoord
Na 3,5 jaar de studie Finance en control ben ik toegekomen aan het einde van mijn studie. Van februari 2021
tot juni 2021 ben ik bezig geweest met het onderzoek en het schrijven van de scriptie. Met deze scriptie wil ik
graag mijn bachelor studie Finance en control, voorheen Bedrijfseconomie, afronden.
Voor u ligt de scriptie “Welke mogelijkheden zijn er voor de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel
om het risicomanagement te verbeteren?”. In opdracht van de gemeente Dantumadiel en Noardeast-Fryslân
ben ik mijn scriptie gaan schrijven over het risicomanagement.
In dit onderzoek zijn er een aantal mensen die een belangrijke rol hebben gespeeld bij het realiseren van dit
onderzoeksrapport. Allereerst zou ik mijn bedrijfsbegeleider Petra Westra willen bedanken. De begeleiding
van Petra heb ik positief ervaren. Ondanks de regels rondom COVI-D-19 is het contact altijd uitstekend
verlopen. Ik kon bij Petra terecht voor al mijn vragen en ontving altijd bruikbare feedback op mijn producten.
Verder wil ik mijn schoolbegeleider Taeke Tuinstra bedanken. Taeke heeft mij voorzien van bruikbare feedback
voor zowel mijn plan van aanpak als mijn onderzoeksrapport. Voor vragen en ideeën kon in altijd bij Taeke
terecht.
Ook wil ik de ambtenaren bij de gemeenten Dantumadiel en Noardeast-Fryslân bedanken voor de
medewerking bij dit onderzoek. Zonder deze input had ik dit onderzoek niet kunnen voltooien.
Ook de respondenten van de interviews wil ik bedanken voor de medewerking aan dit onderzoek.
Ten slotte zou ik graag de mensen bedanken die dicht bij mij staan: mijn ouders, vrienden en vriendinnen. Zij
hebben mij op verschillende manieren gesteund in dit afstudeerproces. In het bijzonder wil ik nog mijn zus
Eelkje Raap bedanken die mij meerdere keren van feedback heeft voorzien.
Veel leesplezier toegewenst!
Baukje Raap
Broeksterwâld, juni 2021
3
, Managementsamenvatting
Op donderdag 24 april 2003 om 19:00 zijn in Maastricht vijf balkons van een appartementsgebouw ingestort.
Er zijn daarbij twee mensen om het leven gekomen. Het leidde ertoe dat zowat alle gemeenten in Nederland
gingen kijken hoe groot de kans zou zijn dat dit ook zou gebeuren in hun eigen gemeente. Dit is een voorbeeld
van een risico dat de gemeente loopt. Maar hoe kun je dat nou voorkomen of beheersen? Het antwoord op
die vraag is risicomanagement.
Ook de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel willen het risicomanagement verbeteren in de
organisatie. Maar hoe ze dat moeten doen is een vraag waar dit kwalitatieve onderzoek op gebaseerd is. De
gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel hebben al wel een stap richting het risicomanagement gezet
door het aanschaffen van het systeem NARIS. Dit systeem is 1,5 jaar geleden aangeschaft. De reden hiervoor
was een aanpassing in de wet - en regelgeving voor gemeenten. Het Besluit Begroting en Verantwoording
(BBV) schrijft vanaf 2004 namelijk voor dat gemeenten een risicoparagraaf moeten toevoegen aan de
begroting en jaarrekening. In deze paragraaf moet het weerstandsvermogen en de risico’s op het vlak van
bedrijfsvoering en financiering worden toegelicht. Ten eerste is het weerstandsvermogen niet toereikend in de
gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel en nog niet alle criteria die het BBV voorschrijft worden
gehanteerd. Daarom wordt er in dit rapport onderzoek gedaan naar een effectief risicomanagementproces en
het weerstandsvermogen voor de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel.
De onderzoeksvraag die centraal staat in dit onderzoek is: “Welke mogelijkheden zijn er voor de gemeenten
Noardeast-Fryslân en Dantumadiel om het risicomanagement te verbeteren?”
Het onderzoek is in eerste instantie geschreven voor de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel. Maar
ook andere gemeenten kunnen baat bij dit onderzoek hebben.
De onderzoeksstijl van dit onderzoek is kwalitatief. Dit houdt in dat er in wordt gegaan op achterliggende
gedachten, meningen, behoeften en motivaties van de geïnterviewden.
De onderzoek structuur die in het onderzoek gehanteerd is, is de gap-analyse. Met de gap-analyse kun je in
beeld brengen wat het verschil tussen de huidige en de gewenste situatie is. De huidige situatie wordt ook wel
de Ist-situatie genoemd en de gewenste situatie de Soll-situatie. De Ist-situatie is in het onderzoek beschreven
aan de hand van acht interviews die zijn afgenomen onder de medewerkers in de gemeenten. De Soll-situatie
is beschreven aan de hand van literatuuronderzoek en daarnaast aangevuld met kwalitatieve interviews met
experts en best practice gemeenten.
Tijdens het literatuuronderzoek blijkt ook dat andere gemeenten problemen ondervinden of hebben
ondervonden met risicomanagement. Daarom is er veel geschreven en onderzoek gedaan naar
risicomanagement in gemeenteland. Bepaalde onderdelen waar gemeenten volgens de blogs en artikelen
problemen mee ondervinden zijn het betrekken van doelstellingen bij risico’s en het voeren van gesprekken
over risico’s. Ook voor de gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel zijn deze onderdelen een
struikelpunt. Daarom zal in dit verslag onderzocht worden hoe de gemeenten haar risicomanagementproces
kan verbeteren.
Uiteindelijk leidt het onderliggend onderzoek tot de conclusie dat er nog veel werk aan de winkel is voor de
gemeenten Noardeast-Fryslân en Dantumadiel. Het risicomanagementproces moet nog veel meer een
integrale plek hebben in de bedrijfsvoering. Wel is uit het onderzoek gebleken dat er al een aantal andere
gemeenten goed op weg zijn die als best practice kunnen worden gezien. Ook het vragen van experts op het
gebied van risicomanagement zorgt voor meer kennis en hulp. Uiteindelijk zijn er een aantal aanbevelingen
gedaan aan de hand van de oplossingen vanuit de best practices en experts. Twee van deze aanbevelingen zijn
het creëren van risicobewustzijn door veel risicosessies te plannen. En het per onderdeel laten opstellen van
een risk appetite door het college.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper baukjeraap. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.