Samenvatting: Zo maak je een ondersteuningsplan…
Stap 1: Ben jij competent?
Stap 8: Evalueer het
plan Stap 2: Oriënteer je op de situatie van de
cliënt
Stap 7: Voer
het plan uit Stap 3: Bepaal de vraag
Stap 6: Maak
een plan van Stap 4: Formuleer de doelen
aanpak
Stap 5: Verwerk
de verzamelde
informatie
Stap 1: Ben jij competent?
Je maakt een ondersteuningsplan met de cliënt en voor de cliënt.
Het eerste wat je jezelf moet afvragen: Ben ik voldoende competent om een
ondersteuningsplan te maken?
Competentie = een samenhangend geheel van kennis, inzicht en vaardigheden op
uitvoerend niveau, samenwerkingsniveau en het niveau van functie – en
beroepsontwikkeling.
Competenties betreffen de persoon van de beroepsbeoefenaar en zeggen iets over de
wijze waarop die persoon voldoet aan de kwalificaties die het beroep van hem vragen.
,In deze stap wordt een aantal basiscompetenties beschreven waaraan je moet voldoen
als je het ondersteuningsplan gaat maken:
Je hebt een professionele beroepshouding
Je bent in staat tot reflectie
Je beschikt over adequate communicatieve vaardigheden
Je kunt goed samenwerken
Je beschikt over voldoende kennis van jouw vakgebied
Een professionele beroepshouding
Beroepshouding/grondhouding = de juiste houding wanneer je in gesprek gaat met een
cliënt.
Beroepshouding = de houding die kenmerkend is voor je beroep.
Grondhouding = houding die je inneemt ten opzichte van zaken en kwesties die het
beroep betreffen en het gedrag dat uit de grondhouding voortkomt.
Met de beroepshouding breng je de grondhouding in praktijk.
Kenmerken van een positieve grondhouding zijn:
Je staat open voor de cliënt. Je kunt je verplaatsen in zijn leefwereld, probeert
door zijn ogen te kijken en neemt hem serieus.
Je bent empathisch. Je bezig het vermogen om je in te leven in zijn gevoelens.
Je bent betrouwbaar. Je zegt wat je doet en doet wat je zegt.
Je luistert door te letten op verbale en non – verbale signalen. Je probeert jezelf
een beetje los te laten en niet te snel conclusies te trekken.
Je gaat integer en respectvol met de ander om. Je kunt het niet eens zijn met de
cliënt, maar toch respecteer je zijn mening.
Je aanvaardt en accepteert de ander zoals hij is. De waarden en normen van de
cliënt accepteer je, ook al zijn het niet die van jou.
Je wilt zoeken naar de betekenis van het gedrag van de cliënt. Je oordeelt niet
over ‘ander’ gedrag, maar onderzoekt wat de oorzaak ervan is.
Je kunt jezelf zijn. Je bent echt en doet niet alsof. Je speelt geen rol.
Je kunt de balans vinden in de juiste mate van betrokkenheid en distantie. Je bent
betrokken zonder dat je over je eigen professionele grenzen gaat.
Vraaggerichte houding vraagt nog meer van de professional namelijk dat je de cliënt
de regie in handen geeft en zoveel mogelijk op hem afstemt. Je maakt gebruik van zijn
ervaringsdeskundigheid, vraagt hem naar zijn mening, betrekt hem bij de hulpverlening
en laat hem zoveel mogelijk zelf beslissen over het uiteindelijke aanbod.
Beroepshouding ontwikkelen je moet je steeds afvragen waarom je handelt zoals je
handelt en of jouw manier van handelen verantwoord is binnen de context van je beroep.
Ofwel je moet vaardig zijn in het reflecteren.
Reflecteren = doe je door je bewust te zijn van zijn eigen gedachten, gevoelens,
beweegredenen en handelen ten opzichte van alle aspecten in de uitoefening van je
beroep.
Reflecteren
Reflecteren is een belangrijke vaardigheid in het hele proces van het maken van een
ondersteuningsplan.
Reflectie = betekent letterlijk ‘weerspiegeling’. Je houdt jezelf een spiegel voor om zo stil
te staan bij je gedachten en gevoelens, bij wat je wilt en hoe je handelt in een bepaalde
situatie.
, Proces van herstructurering (reflectie) = door afstand te nemen en kritisch naar jezelf te
kijken en dit te analyseren wordt het mogelijk om nieuwe alternatieven te ontwikkelen.
Met die alternatieven ga je vervolgens aan de slag in de praktijk.
Bij reflecteren onderzoek je dus jouw manier van handelen, maar ook hoe je reageert op
een bepaalde situatie en hoe dat voelt.
Zelfreflectie = je past dit zelfstandig toe. Dat wil zeggen dat je dit op eigen initiatief en
alleen doet.
vraagt om zelfdiscipline
Communicatieve vaardigheden
Communicatie = het overdragen van informatie tussen een zender en een ontvanger.
tussen hun is er sprake van interactie = een voortdurende wisselwerking tussen
beiden.
Verbale communicatie door middel van onze taal.
Non – verbale communicatie mimiek, gebaren, intonatie, transpireren en blozen.
Effectieve communicatie = de boodschap komt over zoals de zender die bedoelt.
Luisteren
Een goed gesprek bestaat voor meer dan de helft uit luisteren naar de ander.
als je niet luistert, is er ook geen gesprek mogelijk.
Als je luistert, stelt je je open voor de cliënt en laat je zien dat je hem serieus neemt en
respect hebt voor wat hij jou te zeggen.
Actief luisteren doe je door niet alleen te hóren wat hij zegt, maar ook door goed te
kijken naar zijn lichaamstaal. Als je verbaal en non – verbaal reageert en de cliënt tijd
en ruimte geeft om zijn verhaal te doen. Je onderbreekt hem daarbij niet zomaar en laat
regelmatig stiltes vallen.
Als je actief luistert, maak je gebruik van de volgende technieken:
Non – verbaal reageren. Door oogcontact te maken laat je zien dat je bent
geïnteresseerd in het verhaal van de cliënt. Dan kan ook door je
gezichtsuitdrukking, je lichaamshouding of door te knikken.
Verbaal reageren. Dat kun je doen door kleine aanmoedigingen te geven (‘Vertel
verder/en toen?’) of door simpelweg te hummen. Ook kun je de laatste paar
woorden of het laatste woord van iets wat de cliënt zegt, herhalen. Let op, niet
teveel herhalen, want dan wordt het papegaaien.
Samenvatten. Als je samenvat, geef je de hoofdpunten van het gesprek weer. Je
ordent de informatie die je gekregen hebt en verifieert tevens of je de cliënt goed
begrepen hebt. Een andere functie van samenvatten is dat je daarmee controleert
of je hebt geluisterd zonder te interpreteren wat hij heeft gezegd.
Parafraseren. Hierbij vat je kort en bondig, ‘in een notendop’, in eigen woorden
het belangrijkste samen wat de cliënt heeft gezegd. De cliënt wordt daarmee
gestimuleerd om aan te vullen of de nadruk te leggen op wat echt belangrijk voor
hem is.
Gevoelsreflecties geven. Je leeft je in de gevoelens van de cliënt in en laat dit ook
merken, door bijvoorbeeld te zeggen: ‘Ik begrijp dat je dat erg verdrietig
maakte/ik zie dat je hier heel blij van wordt’.
Stap 1: Ben jij competent?
Stap 8: Evalueer het
plan Stap 2: Oriënteer je op de situatie van de
cliënt
Stap 7: Voer
het plan uit Stap 3: Bepaal de vraag
Stap 6: Maak
een plan van Stap 4: Formuleer de doelen
aanpak
Stap 5: Verwerk
de verzamelde
informatie
Stap 1: Ben jij competent?
Je maakt een ondersteuningsplan met de cliënt en voor de cliënt.
Het eerste wat je jezelf moet afvragen: Ben ik voldoende competent om een
ondersteuningsplan te maken?
Competentie = een samenhangend geheel van kennis, inzicht en vaardigheden op
uitvoerend niveau, samenwerkingsniveau en het niveau van functie – en
beroepsontwikkeling.
Competenties betreffen de persoon van de beroepsbeoefenaar en zeggen iets over de
wijze waarop die persoon voldoet aan de kwalificaties die het beroep van hem vragen.
,In deze stap wordt een aantal basiscompetenties beschreven waaraan je moet voldoen
als je het ondersteuningsplan gaat maken:
Je hebt een professionele beroepshouding
Je bent in staat tot reflectie
Je beschikt over adequate communicatieve vaardigheden
Je kunt goed samenwerken
Je beschikt over voldoende kennis van jouw vakgebied
Een professionele beroepshouding
Beroepshouding/grondhouding = de juiste houding wanneer je in gesprek gaat met een
cliënt.
Beroepshouding = de houding die kenmerkend is voor je beroep.
Grondhouding = houding die je inneemt ten opzichte van zaken en kwesties die het
beroep betreffen en het gedrag dat uit de grondhouding voortkomt.
Met de beroepshouding breng je de grondhouding in praktijk.
Kenmerken van een positieve grondhouding zijn:
Je staat open voor de cliënt. Je kunt je verplaatsen in zijn leefwereld, probeert
door zijn ogen te kijken en neemt hem serieus.
Je bent empathisch. Je bezig het vermogen om je in te leven in zijn gevoelens.
Je bent betrouwbaar. Je zegt wat je doet en doet wat je zegt.
Je luistert door te letten op verbale en non – verbale signalen. Je probeert jezelf
een beetje los te laten en niet te snel conclusies te trekken.
Je gaat integer en respectvol met de ander om. Je kunt het niet eens zijn met de
cliënt, maar toch respecteer je zijn mening.
Je aanvaardt en accepteert de ander zoals hij is. De waarden en normen van de
cliënt accepteer je, ook al zijn het niet die van jou.
Je wilt zoeken naar de betekenis van het gedrag van de cliënt. Je oordeelt niet
over ‘ander’ gedrag, maar onderzoekt wat de oorzaak ervan is.
Je kunt jezelf zijn. Je bent echt en doet niet alsof. Je speelt geen rol.
Je kunt de balans vinden in de juiste mate van betrokkenheid en distantie. Je bent
betrokken zonder dat je over je eigen professionele grenzen gaat.
Vraaggerichte houding vraagt nog meer van de professional namelijk dat je de cliënt
de regie in handen geeft en zoveel mogelijk op hem afstemt. Je maakt gebruik van zijn
ervaringsdeskundigheid, vraagt hem naar zijn mening, betrekt hem bij de hulpverlening
en laat hem zoveel mogelijk zelf beslissen over het uiteindelijke aanbod.
Beroepshouding ontwikkelen je moet je steeds afvragen waarom je handelt zoals je
handelt en of jouw manier van handelen verantwoord is binnen de context van je beroep.
Ofwel je moet vaardig zijn in het reflecteren.
Reflecteren = doe je door je bewust te zijn van zijn eigen gedachten, gevoelens,
beweegredenen en handelen ten opzichte van alle aspecten in de uitoefening van je
beroep.
Reflecteren
Reflecteren is een belangrijke vaardigheid in het hele proces van het maken van een
ondersteuningsplan.
Reflectie = betekent letterlijk ‘weerspiegeling’. Je houdt jezelf een spiegel voor om zo stil
te staan bij je gedachten en gevoelens, bij wat je wilt en hoe je handelt in een bepaalde
situatie.
, Proces van herstructurering (reflectie) = door afstand te nemen en kritisch naar jezelf te
kijken en dit te analyseren wordt het mogelijk om nieuwe alternatieven te ontwikkelen.
Met die alternatieven ga je vervolgens aan de slag in de praktijk.
Bij reflecteren onderzoek je dus jouw manier van handelen, maar ook hoe je reageert op
een bepaalde situatie en hoe dat voelt.
Zelfreflectie = je past dit zelfstandig toe. Dat wil zeggen dat je dit op eigen initiatief en
alleen doet.
vraagt om zelfdiscipline
Communicatieve vaardigheden
Communicatie = het overdragen van informatie tussen een zender en een ontvanger.
tussen hun is er sprake van interactie = een voortdurende wisselwerking tussen
beiden.
Verbale communicatie door middel van onze taal.
Non – verbale communicatie mimiek, gebaren, intonatie, transpireren en blozen.
Effectieve communicatie = de boodschap komt over zoals de zender die bedoelt.
Luisteren
Een goed gesprek bestaat voor meer dan de helft uit luisteren naar de ander.
als je niet luistert, is er ook geen gesprek mogelijk.
Als je luistert, stelt je je open voor de cliënt en laat je zien dat je hem serieus neemt en
respect hebt voor wat hij jou te zeggen.
Actief luisteren doe je door niet alleen te hóren wat hij zegt, maar ook door goed te
kijken naar zijn lichaamstaal. Als je verbaal en non – verbaal reageert en de cliënt tijd
en ruimte geeft om zijn verhaal te doen. Je onderbreekt hem daarbij niet zomaar en laat
regelmatig stiltes vallen.
Als je actief luistert, maak je gebruik van de volgende technieken:
Non – verbaal reageren. Door oogcontact te maken laat je zien dat je bent
geïnteresseerd in het verhaal van de cliënt. Dan kan ook door je
gezichtsuitdrukking, je lichaamshouding of door te knikken.
Verbaal reageren. Dat kun je doen door kleine aanmoedigingen te geven (‘Vertel
verder/en toen?’) of door simpelweg te hummen. Ook kun je de laatste paar
woorden of het laatste woord van iets wat de cliënt zegt, herhalen. Let op, niet
teveel herhalen, want dan wordt het papegaaien.
Samenvatten. Als je samenvat, geef je de hoofdpunten van het gesprek weer. Je
ordent de informatie die je gekregen hebt en verifieert tevens of je de cliënt goed
begrepen hebt. Een andere functie van samenvatten is dat je daarmee controleert
of je hebt geluisterd zonder te interpreteren wat hij heeft gezegd.
Parafraseren. Hierbij vat je kort en bondig, ‘in een notendop’, in eigen woorden
het belangrijkste samen wat de cliënt heeft gezegd. De cliënt wordt daarmee
gestimuleerd om aan te vullen of de nadruk te leggen op wat echt belangrijk voor
hem is.
Gevoelsreflecties geven. Je leeft je in de gevoelens van de cliënt in en laat dit ook
merken, door bijvoorbeeld te zeggen: ‘Ik begrijp dat je dat erg verdrietig
maakte/ik zie dat je hier heel blij van wordt’.
