Dit zijn mijn aantekeningen voor de online colleges van Administrative Ethics voor Bestuurskunde aan de universiteit Leiden. Waardevol bij het maken van het beleidspaper voor dit vak.
Hoorcollege I, 31 maart:
Ethiek bestudeert moraliteit, hetgeen wordt gedefinieerd als het domein van morele normen
en relaties tussen individuen. Op deze morele normen baseert het gedrag van individuen zich.
Daarbij kijkt ethiek naar morele relaties tussen een individu en zichzelf.
Morele normen: normen wiens validiteit/bestaan niet afhankelijk is van het gedrag of
verwachtingen van anderen, bijv. niet andere schade toebrengen. Deze normen bepalen vaak
de acties van anderen. Dit verschilt met sociale normen wiens validiteit/bestaan wél
afhankelijk is van/wordt gemediteerd door de verwachtingen of gedrag van anderen, bijv.
etiquette.
De ‘trolley problem experiment’ kent relevantie door het tonen van een morele dilemma en de
noodzaak van het maken van een publieke keuze in dreigende situatie, zoals bijv. ook het
geval is in de quarantaine/isolatie van enkele individuen bij een pandemie. Het is een vorm
van toegepaste, praktische ethiek (en: ‘applied ethics’). Dit kent drie dominante theorieën:
i. ‘Deonotological ethics’: de moraliteit van een actie komt voort uit diens conformiteit
met een taakstelling of plicht(sgevoel).
ii. ‘Consequentialist ethics’: de moraliteit van een actie komt voort uit diens
consequenties, bijv. zoals bij utilitarisme.
iii. ‘Virtue ethics’: de moraliteit van een actie komt voort uit diens bijdrage aan een
deugdzame instelling of karakter.
Politieke ethiek: de moraliteit van een actie wordt beïnvloed door conflict, onenigheid en
herziening. Hierbij wordt conflict tussen morele normen als startpunt genomen en gaat
ervanuit dat het morele kader van een individu niet consistent en coherent is.
Administratieve ethiek: praktische ethiek gericht op de implementatie van publiek beleid en
de moraliteit van de ambtelijke positie. Er bestaan twee kritieken op het bestaan hiervan:
i. Neutraliteit: ambtenaren hoeven geen eigen morele overwegingen te maken.
1
, ii. Structuur: ambtenaren zijn niet moreel verantwoordelijk voor de handelingen van hun
organisatie.
Maar, beide kritieken kunnen worden verworpen volgens Thompson (1985).
Hoorcollege II, 7 april:
‘Deontological ethics’: moraliteit wordt begrepen in termen van regels, dus bijv. dood niet.
Het ligt centraal in het concept van plichtstelling (en: ‘duty’). Plicht kan komen vanuit
verschillende bronnen, bijv. goddelijke of politieke autoriteit of individuele vrijheid/rechten.
Een type van deze vorm van ethiek is Kantiaanse ethiek diens moraliteit is gericht op
waardigheid, respect en plicht door een beroep op absolute principes. Moraliteit dient
namelijk eenvoudig te zijn zodat het door eenieder kan worden begrepen en toegepast.
Hiermee zijn aanhangers tegen ‘casuistry’: moreel handelen verschilt per casus. In plaats
daarvan stellen zij dus absolute normen die tegen meerdere pluriforme casussen kunnen
worden toegepast.
Deze stroming kent twee entiteiten:
i. Personen: entiteiten voor wie we dingen doen; een doeleinde op zichzelf. Deze kunnen
intrinsieke waarde.
ii. Dingen: entiteiten die gebruikt kunnen worden (dus indien nodig, ook vernietigd) ten
bate van iets anders; een middel. Ze kennen dus alleen instrumentele waarde.
Individuen zijn hierbij ‘personen’ en dus géén ding. Ze kunnen zij ook niet door anderen
worden behandeld. Dit beperkt vervolgens het handelen van alle individuen.
Personen worden gekarakteriseerd door een reactievermogen op rede. Dit includeert o.a. het
vormen en houden van overtuigingen of te reflecteren/reageren op kritiek. Opvattingen over
dieren als ‘personen’ verschillen binnen deze stroming.
Concluderend, menselijke individuen bezitten dus waardigheid of te wel absolute morele
waarde. Middelen daarentegen hebben een prijs en kunnen bij vernietiging vervangen worden
door iets van equivalente waarde. Echter, door de eigenschap van waardigheid kunnen
mensen niet worden vervangen. Mensen zijn hun eigen meesters; zij zijn niet ondergeschikt
aan de keuzes van iemand anders. De waardigheid van anderen kan worden herkend door
respect; een bepaalde gedragshouding. Dit houdt wel in dat bepaalde gedrag, zoals pesten,
verboden is.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MetObij. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
