Understanding Nutrition
Hoofdstuk 15 Life Cycle Nutrition: Pregnancy & Lactation
Zwangerschapskwalen/klachten
- Neurale buisdefecten door tekort aan foliumzuur tijdens de 17e tot de 30e dag van de
zwangerschap.
Fysiologie
In de baarmoeder:
- Placenta: hier wordt bloed uitgewisseld met de moeder en de foetus.
- Vruchtwaterzak: hierin groeit de foetus.
- Navelstreng: zorgt voor vervoeren van stoffen van de foetus naar de moeder en vice versa.
Volgorde van groei:
- Zygote: (eicel + sperma) Het groeit snel en zet zichzelf vast in de baarmoeder.
- Embryo: cellen verdubbelen zich iedere 24 uur. Bij 8 weken heeft het embryo een
zenuwstelsel, een kloppend hartje, een verteringsstelsel, vingers en tenen en lichte
gezichtskenmerken.
- Foetus: ieder orgaan groeit volgens een vast schema. Voldragen zwangerschap: 38-42 weken
en een baby van 6,5-8 pond.
Invloed op voedingsbehoefte
2 zaken zijn belangrijk:
- Haar gewicht voor de conceptie
- Haar gewichtstoename tijdens de zwangerschap
Aandachtspunten qua voorziening
- Suppletie van foliumzuur. 400 microgram foliumzuur, hogere dosering bij eerdere miskramen
(500 microgram). Suppleren moet 4 weken voor de zwangerschap en 8 weken erna.
- Oppassen met antiepileptica (bijv. depaciene).
- Vitamine A 1000 microgram i.p.v. 800 microgram
e e e
- IJzer 11gram 1 trimester, 15mg 2 trimester, 19 mg 3 trimester
- Vitamine D + 10 milligram
- Bit B1, B2, B6 en B12 (3,2 i.p.v. 2,8) verhoogd maar je lichaam heeft voldoende reserve
- Verhoogde energie + 238 kcal energiebehoefte + 1,2 MJ
- Eiwit 62 gram i.p.v. 52 gram (gerelateerd aan iemand tussen de 19 en de 30.
- Voorzichtig zijn met vitamine A (wel verhoogd tot 1000 microgram)
- Progesteron is verhoogd tijdens de zwangerschap en kan een lagere darmperistaltiek
veroorzaken obstipatie. 30-40 gram vezels en 2-2,5 liter vocht. Ook verandering van
bloedsomloop, druk op de organen obstipatie.
- Linolzuur 2,5 en%
- (Omega 3 goed voor de ontwikkeling van de hersenen)
- Calciumbehoefte niet verhoogd.
Voeding:
- Voldoende drinken
- Geen rauw vlees/vleeswaren filet americain, chorizo, ossen/theeworst, rauweham,
cervelaat, biefstuk, carpaccio, tartaar, salami. Kan wel gegeten worden, mits goed doorbakken
of ingevroren voor minimaal 2 dagen bij -12 graden.
- Geen lever en maximaal 1 boterham met leversmeerworst of leverpaté
- Geen gerookte kant-en-klare vis, zowel vacuümverpakt als andere soorten verpakkingen
gerookte zalm, paling. Kan wel gegeten worden mits goed verhit.
- Rauwe schaal- en schelpdieren mosselen, oesters. Kan wel gegeten worden mits goed
verhit.
- Roofvissen zwaardvis, tonijn, haai, koningsmakreel.
, - Wilde paling en wolhandkrab uit de Nederlandse wateren. De meeste paling in de supermarkt
is kweekpaling en is veilig. Op het etiket staat of het om wilde of gekweekte paling gaat.
- Maximaal 2x per week vette vis makreel, harig, zalm, paling, heilbot, bokking, forel en
sardines.
- Geen zachte kaas gemaakt van rauwe melk ‘’au lait cru’’op het etiket.
- Geen harde kaas gemaakt van rauwe melk.
- Geen rauwe melk/eieren. Kan wel gegeten worden mits goed verhit.
- Geen gekoelde producten als vleeswaren en rauwkostsalades lang bewaren in de koelkast.
Bewaar gekoelde producten in de koelkast bij 4 graden en niet te lang.
- Maximaal 1x per dag cafeïne houdende dranken (koffie of energiedrank).
- Geen venkel- en anijsthee.
- Maximaal een paar dropjes per dag.
- Maximaal 1 tot 2 glazen zoethoutthee per dag.
- Geen kruidenpreparaten met efedra, aloë, sassafras, dong quai, kava kava, absint-alsem,
venkel, anijs, komkommerkruid, hoefblad, smeerwortel en boerenwormkruid.
- Niet dagelijks innemen van de kruidenpreparaten fenegriek, nigelle, moederkruid, senna en
meidoorn.
- Geen grotere hoeveelheden van de keukenkruiden venkel, salie, dragon, anijs, basilicum,
pesto en kaneel.
- Geen pimba ofwel kalebaskalk tegen de misselijkheid
- Zoetstoffen als aspartaam en stoffen met E-nummers zijn wel toegestaan.
- Niet roken
- Geen alcohol gebruiken FAS syndroom (mentale retardatie slechte motorische
e
vaardigheden, hyperactiviteit, hazenlip, ogen verder uit elkaar) 1 2 maanden cruciaal.
- Niet lijnen
- Niet eten voor 2.
Veranderende hormoonhuishouding
Verhoogde oestrogeen betere doorbloeding van de weefsels, vocht vast houden
Verhoogde progesteron
Placentahormonen werken antagonistisch ten aanzien van insuline
Prolactine vergroting van de borsten
Groei van de baarmoeder en borsten
Vastleggen van vetreserves
Groei en ontwikkeling van het kind
Laatste weken van de zwangerschap legt het kind een ijzerreserve aan.
Toename van het bloedvolume.
Aandachtspunt bij allochtone zwangere
Te weinig vitamine D
Weinig foliumzuursupplementen
230 gram lager geboortegewicht, 4x zo grote kans op laag geboortegewicht.
Dingen die mis kunnen gaan: zwangerschapsvergiftiging (HELP), zwangerschapsdiabetes
macrosomie (een baby met overgewicht), hyperemesis gravidarum (zwangerschapsbraken)
Borstvoeding volgens Nationaal Kompas:
http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/borstvoeding/borstvoeding-
samengevat/
Gezondheidsvoordelen nemen toe met duur borstvoeding
Borstvoeding heeft verschillende positieve effecten op de gezondheid van zowel zuigeling als moeder.
Aan de borst gevoede kinderen hebben gemiddeld een lager risico op: luchtweginfecties,
maagdarminfecties, middenoorontsteking, overgewicht, diabetes mellitus type 2, hoge bloeddruk en
atopische dermatitis in vergelijking met kinderen die geen borstvoeding krijgen. De voordelen voor de
moeders zijn: een verlaagde kans op reumatoïde artritis en een snellere gewichtsafname. De
gezondheidseffecten zijn groter naarmate de moeder langer borstvoeding geeft.
Gezondheid kind belangrijkste reden voor borstvoeding
, Moeders kiezen vooral voor borstvoeding vanwege de positieve effecten op de gezondheid van het
kind. Andere redenen zijn het contact tussen moeder en kind en het voorkómen van allergieën.
Moeders die kiezen voor flesvoeding noemen stress, schaamte of ongemak die zij ervaren bij het
geven van borstvoeding als voornaamste redenen. Na drie maanden kiezen moeders vooral voor
flesvoeding vanwege de lastige combinatie van werken en borstvoeding geven.
Van de pasgeboren baby's krijgt 75% volledige borstvoeding
In 2010 gaf 75% van de moeders direct na de geboorte van hun kind uitsluitend borstvoeding. Een
maand na de geboorte gaf 46% van de moeders nog volledige borstvoeding, drie maanden na de
geboorte 29% en zes maanden na de geboorte 18%.
Vooral hoogopgeleide moeders starten met borstvoeding
In Nederland starten hoogopgeleide vrouwen vaker (91%) en geven ook langer borstvoeding dan
laagopgeleide (69%) en middelbaar opgeleide (78%) vrouwen. Tussen 2004-2006 gaf 45% van de
hoogopgeleide moeders hun kind van zes maanden borstvoeding, ten opzichte van 26% van de
laagopgeleide moeders. In niet geïndustrialiseerde landen starten juist meer laagopgeleide vrouwen
met borstvoeding en geven ze langer borstvoeding dan hoogopgeleide vrouwen.
Nederland scoort laag in EU met borstvoeding
Het aantal zuigelingen dat na drie maanden (gedeeltelijk) borstvoeding krijgt, is in Nederland lager
dan in andere EU-landen. Met name in Hongarije, Zweden en Oostenrijk geven meer vrouwen
borstvoeding en voeden ze langer dan in Nederland. Een verklaring kan zijn dat de verlofregeling voor
moeders in die landen gunstiger is.
Overheid geeft voorlichting en creëert randvoorwaarden
Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is verantwoordelijk voor het
borstvoedingsbeleid. Het ministerie zet zich in voor voorlichting en het creëren van randvoorwaarden
om moeders in de gelegenheid te stellen om borstvoeding te geven. Het onderwerp ‘borstvoeding en
werk’ wordt separaat afgestemd met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Borstvoeding geven (filmpje voedingscentrum)
http://games.voedingscentrum.nl/borstvoeding/kolven.swf
Reflexen van de baby: zoeken, happen, rota, zuigen en slikken.
Ritmische beweging van de baby prikkelen zenuwuiteinden richting de hypofyse.
Hypofyse produceert:
Prolactine = nodig bij melkaanmaak, hoge prolactine spiegel meer melkaanmaak. Ook u
itblijven van menstruatie.
Oxytocine = hormoon + neurotransmitter. Zorgen voor samentrekken van melkkliertjes waardoor melk
naar de tepel wordt gestuwd toeschietreflex. Het veroorzaakt een loom gevoel waardoor de moeder
ontspant. Ook zorgt oxytocine voor het samentrekken van de baarmoeder naar haar normaal grote,
het opwekken van weeën en orgasmes.
Moedermelk wordt gemaakt uit het bloed van de moeder. De eerste melk bevat veel voedingsstoffen
en is rijk aan eiwit. Naar mate het kindje groeit veranderd de samenstelling van de melk.
Verandering moedermelk tijdens de borstvoeding begint met dorstlessende voormelk wat veel
water bevat en gaat over in achtermelk wat meer verzadigd en een hoger vetgehalte heeft.
Ook de stemming van de moeder is van belang bij de toeschietreflex van moedermelk.
Kookpracticum Zwangeren
Complicaties gedurende de zwangerschap:
Zwangerschapssuiker /diabetes (gravidarum)
Zwangerschapsmisselijkheid/overgeven (hyperemesis gravidarum) behandeling: sondevoeding
Vezelinname: 14 gram/ 1000kcal
Vezels zitten het meest in donker gekleurd fruit, zaden, noten, zilvervliesrijst enz..
Aandachtspunten bij zwangere:
Bij ijzertekort behandelen met Vitamine C rijke producten + vleesproducten.
