Psychiatrie een inleiding – Jeffrey S. Nevid, Spencer A. Rathus, Beverley Greene
Hoofdstuk 1. Introductie
1.1 Inleiding
Psychopathologie is een deelgebied van de psychiatrie en de psychologie dat zich
bezighoudt met het beschrijven van psychische stoornissen, oorzaken daarvan en
behandelingen daarvoor.
1.2 Definiëren van afwijkend gedrag
Criteria om te beoordelen of gedrag afwijkend is:
Uitzonderlijk.
Sociaal afwijkend.
Foute perceptie of interpretatie van de realiteit.
Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon.
Ongepast of contraproductief gedrag.
Gevaar.
Er zitten culturele aspecten aan afwijkend gedrag. Het is belangrijk dat er gekeken wordt
hoe mensen in andere culturen met hun emoties omgaan en hoe zij deze ervaren.
1.3 Historische visies op afwijkend gedrag
In de loop van de tijd zijn mensen verschillend gaan denken over psychische stoornissen.
Hippocrates: ziekten van lichaam en geest hadden een natuurlijke oorzaak. Een
evenwicht in de humores, ook wel lichaamssappen, bepaald dit.
In de Middeleeuwen was er weer geloof in bovennatuurlijke oorzaken, maar het
geloof in natuurlijke oorzaken van afwijkend gedrag is nooit helemaal verdwenen.
“Heksen” werden bijvoorbeeld gediagnosticeerd door middel van de drijftest.
Rond 1600 zijn er overal gekkenhuizen gebouwd.
Vanaf 1800 ontstonden er hervormingen. De artsen Pussin en Pinel bedachten de
morele therapie, waarmee de genezing van “gekken” begon. Een tegenbeweging
hierop was de antipsychiatrische beweging.
Evidence-based medicine is het streven om gebruik te maken van het beste beschikbare
bewijs bij het maken van een keuze voor de behandeling van een patiënt. Bij evidence-
based practice neemt een professional besluiten op grond van de beste
onderzoeksresultaten en ervaring.
1
,Hoofdstuk 2. Visies op oorzaak en gevolg van psychische stoornissen
2.2 Het biologische perspectief
Het zenuwstelsel is opgesteld uit neuronen, zenuwcellen die signalen doorgeven door het
hele lichaam. Elk neuron heeft een cellichaam. Hierin zit de celkern, waarin zuurstof
wordt omgezet. Aan het cellichamen zitten uitlopers, namelijk de dendrieten. Zij
ontvangen impulsen van andere neuronen. Elk neuron heeft één axon en die steekt uit
het cellichaam. Zij zorgen ervoor dat de zenuwimpulsen zich kunnen voortplanten. Elk
axon eindigt in eindknopjes. Deze sturen de boodschappen en impulsen verder naar het
volgende neuron. Neuronen maken gebruik van neurotransmitters om boodschappen
naar andere neuronen te versturen. Dit is een chemische stof. Tussen een versturend en
een ontvangend neuron zit een smalle spleet, de synaps. Hierlangs worden neutrale
impulsen doorgegeven. Elke neurotransmitter kan maar worden geopend door één
“sleutel”. De receptorplaats is het deel van een dendriet van het ontvangende neuron dat
gevoelig is voor bepaalde neurotransmitters. De moleculen die niet de receptorplaats
bereiken worden afgebroken of heropgenomen.
Het zenuwstelsel bestaat uit twee onderdelen:
Centrale zenuwstelsel: de hersenen en het ruggenmerg.
Perifere zenuwstelsel: het somatische en autonome zenuwstelsel.
Het centrale zenuwstelsel:
Het onderste gedeelte van de hersenen zijn de achterhersenen. Deze bestaat uit:
1. De medulla: reguleert de hartslag en de ademhaling.
2. De pons: geeft informatie door over bewegingen en is betrokken bij zaken,
zoals slaap, ademhaling en aandacht.
3. Het cerebellum: ligt achter de pons en heeft te maken met coördinatie en
balans.
De middenhersenen liggen boven de achterhersenen. Hier lopen zenuwbanen die
de achterhersenen verbinden met de voorhersenen. Het reticulaire
activeringssysteem (RAS) begint in de achterhersenen en loopt door tot in de lage
voorhersenen. Het heeft te maken met aandacht, slaap en arousal. Alcohol kan de
activiteit van de RAS verlagen.
De voorhersenen bestaan uit:
1. Thalamus: geeft sensorische informatie door aan de cortex en speelt een rol
rondom aandacht en slaap.
2. Hypothalamus: is betrokken bij het reguleren van lichaamstemperatuur,
emoties en motivatie.
3. Het limbische systeem: bestaat uit de hypothalamus, delen van de thalamus en
andere delen van de hersenen. Het is betrokken bij leren, herinneringen en
driften.
4. Basale ganglia: is betrokken bij de coördinatie van beweging en houding.
5. Het cerebrum: bestaat uit de twee hersenhelften en is weer op te delen in
verschillende kwabben:
- Occipitaalkwab: zien.
- Temporaalkwab: geluiden/auditieve stimuli.
- Pariëtale kwab: tast, temperatuur en pijn.
- Sensorische gebied (sensorische cortex): ontvangt informatie van huidsensoren.
- Motorisch gebied (motorische cortex): beheersing van spierresponsen.
- Prefrontale cortex: betrokken bij hogere mentale functies, zoals denken.
2
, De hersenschors (cerebrale cortex) is verantwoordelijk voor de verwerking van
sensorische stimuli en de aansturing van hogere mentale functies als denken en
taalgebruik. Het is het geplooide oppervlak van het cerebrum.
Het perifere zenuwstelsel:
Somatische zenuwstelsel: is verantwoordelijk voor het transport van informatie
van de zintuigen naar de hersenen, en van de hersenen naar de skeletspieren.
Autonome zenuwstelsel: betrokken bij emotionele reacties. Het stuurt de klieren
en de onbewuste lichaamsprocessen aan, zoals je hartslag. Het autonome
zenuwstelsel bestaat ook weer uit twee onderdelen:
1. Sympatische zenuwstelsel: kan zorgen voor verhoogde arousal.
2. Parasympatische zenuwstelsel: herstelt het lichaam nadat het in staat van
paraatheid is gebracht door het sympatische zenuwstelsel.
Er is bij veel psychische stoornissen sprake van afwijkingen in het systeem van
neurotransmitters, maar hierover is weinig bekend.
2.3 Het psychologische perspectief
De psychoanalytische theorie is het model van onze persoonlijkheid volgens Freud. Hij
gelooft dat psychologische problemen aangestuurd kunnen worden door onbewuste
motieven. Freud onderscheidt drie soorten bewustzijn:
Bewuste: deel van de geest waar onze aandacht is.
Voorbewuste: herinneringen waar we ons niet bewust van zijn, maar die we
kunnen ophalen door onze aandacht erop te richten.
Onbewuste: ligt buiten het bereik van ons normale bewustzijn en bevat driften.
Ook onderscheidt Freud drie psychische structuren in de persoonlijkheid:
Id: onbewuste psychische structuur die vanaf de geboorte aanwezig is. Het werkt
volgens het lustprincipe. Het wenst namelijk directe behoeftebevrediging.
Ego: verzint manieren om het id in bedwang te houden. Het werkt via het
realiteitsprincipe, doordat het rekening houdt met sociale acceptatie.
Superego: het geweten, die belangrijke normen van anderen internaliseert.
Het ego maakt gebruik van afweermechanismen. Dit zorgt ervoor dat de realiteit wordt
vervormd. Hierdoor beschermen we ons zelf. Er zijn verschillende afweermechanismen:
Verdringing: verdrijving van ideeën uit het bewustzijn.
Regressie: gedrag vertonen dat kenmerkend is voor een eerder
ontwikkelingsstadium.
Rationalisatie: onacceptabel gedrag rechtvaardigen.
Verplaatsing: ideeën en impulsen van bedreigende objecten naar minder
bedreigende objecten verplaatsen.
Projectie: onacceptabele impulsen aan anderen toeschrijven.
Reactieformatie: gedrag dat tegengesteld is aan de echte impulsen.
Ontkenning: weigeren om de werkelijke aard van iets in te zien.
Sublimatie: iets slechts omzetten in iets goeds.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JoyceHldrs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.