Dit is een samenvatting van de colleges van ontwikkelingsleer. Alle stof die je moet kennen staat erin, ik heb zelf een 8 gehaald met deze samenvatting.
Nauwe visie op ontwikkeling
- Sequentieel: verschillende stadia/niveaus/fases
- Unidirectioneel: eerdere veranderingen zijn een voorwaarde voor latere
- End state: hogere waarde dan de oorspronkelijke staat
- Onomkeerbaar: in de vooruitgang
- Kwalitatief: structurele transformaties
- Biologische groei: onafhankelijk van cultuur
- Universeel: zelfde voor iedereen
Bredere visie op ontwikkeling
- Niet noodzakelijk gebaseerd op fases die elkaar opvolgen
- Heeft niet altijd een eindstaat die een hogere waarde heeft
- Is zowel kwalitatief als kwantitatief
- Kan universeel zijn, maar ook verschillen tussen personen
- Wordt beïnvloed door cultuur en biologie
- Kan binnen personen in positieve zin veranderen maar ook beperkt worden,
afhankelijk van de omstandigheden plastisch
Ontwikkelingspsychologie = veranderingen binnen personen doorheen de levensloop, en de
verschillen en overeenkomsten tussen personen
- Niet alleen intrapersoonlijke veranderingen en interpersoonlijke verschillen
beschrijven, maar ook verklaren en zoeken naar manieren om ze optimaal te
veranderen.
2 fases van de oude leeftijd/late volwassenheid
- Jong oud: 60-80 jaar
o Relatief gezond
o Actief
- Oud oud: 80-100 jaar
o Toegenomen risico voor fysieke en cognitieve problemen
- Wel zeer grote verschillen tussen individuen
Wat ontwikkelt zich wanneer?
- Biologisch leeftijd is nooit verantwoordelijk voor veranderingen en verklaart
veranderingen daarom ook niet
o Veranderingen kunnen alleen correleren met leeftijd
o Doel = link veranderingen aan “waarom”: welke mechanismen drijven
ontwikkeling
- Tijdschaal van ontwikkeling
o Variabiliteit (korte termijn veranderingen die omkeerbaar zijn) vs verandering
(= min of meer blijvend)
o Variabiliteit van verandering voorspellen
Leeftijd:
- Op een continue manier: leeftijd x vaardigheid correlatie
- Vergelijken tussen groepen: verschil in vaardigheid tussen leeftijdsgroepen
We kunnen ook kijken naar:
- Individuen van verschillende leeftijden op hetzelfde tijdsmoment cross-sectionele
designs
, - Dezelfde individuen op verschillende tijdsmomenten longitudinale designs
Research designs
- Cross-sectioneel
o Groepen van individuen van verschillende leeftijden bestuderen op hetzelfde
tijdsmoment
o Verschillen tussen personen meten
- Longitudinaal design
o Een groep van individuen over een langere tijdsperiode bestuderen
o Verschillen binnen personen meten
Cohorteffecten
- Cohort = iedere groep uit dezelfde culturele omgeving en dezelfde tijdsinterval
- Cohort-effecten = verschillen in variabelen die relevant zijn voor de ontwikkeling die
voortkomen uit niet leeftijdsgerelateerde factoren waaraan iedere geboortecohort is
blootgesteld geobserveerde verschillen zijn dan veroorzaakt door
cohortkenmerken
Cross-sectionele designs
- Voordelen:
o Economisch mbt tijd
o Redelijk goedkoop
o Toont overeenkomsten en verschillen tussen leeftijdsgroepen
- Nadelen:
o Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met cohorteffecten
o Geen informatie over individuele paden van ontwikkeling
o Beperkt generaliseerbaar naar andere meetmomenten
Longitudinale design
- Voordelen
o Echte meting van intrapersoonlijke verandering
o Meting van stabiliteit en verandering van ontwikkelingskenmerken
- Nadelen
o Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met tijd-van-meting effecten/test-hertest
effecten/attrition (uitval)
o Beperkt generaliseerbaar naar andere cohorten
o Kost veel tijd en geld
Combineren longitudinaal en cross-sectioneel onderzoek heet sequentie-model
Onderzoeksmethodes
- Zelf-rapportage vs rapportage by proxy (ouder, partner)
o Interview, vragenlijsten, dagboeken
- Gedragsobservatie
- Gestandardiseerde testen
- Experimenten
, Uitdagingen in onderzoek
- In onderzoek naar ontwikkeling focussen we op leeftijdsgroepen die van jongeren
volwassenen kunnen verschillen in:
o Receptie en productie van spraak
o Aandachtsspanne
o Sensomotorische vaardigheden
- Pas de methoden aan om de vermogens van individuen
o Materialen aangepast aan de leeftijd
o Orale response ipv schrijven
Experimenten met baby’s
- Sucking preference
- Head turn preference
- Paired visual preference
Principes van levenslooppsychologie
1. Levenslang
2. Multidisciplinair
a. Biologen, neurowetenschappers, economen etc
3. Multidirectioneel
a. Ontwikkeling is niet een universeel proces dat maar 1 richting op gaat
4. Gains en losses
a. Ontwikkeling gebeurt door samenkomst van toename en verlies
5. Plastisch
6. Ingebed in de geschiedenis
a. Het verloop van leeftijd gerelateerde ontwikkeling wordt sterk gevormd door
de socio-culturele condities van een historische periode cohort effecten
7. Gecontextualiseerd: nature, nurture en context
College 2
Discussies binnen ontwikkelingspsychologie
Nature vs nurture:
- Darwin nature, Watson nurture
- Nature:
o Emotionele gezichtsuitdrukkingen zijn kort na de geboorte al aanwezig
o Blinden hebben ook gezichtsuitdrukkingen.
o Tweelingstudies en adoptiestudies
o Erfelijkheidscoëfficiënten = hoeveelheid variatie in een trek binnen een
bepaalde populatie die toe te schrijven is aan genen blijven niet stabiel
maar veranderen systematisch doorheen de levensloop.
- Nurture:
o Little Albert
- Nature-nurture interacties
o Kritische periode: periode waarin zenuwstelsel vooral gevoelig is voor
bepaalde stimuli in de omgeving. Als organisme niet de juiste stimulus krijgt in
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pleunvanbrussel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
