Dit is een samenvatting van de colleges van bewustzijnsfilosofie. Volgens de leraren heb je het boek niet nodig en dit klopt. Ik heb zelf met deze samenvatting een 8,5 gehaald voor het tentamen.
1. Filosofie als conceptueel onderzoek
a. Manifeste wereldbeeld: krijgen we door ervaren van alledaagse dingen =
normale wereldbeeld
b. Empirisch onderzoek zorgt voor wetenschappelijk wereldbeeld
c. “Wat bedoel je met bv cultuur?” Wat is de link tussen deze
wereldbeelden?
2. Filosofie als conceptuele verheldering
a. Zelfde als 1
b. Maar je kijkt naar de wetenschap om de concepten bij te stellen
3. Filosofie als geldigheidswetenschap
a. In wetenschap gebruik je allerlei fundamentele concepten
b. Zijn die concepten wel geldig?
4. Filosofie als perspectiefwisseling
a. Oog en begrip voor standpunten van anderen
b. Voorwaarde tot maatschappelijk debat
5. Filosofie als zoektocht naar de waarheid
a. Oude Griekenland
b. Sofisten: ging niet om de waarheid, maar overtuigingskracht
c. Socrates verzette zich daartegen
6. Filosofie is al het bovenstaande!
We krijgen filosofie omdat we moeten leren kritisch te denken.
1. Bewuste ervaringen
a. “What-it-is-likeness” hoe is het om een vleermuis te zijn?
b. Ervaringen van geuren, smaken
c. Kwalitatieve eigenschappen van de waarneming, zoals smaak en kleur zijn
qualia
, 2. Cognitie
a. Propositionele attitudes (PA’s) = houdingen tov een propositie
b. Jan gelooft dat het regent
c. PA’s hebben intentionaliteit ze gaan ergens over
d. PA’s zijn discrete entiteiten: bij wijziging 1 PA, heeft dat niet noodzakelijk
effect op andere PA’s
3. Emoties
a. Combinatie van ervaring en cognitieve toestand
b. Hebben zowel een quale (ervaring, hoe voelt het om verliefd te zijn,
kwalitatief karakter) en intentionaliteit (ze gaan ergens over, je bent verliefd
óp iemand)
Hoe past bewustzijn in een fysische wereld? = de centrale vraag eerste deel vd cursus
3 Sub problemen:
1. Hoe verhouden ervaringen zich tot de fysische wereld, met name tot het lichaam en
het brein?
2. Hoe verhouden cognitieve toestanden zich tot de fysische wereld, met name tot het
lichaam en het brein?
3. Hoe verhouden emoties zich tot de fysische wereld, met name tot het lichaam en het
brein?
Als je weet hoe ervaringen en cognitieve toestanden in de wereld passen, dan ook voor
emoties
Benaderingen verhouden geest en fysische wereld
1. Substantie-dualisme: de geest bestaat onafhankelijk van het lichaam
2. Idealisme: de fysische wereld is afhankelijk van de geestelijke wereld
3. Behaviorisme: de geest is eigenlijk gedrag
4. Reductionisme / identiteitstheorie: mentale toestanden zijn hersentoestanden
5. Eliminativisme: de geest bestaat niet
6. Functionalisme: mentale toestanden worden gerealiseerd door hersentoestanden
7. Connectionisme: mentale toestanden worden gerealiseerd door netwerken
8. Embodied & embedded en zelfs extended mind (context, lichaam waarin het brein
zich bevindt)
Substantie-dualisme
- Substantie: datgene wat op zichzelf kan bestaan. Geen eigenschap
- Substantie-dualisme: 2 substanties
o Res cogitans = de denkende substantie
o Res extensa = de uitgebreide substantie
- Traditionele aanhanger is Descartes
- Essentiële eigenschap van de denkende substantie is denken en van de uitgebreide
substantie is uitgebreidheid = plaats innemen in de ruimte
, - Beweging ontstaan door botsing
2 methodes Descartes
1. Radicale twijfel
a. Wiskunde als prototype wetenschap
b. Wat is een onbetwijfelbaar fundament? Zoeken
c. Hij twijfelde aan alle bronnen van info: waarneming, docenten, zelfs wiskunde
d. Veel vragen zoals: ben je wel wakker? Heb je wel een lichaam? Wat als er een
malin genie is?
e. Cogito ergo sum
2. Helder en duidelijk inzicht
a. Descartes is, maar wat is hij?
b. Een res cogitans / denkende substantie
c. Essentiële eigenschap
d. Dat weet hij omdat hij dat op een helder en duidelijke manier inziet
e. God bestaat, God is goed, en dus bedriegt God mij niet
f. En dus heb ik een lichaam Descartes is een res cogitans & een res extensa /
een uitgebreide substantie
g. Accidentele eigenschappen zijn eigenschappen die kunnen veranderen zoals
kleur materie neemt altijd ruimte in dus essentiële eigenschap
Het interactieprobleem
- De causale geslotenheid van de fysische wereld: er gaat geen energie in of uit
- Elke fysische gebeurtenis heeft een fysische oorzaak (wet van behoud van E)
- “Patrich Swayze probleem”: hoe kan een niet-fysische substantie (zonder
uitgebreidheid) botsen met de fysische substantie?
- Elizabeth van Bohemen: hoe kan de ziel van een man, zijnde alleen een substantie,
de lichaamsvloeistoffen beïnvloeden om acties uit te voeren?
- Aan de ene kant zijn we duidelijk twee substanties. Aan de andere kant interacteren
lichaam en geest. We kunnen dat niet tegelijk denken
Descartes 2 oplossingen
1. Lichaam en geest interacteren in de pijnappelklier
2. God regelt die interactie: hij had ons zo kunnen maken dat als we in spijker zouden
trappen dat we dan de smaak van chocola zouden ervaren? Hoe dan?
Occasionalisme
- Alleen God is de ware oorzaak van dingen in de wereld
- Als je je arm in de lucht wil steken, komt niet door jouw intentie maar door God. Mijn
wens is de gelegenheid (occasion) voor God om mijn arm op te steken
Parallelisme
- Als we 2 klokken hebben die synchroon lopen, dan komt dat doordat ze zo gemaakt
zijn
- Hetzelfde geldt voor lichaam en geest
Probleem met substantie-dualisme is dus dat je de interactie niet kunt verklaren
, College 2: idealisme en behaviorisme
Idealisme
Antwoord op interactieprobleem van George Berkeley: er is maar één substantie, de
geestelijke vorm van monisme: de positie van maar één substantie
Stelling idealisme
- Esse est percipi = zijn is waargenomen worden
- Dingen bestaan alleen doordat je ze waarneemt, als je je ogen dichtdoet, bestaan ze
niet meer
- In zijn werk laat GB Philonous (de geestminnaar) in debat gaan met Hylas (de
stofman)
- Philonous ontkent het bestaan van de materiële substantie maar niet het bestaan
van materie
Beredenering Berkeley
- Empirisme (= kennis via waarneming)
- We kunnen geen substantie zien, maar wel eigenschappen: geuren, kleuren, smaken
(secundaire eigenschappen)
- Zijn er wel primaire eigenschappen?
o Als iets groot is, dan is dat afhankelijk van een waarnemer
o Grootte is een secundaire eigenschap
o Dit geldt voor alle eigenschappen
o Verkeerde beredenering: T water is onafhankelijk van de waarnemer, maar of
het warm of koud is niet
- Waar is het bier als je de koelkast sluit? Berkeley zegt dat God altijd dingen
waarneemt, dus daarom verdwijnt de wereld niet Dat levert ons geen inzicht op,
dus idealisme neemt de wetenschap niet serieus
Behaviorisme
= stroming begin 20e eeuw. Behaviorisme meenden dat we geen onobserveerbare mentale
entiteiten kunnen accepteren en dus ook geen woorden mogen gebruiken die naar dat soort
niet waarneembare zaken verwijzen. (Om psychologie wetenschappelijk te maken)
Black box
- Input (stimuli) gaat in the black box
- Output komt eruit (gedrag)
- Wat er in de black box gebeurt, heeft de behaviorist het niet over
Psychologisch behaviorisme
- Hetzelfde als methodologisch behaviorisme
- Skinner: menselijke gedachten zijn menselijk gedrag
- Wetenschap moest objectief worden
- Methode moet gericht zijn op documenteren van stimulus response correlaties
- Studie Albert (rat en slaan op metaal)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pleunvanbrussel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
