Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 3: Huisvesting stalklimaat (Prof. Jo Leroy)
- Vak
- Instelling
Hoofdstuk 3: Huisvesting stalklimaat (Prof. Jo Leroy) Totaal 25 pagina's.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
koetjesUA
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3: Huisvesting stalklimaat: klimaatbeheersingVoor de WOI was de stal rondom dieren enkel en alleen ter beschutting. De koe moest droog staan,
verder zat er geen productiefactor in de huisvesting. Dat wil zeggen: bij betere huisvesting, zal de
productie ook verbeteren. Hier was men toen nog niet mee bezig.
Na WOII kwam er wel een productiefactor in de huisvesting. Er werd gestreefd naar selectie en
specialisatie in de veehouderij, hierbij ging de huisvesting noodgedwongen mee-evolueren.
Eerst enkel in pluimveehouderijen, dan varkenshouderijen en pas sinds 1985 ook in de
rundveesector. Tegenwoordig is het zelfs al bij sport- en gezelschapsdieren (dierenwelzijn en
prestatie). Huisvesting is een belangrijk deel van de bedrijfsvoering geworden. De bedrijfsvoering
bevat 4 E’s:
- Economisch
- Ecologisch
o Emissie
o Ruimtelijke inplanting
- Ergonomisch = correct kunnen werken
o Hoe efficiënt kun je de stal uitbaten
o Werkefficiëntie
o Werkklimaat
o Gezond stalklimaat
- Ethologisch
o Groei en ontwikkeling
o Voortplanting (cyclus is afhankelijk van
stress!) ➔ Economische impact!
Een stal die je niet goed kan schoonmaken wegens een bijzondere architectuur, zal het op den duur
uitgesteld worden en niet meer gedaan worden. Gevolg is een onhygiënisch stalklimaat, ziekten,
hogere infectiedruk en nog meer ellende.
Luchtwegproblemen bij kalfjes. Leg dit uit aan de hand van de 4 E’s: zou hij kunnen vragen op het
examen om uit te leggen. Dit kan aan de huisvesting liggen: ventilatie en luchtvochtigheid etc. Droge
bedding die ontbreekt: koude kalven wegens natte bedding. Een natte bedding is evenals een
broeihaard voor ziekteverwekkers.
Nog een voorbeeld: mastitis. Dit kan gepaard gaan met E coli. Dit is een poepbacterie. Een melkkoe
vlak na het kalven heeft altijd een gedaalde immuniteit. Deze moet je daarom extra beschermen op
dit moment. Als er een intramammaire infectie met E coli zal leiden tot mastitis: koe gaat eraan
onderdoor (shock en ellende). Een koe dezelfde E coli geven na 5-6 maanden is veel minder fataal. De
immuniteit is weer hersteld. Koe kan dit nu veel beter handelen.
Als er telkens weer koeien zijn met dezelfde problemen en je kijkt NIET naar de huisvesting en het
bedrijf zelf. Je kan wel telkens elke koe gaan behandelen na de E coli infectie, maar dan BLIJF je bezig.
Je bent fout bezig als je niet even een stapje terugneemt en het hele plaatje bekijkt. Kan liggen aan
slecht schoonmaken door een gek ontwerp van een kalverstal etc. Heel veel oorzaken mogelijk! Kijk
naar de omgeving, de psychologie van de koe en veehouder.
Je moet kijken naar de integrale aanpak van een bedrijfsprobleem.
, Partim 1: Eigenschappen van de stallucht en stalwand
Vochtige lucht
Absolute vochtigheid = massa waterdamp uitgedrukt per massa droge lucht = percentage. Vochtige
lucht hoeft niet direct slecht te zijn. Warmere lucht kan meer vocht opnemen dan koudere lucht. Bij
het bereiken van de maximale opnamecapaciteit ontstaat condens. Condens kan zich uiten als mist,
zichtbare damp, kleine druppeltje.
Luchtvochtigheid is een relatief gegeven: als het 70% zou zijn, wil dit zeggen dat 70% van de
opslagcapaciteit bezet is. Bij 100% bereik je een dauwpunt en de condensatie zal starten.
Wanneer je de ruimte verwarmt, maak je eigenlijk de opslag groter. De 70% is nu in deze
temperatuur maar 30%. Het gaat nu minder snel condenseren als je meer vocht in de ruimte brengt.
Er kan nog meer vocht bij.
Hoge T = grote opslagcapaciteit van water.
Als het winter is en je gaat uitademen buiten. Zal door de daling van T van de lucht ineens buiten je
mond de opslagcapaciteit dalen en er condens ontstaan met dezelfde hoeveelheid water. Je gaat van
een hoge naar een lage opslagcapaciteit. Van 50% naar 100%. Ineens zie je mist, terwijl deze in je
longen er niet is.
Luchtvochtigheid in een stal moet je dus niet absoluut meten in een stal, maar juist relatief ten
opzichte van de hoeveelheid droge lucht bij deze T in de stal. Dit is relatieve vochtigheid =
hoeveelheid waterdamp die de lucht kan bevatten (is beperkt). Verzadigde lucht bevat de maximale
hoeveelheid waterdamp. Als de lucht af gaat koelen wordt het verzadigingspunt bereikt en zitten we
op het dauwpunt = temperatuur waarop de condensatie start.
De dampspanning/verzadigingsdampspanning bij die T = relatieve vochtigheid (%).
Grafiek absolute luchtvochtigheid
Je zou vanaf een 70% vochtigheid naar een 100% kunnen gaan door extra vocht aan de stal toe te
voegen: urineren, ademen, zweten, meer dieren toevoegen, minder ventileren van de vochtige lucht.
Dit verschil noemen we het drogend vermogen: denk aan een natte was willen ophangen en drogen
aan een lucht die 100% verzadigd is. De was zal nooit drogen, tenzij het aan een lucht is die lager is
dan 100%. Het gat van 30% zul je gaan overbruggen (van 70 naar 100) en daardoor kan je je was wel
drogen. Hoe natter de lucht, hoe trager de was zal drogen.
Stel nu dat je de deur openzet, de warming gaat stuk = T zal zakken. Absolute vochtigheid zal
hetzelfde blijven en daarom zak je naar een dauwpunt op de curve van 100% vanaf 70%. Er zal nu
condensatie gaan optreden.
Op deze grafiek zie je dus:
- Wat er gebeurt bij bevochtigen (meer dieren, nattigheid)
- Wat er gebeurt bij drogen
- Wat er gebeurt bij koelen
- Wat er gebeurt als je gaat ventileren = drogere lucht van buiten naar binnen brengen =
droger stalklimaat = absolute vochtigheid doen dalen
- Wat er gebeurt als je gaat verwarmen
Slecht geïsoleerde structuren: koude ramen, muren etc: hier gaat condensatie optreden wegens de
gedaalde temperatuur. Deze delen van een stal zijn ook gevoelig voor schimmelvorming.
, Soortelijk gewicht
Koude lucht is zwaarder dan warmte lucht en vochtige lucht is lichter dan droge lucht.
Enthalpie van vochtige lucht
De totale energie-inhoud van lucht noem je de enthalpie. Dit zegt iets over de kinetische energie
(meer beweging = warmere lucht), maar ook de onvoelbare warmte (ookwel potentiële energie in de
vorm van watermoleculen).
Watermoleculen zijn van vloeibaar naar gas gegaan en dit heeft energie gekost. Deze energie zit nu
verstopt in deze watermoleculen.
We spreken ookwel van sensiebele warmte en latente warmte.
Je kan de enthalpie gelijk houden door de absolutie vochtigheid laten toenemen maar de sensibele
warmte zal zakken. We nemen energie van het gevoelige deel en steken die in het ongevoelige deel
door water de laten verdampen.
Een warme zomer bij een varkensstal. Koelen kan via een airco (duur), maar je kan een watergordijn
gebruiken (VEEL goedkoper = VOORDEEL). Je duwt je warme stallucht hierdoorheen en de kinetische
energie in de warme lucht zal deels gebruikt worden om deze
watermoleculen om te zetten in waterdamp. De latente warmte
zal stijgen en de sensibele warmte zal zakken. De varkens
hebben het koel! Dit noemen we een evaporatieve koeling of
een isenthalpische koeling (enthalpie blijft namelijk gelijk).
LET OP: deze manier van koelen werkt maar tot het moment
dat je lucht helemaal verzadigd is! Natuurlijk is je stalklimaat nu
ook heel erg vochtig geworden en stel dat het nu in de avond
zou afkoelen: condensatie zal voorkomen en ineens heb je natte
stalvloeren = slecht voor de hygiëne (NADEEL).
Omgekeerd: een drogere ruimte opwarmen is makkelijker dan
een vochtigere ruimte!
Diagram van Mollier: toepassing van deze begrippen ➔
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper koetjesUA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen