Dit vak werd gegeven in het eerste semester van het schooljaar 2020/2021. Deze samenvatting is een combinatie van de lesopnames, powerpoints, en het handboek. In het handboek is enkel gekeken naar de dingen die in de les zijn gezegd en in de ppt's aangezien niet alles in het handboek te kennen is. ...
Inhoud
1. Wat is psychologie?............................................................................................................................4
1.1 Inleiding en methoden..................................................................................................................4
1.2 Onderzoeksmethoden in de psychologie......................................................................................5
2. De waarneming/perceptie..................................................................................................................9
2.1 Van zintuigelijke gewaarwording naar waarneming.....................................................................9
2.2 Van de retina naar hersenen: bottom-upprocessen...................................................................12
2.3 De perceptie verbeteren door info opname te sturen: top-downprocessen..............................14
2.4 Waarneming van diepte en beweging........................................................................................15
2.5 Waarneming en actie..................................................................................................................16
2.6 Hoe belangrijk is leren bij waarneming.......................................................................................17
3. Aandacht, cognitieve controle en bewustzijn...................................................................................18
3.1 Aandacht: het selecteren van informatie...................................................................................18
3.2 Bewustzijn: het bewust zijn mensen van hun handelingen?......................................................22
3.2.1 Wat is bewustzijn?...............................................................................................................22
3.2.2 Onbewuste processen.........................................................................................................22
3.2.3 Huidige kijk op bewuste en onbewuste processen..............................................................24
3.3 Cognitieve controle: taken goed uitvoeren................................................................................25
3.3.1 Wat is cognitieve controle?.................................................................................................25
3.3.2 Taakwisselkosten en dubbeltaken.......................................................................................25
3.3.3 Individuele verschillen in cognitieve controle......................................................................26
3.3.4 Gecontroleerde VS automatische processen in cognitieve controle....................................26
3.3.5 Inhibitie van automatische reacties.....................................................................................26
3.3.6 Stoornissen cognitieve controle...........................................................................................27
3.4 Slapen en dromen.......................................................................................................................28
3.4.1 Lichaamsritmen...................................................................................................................28
3.4.2 Kenmerken van de slaap......................................................................................................28
3.4.3 Functies van de slaap...........................................................................................................28
3.4.4 Dromen................................................................................................................................29
3.5 Hypnose......................................................................................................................................30
3.5.1 Definities van hypnose.........................................................................................................30
3.5.2 Toepassingen van hypnose..................................................................................................30
4. Emotie en motivatie.........................................................................................................................32
4.1 Wat is motivatie?........................................................................................................................32
4.1.1 Motivatie en behoeften.......................................................................................................32
1
, 4.1.2 Motivatie en doelen.............................................................................................................33
4.1.3 Conflicterende motivaties....................................................................................................33
4.2 Soorten motivatie.......................................................................................................................35
4.2.1 Prestatiemotivatie...............................................................................................................35
4.3 Positieve psychologie..................................................................................................................37
4.3.1 Misconcepties en vertekeningen.........................................................................................37
4.3.2 Gelukkig worden: adaptieve gewoonten aanleren..............................................................38
4.3.3 Gelukkig worden: adaptieve overtuigingen aanleren..........................................................39
5. Klassieke conditionering...................................................................................................................41
5.1 Verwerving en generalisatie.......................................................................................................41
5.2 Rol bij psychopathologie?...........................................................................................................41
5.2.1 Appetieve OS.......................................................................................................................41
5.2.2 Aversieve OS........................................................................................................................41
5.3 Verwerving: proces.....................................................................................................................42
5.4 Verwerving: voorwaarden..........................................................................................................43
5.5 Extinctie......................................................................................................................................44
5.5.1 Extinctie: fragiel...................................................................................................................45
5.5.2 Extinctie: proces...................................................................................................................45
5.6 Evaluatieve conditionering (en extinctie)...................................................................................46
6. Operante conditionering..................................................................................................................48
6.1 Inleiding......................................................................................................................................48
6.2 Thorndike en Skinner..................................................................................................................48
6.3 Wat wordt er geleerd?................................................................................................................49
6.4 Stimulusgeneralisatie en stimulusdiscriminatie..........................................................................50
6.5 Vorming via successieve benaderingen en creativiteit...............................................................50
6.6 Bekrachtiging: bijzondere vormen..............................................................................................51
6.7 Extinctie......................................................................................................................................52
6.8 Aangeleerde hulpeloosheid........................................................................................................53
6.9 Straf............................................................................................................................................53
7. Onthouden en vergeten...................................................................................................................55
7.1 Achtergrond................................................................................................................................55
7.2 Info oproepen.............................................................................................................................58
7.3 Amnesie en impliciet geheugen..................................................................................................59
8. Emotie..............................................................................................................................................61
8.1 Wat is emotie?............................................................................................................................61
8.2 Oorzaken van emotie..................................................................................................................62
2
, 8.2.1 De ideale emotietheorie......................................................................................................62
8.2.2 Overzicht theorieën.............................................................................................................62
8.3 Bouwstenen van emotionele leven............................................................................................65
9. Psychopathologie en therapieën......................................................................................................66
9.1 Wat zijn mentale stoornissen?...................................................................................................66
9.2 Specifieke mentale stoornissen..................................................................................................69
9.2.1 Stoornissen in de kinderleeftijd...........................................................................................69
9.2.2 Aan een middel gebonden stoornis.....................................................................................70
9.2.3 Psychotische stoornissen.....................................................................................................70
9.2.4 Stemmingsstoornissen.........................................................................................................71
9.2.5 Angststoornissen.................................................................................................................72
9.3 Prevalentie van mentale stoornissen..........................................................................................72
9.4 Behandeling mentale stoornissen..............................................................................................72
9.5 Soorten therapieën.....................................................................................................................73
9.5.1 Biologische therapieën........................................................................................................73
9.5.2 Psychologische therapieën..................................................................................................73
9.6 Effectiviteit psychotherapie........................................................................................................76
10. Casus Finn.......................................................................................................................................77
10.1 Complexe rouw.........................................................................................................................77
10.2 Effecten van de herhaalde aanbieding van 1 stimulus..............................................................77
10.3 Effecten van het samen voorkomen van stimuli.......................................................................77
10.4 Extinctie....................................................................................................................................78
10.5 Generalisatie.............................................................................................................................79
10.6 Evaluatieve conditionering.......................................................................................................79
10.7 Effecten van het samen voorkomen van een gedrag en een gevolg.........................................80
10.8 Heuristische waarde.................................................................................................................81
10.9 Predictieve waarde...................................................................................................................81
3
, 1. Wat is psychologie?
1.1 Inleiding en methoden
- Hoe gedrag verklaren?
o Verschillende perspectieven
Goden en demonen bepalen gedrag
Stand van de sterren
Vrije wil
Populair idee vandaag
Bv. passief gedrag: gebrek aan wilskracht
Bepaald perspectief op gedrag
- Wijkt af van wetenschappelijke psychologie: behaviorisme VS cognitieve psychologie
o Behaviorisme
(veranderingen in) gedrag verklaard adhv (veranderingen in) elementen in de
omgeving
Iemand gedraagt zich op bepaalde manier, veranderingen in gedrag:
behavioristen proberen dat te koppelen aan elementen in de omgeving
Bv. Het tonen van foto van honden leidt tot gedragsveranderingen (bang)
Kan ook met gebeurtenissen die zich veel langer geleden hebben
plaatsgevonden: bv. Als kind gebeten door hond dus omweg nemen
wanneer hond in de weg (ook elementen in omgeving) niet enkel
gebeurtenissen die nu aanwezig zijn
Gesofisticeerd behaviorisme
Niet enkel motorische reacties, ook coverte gedragingen = gedrag
dat in het hoofd afspeelt, privaat gedrag
= sommige gedragsveranderingen zijn observeerbaar voor derden,
terwijl andere enkel observeerbaar zijn voor het subject zelf (privaat)
= zoeken naar wetmatigheden tss elementen in de omgeving en
gedragsveranderingen is heel pragmatisch
Eenmaal je weet welk gedrag in omgeving een functie heeft: tools in
handen om gedrag te gaan beïnvloeden
Bv. Stikkers op stoelen aula corona: gedrag varieert ifv die stickers
(1/2, 1/5,..)
= human engineering
Met gedrag spelen
Bv. Depressieve mensen: goede behandeling is mensen te laten
sporten (extreem effectieve interventie) waarom dit is?
Behaviorist houdt zich hier niet mee bezig
Vaak als achterhaald beschreven
Daarna: cognitieve revolutie
Tss die veranderingen in elementen in gedrag: gebeuren
verschillende processen wat maakt dat persoon zo reageert =
cognitieve psychologie
Klopt eigenlijk niet
Ze zeggen niet dat interne processen niet bestaan/geen rol spelen,
hebben gewoon geen oog voor (willen zich niet verliezen in wat er
tussenin gebeurt
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fienx3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,89. Je zit daarna nergens aan vast.
