Samenvatting van al de te kennen leerstof over de histologie van het lymfoïd weefsel, als onderdeel van het vak CLN. De bijhorende examenvragen zijn ook nog eens apart samengevat in het document 'examenvragen CLN'.
Histologie hoofdstuk 15: lymfoïd weefsel
Inleiding
Barrière van oppervlakte-epitheel van de huid, maag-darmkanaal, luchtwegen, urogenitaal systeem moet intact zijn
Anders penetratie mogelijk exp. vermeerdering ziektekiemen immuunsysteem moet organisme beschermen
Immuunsysteem: niet-specifieke (aangeboren) en specifieke (verworven) component
- Niet-specifiek: granulocyten, monocyten/macrofagen, natural killer-cellen (1 e verdediging)
- Specifiek: lymfocyten (lymfoïde systeem) (immunocompetente cellen)
o Reageren op lichaamsvreemde stoffen met specifieke immunologische reactie
o Maken onderscheid tssn lichaamseigen en -vreemd. Kunnen -vreemd inactiveren en vernietigen.
o Eigen cel kan ook lichaamsvreemd worden door processen niet-eigen beschouwd (virus/tumor)
Lymfoïde systeem: lymfe-organen, lymfocyten in bloed en lymfe
- Centrale lymfe-organen: thymus, beenmerg: antigeenonafh. proliferatie van stamcellen + differentiatie
o Differentiatie tot immunocompetente T- en B-lymfocyten
- Perifere lymfe-organen: contact met antigeen -> proliferatie en differentiatie van T- en B-lymfocyten
o Productie van specifieke effectorcellen
o Perifere lymfe-organen =
Lymfeklieren ingeschakeld in lymfebanen , milt ingeschakeld in bloedbaan
Lymfo-epitheliale organen: Gut Associated Lymphoid Tissue (GALT) met tonsillen, platen van
Peyer, appendix, brunchus associated lymphoid tissue (BALT).
Samen: MALT: mucosa associated lymphoid tissue
o Basisstructuur:
Ruimtelijk netwerk van mesenchymale reticulumcellen in dunne collageenvezels
Bevolkt met T- en B-lymfocyten (met eigen voorkeurslocatie), monocyten en macrofagen
Milt en lymfeklieren omgeven door BW kapsel met septa die in orgaan dringen, geven steun
MALT bevat ongekapseld weefsel
Immuunreacties
Antigeen = lichaamsvreemde cel. Leidt tot een specifieke immuunreactie.
- Deel van antigeenmolecule verantwoordelijk voor reactie = antigene determinant/epitoop
- Antigenen die respons van immuunsysteem veroorzaken = immunogenen
o Kleine immunogenen: kunnen als haptenen aan dragermolecule hechten -> immuunreactie
Antigene determinanten = specifieke receptoren aan oppervlak van lymfocyten
- Aard van antigeen & type antigeen presenterende cel (APC): humorale (B) / cellulaire immuunrespons (C-cel)
- Doel = antigeen onschadelijk maken en elimineren
Granulocyten
- Herkenningsmechanisme: Toll-like receptoren (TLR) herkennen micro-organismen
- Kunnen HCl, defensinen, lysozymen, interferonen uitscheiden
- Kunnen ook door mobilisatie van complementfactoren bacteriën bestrijden
Na herkenning met receptoren die bij antigeen passen: lymfocyten geactiveerd. Cellen nemen toe in grootte,
grote heldere kern met duidelijke nucleolus, cytoplasma wordt basofiel, lymfocyten worden lymfoblasten.
Humoraal: B-lymfocyt plasmablasten delen via klonale expansie differentiatie van onrijpe tot rijpe plasmacel
Cellulair: T-lymfocyten T-lymfoblasten delen en differentiëren tot T-effectorcellen.
Basofilie in blast door RNA in vorm van vrij of ER-ribosomen. Plasmablast: ribosomen op RER membranen
voor synthese van Ig’s. T-lymfoblast: vrije polysomen waaraan eiwitten gevormd worden voor de cel zelf
T-helpercellen dood door humaan immunodeficiëntievirus (HIV): retrovirus. Door deze eliminatie is goede afweer
niet mogelijk gewone en ‘opportunistische’ infecties (bij gezonde personen zelden klinische symptomen)
, Humorale immuunrespons
B-lymfocyten hebben receptoren voor antigeenherkenning op opp: Ig moleculen die in celmembraan van B-lymfocyt
tot expressie komen. B-lymfocyten vormen 1 soort antilichaammolecuul (Ig) met 1 specifiteit kan 1 antigene
determinant met complementaire ruimtelijke structuur herkennen (sleutel-slot).
- Alle B-lymfocyten van een individu bezitten specifieke configuraties
o Herkennen samen alle antigenen waar een individu mee in aanraking is gekomen
o Grote diversiteit (antilichaamrepertoire), bepaald door genen die antilichaammoleculen coderen
- In praktijk: 1 type antigene determinant past op meerdere epitopen maar verschil in affiniteit
- Proliferatie van B-cellen: als B-geheugencellen aan bloed afgegeven, na lange tijd snelle reactie met antigeen
1. Deel B-lymfocyten wordt geactiveerd (membraan-Ig dat reageert met antigeen)
2. Selectie B-cellen plasmablasten synthetiseren & secerneren Ig met zelfde specificiteit als van B-lymfocyt
3. Komen in lichaamsvloeistoffen, binden aan passend antigeen : antigeen-antilichaam – of immuuncomplexen
4. Verlies toxische werking en fagocytose en eliminatie van antigeen
Cellulaire immuunrespons
T-lymfocyt met spec. receptoren op opp. herkent antigeen activering deel T-lymfocyten sterke vermeerdering
betrokken T-lymfocyten. Opnieuw contact met dit antigeen lymfokinen uitgescheiden ontstane cytotoxische T-
cellen kunnen door cel-cel contact geïnfecteerde cellen vernietigen door cytolyse door granzymen en perforinen.
Cytotoxiciteit berust op inductie van apoptose of necrose in doelcel: celgemedieerd.
Cytokinen
- Regulatie immuunsysteem door groot aantal cytokinen = peptiden/glycoproteïnen met lage molecuulmassa
- Beïnvloeden humorale én cellulaire immuunrespons
- Cellen van zenuwstelsel en endocriene systeem hebben ook receptoren voor cytokinen
- Geproduceerd door lymfocyten, macrofagen, granulocyten, endotheelcellen, fibroblasten
- Chemokinen = cytokinen die migratie van leukocyt naar ontsteking reguleren
Immunoglobulinen (Ig)
4 polypeptideketens (2 aan 2 gelijk): 2 zware (H met S² bruggen), 2 lichte ketens (S² brug aan zware keten). Altijd een
variabel en constant deel. Specificiteit en bindingsplaats in variabel. 4 variabele delen aan zelfde einde van molecuul.
- D.m.v. papïne kan Ig-molecuul in 3 delen (2 gelijk): complete L-keten en stuk H-keten = variabele einden
- Binding aan antigeen berust op ruimtelijke structuur (sleutel-slot)
- Fab = antigen binding fragment. Altijd 2 Fab-fragmenten, en 1 Fc: bestaat uit delen H-ketens
o Fc (crystallizable fragment) = constante delen en kunnen geen antigeen binden
- Bij B-lymfocyten: oppervlakte moleculen door Fc in celmembraan ingebouwd
- Vrije Ig moleculen kunnen met Fc-deel binden op Fc-receptoren van macrofagen, granulocyten en mestcellen
1. IgM:
o In beginfase immuunreactie. Vormt 10% in plasma en komt voor in vorm van pentameer.
o Kan complement activeren = groep enzymen in bloedplasma, kunnen cellen (ook bacteriën) lyseren
2. IgG:
o Vormt 80% in plasma (gamma-globuline factor)
o Kan placenta passeren, foetale bloedsomloop bereiken en passieve immuniteit kind bewerkstelligen
3. IgA:
o 13% in plasma
o Belangrijk in speeksel en in secreten van slijmvliezen van darmkanaal, luchtwegen en urinewegen
o Komt ook voor in colostrum (eerste moedermelk) en in traanvocht
o Secretorisch IgA is dimeer: 2 IgA monomeren, verbonden door J-keten (polypeptidenketen)
Complex wordt gekoppeld aan ander eiwit (secretiecomponent)
o sIgA speelt belangrijke rol bij verdediging tegen bacteriën via slijmvliezen
o Uitgescheiden door plasmacellen onder epithelia op slijmvliezen van darm-, lucht- en urinewegen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Bi0med. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
