Naam
Studentnummer
Opleiding
HBO-Rechten Voltijd
Klas
Vak
Major 9: bestuurskunde (blok 5)
Docent
Gegevens school
Hogeschool Inholland Rotterdam
Posthumalaan 90
3072 AG Rotterdam
Tel: 010 - 439 93 99
Datum
Rotterdam, vrijdag 31 oktober 2014
0
,Ouderen helpen die een wens hebben te sterven, moet mogelijk
worden
Op dinsdag 22 oktober 2013 geeft de rechtbank een uitspraak in de zaak
Heringa. De rechtbank heeft een lastige opgave. 1 Euthanasie en hulp bij
zelfdoding is in Nederland geregeld in de wet. Ouderen die lijden aan een
voltooid leven, vallen daarbuiten. Niet in alle landen is euthanasie bij wet
geregeld, maar nu Nederland deze weg is opgegaan, dienen alle vragen met
betrekking tot hulp bij zelfdoding binnen het wettelijke kader een oplossing te
krijgen. Het betreft de vraag van oude mensen die hun leven voltooid achten,
daaraan lijden en kenbaar maken een vaste wens te hebben om te mogen
sterven. De vraag om hulp en de huidige interpretatie van de wet zorgen voor
een onoplosbaar moreel dilemma in de maatschappij. Hoe krijg je immers de
wens van de mens zover dat deze wordt uitgewerkt in de wet? Dat vraagt om een
oplossing. De centrale vraag luidt daarom: “Op welke manieren kan de minister
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) mogelijk maken om ouderen, die
lijden en een wens hebben te sterven, te helpen?” 2
In dit essay zal de centrale vraag worden uitgewerkt met betrekking tot het
klassieke besluitvormingsmodel. In de inleiding is het probleem geformuleerd.
Hierna wordt ingegaan op de gekozen oplossingsrichting. Daarna worden
alternatieven opgesteld en beoordeeld om ten slotte in de conclusie de beste
oplossingsrichting aan te geven.
De man die de hele discussie aanging is mr. Huib Drion in 1991 met zijn essay
“Het zelfgewilde einde van oude mensen” (1992). Hij sluit ouderen uit die een
doodswens hebben als ze nauw verbonden zijn met anderen. Het is te zwaar om
hulp te vragen als het gaat om zelfdoding. Drion wees erop dat ouderen altijd op
zoek zijn naar gerustheid: “Als ik niet meer verder kan, kan ik ook sterven, maar
heb ik daarvoor ook de middelen?” Naar mijn mening mogen de overwegingen
van Drion (belast de mensen niet die om je geven versus de gerustheid zoeken in
een samenleving die niet naar je luistert) terug naar het debat. 3 In 2014 zijn er
genoeg redenen voor ouderen die niet kunnen bouwen op de samenleving. Ik
verwijs u naar de culturele minachting voor ouderen, de sluiting van
verzorgingshuizen en huisartsen die niet meer langs het huis komen. In de
huidige samenleving is lijden zonder medisch geclassificeerde somatische of
psychische oorzaak geen onderdeel van het medisch domein en valt om die
1 De rechtbank, “Heringa”, 05 oktober 2014, http://journalistiek.npo.nl/dossiers/ouderenzorg/290_48226-
rechtszaak-heringa-hielp-moeder-sterven
2 Ouderen en euthanasie, “Sociale vraagstukken”, 05 oktober 2014,
http://www.socialevraagstukken.nl/site/2013/10/20/helpen-van-ouderen-met-een-voltooid-leven-wens-moet-
mogelijk-worden/
3 Huib Drion, “De mening van Huib Drion”, 05 oktober 2014, http://nl.wikipedia.org/wiki/Huib_Drion
1
, reden buiten de Euthanasiewet.4 Hedendaags worden verzoeken van gezonde
ouderen met een voltooid leven en een wil om te sterven geweigerd door artsen. 5
Daarnaast toont het onderzoek van de Leidse hoogleraar Westendorp (2013) aan
dat de meest concrete vorm van minachting voor ouderen de sociale
arrangementen weerspiegelt. Handelingen vormen sociale en culturele
aangelegenheden.6 De culturele handelingen binnen de maatschappij hebben
invloed op de ouderen. Over hulp bij zelfdoding redeneren zonder het over de
haken en ogen te hebben, lijkt mij te smal en politiek ethisch erg gevaarlijk. Elke
professor heeft zijn of haar eigen mening over het maatschappelijk probleem.
Hierdoor komen zij uit op verschillende conclusies. Dit is voor mij de aanleiding
om op een rationele manier te denken over dit maatschappelijk probleem in
plaats van verschillende meningen naast elkaar te zetten en hieruit een conclusie
te trekken.7
Onbegrepen en “mishandeld”
Ouderen hebben een vastbesloten wens. Autonomie speelt hierin een grotere rol
dan het recht op vrije keuze en controle. De wens om te sterven is een
‘commitment’ die zij hun hele leven hebben omarmd en is daardoor een
onderdeel gaan uitmaken in het leven. Het is een visie op humaniteit en
waardigheid die in het leven van de ouderen geldt. Hun levensgevoel en
levensovertuiging staan tegenover de wet. Zij voelen zich daarom onbegrepen en
zelfs “mishandeld” als hun levensovertuiging (de wil om te sterven en hierdoor
het lijdensweg te voorkomen) wordt ontkracht. 8
Voor één op de vijf mensen die een euthanasieverzoek doen, is levensmoeheid
een belangrijke reden. Jaarlijks doen ongeveer 400 ouderen zonder ernstige
ziekte een verzoek om euthanasie. Verder vindt 15 procent van de Nederlandse
bevolking dat er een zelfdodingspil moet komen. 9
4 De huidige samenleving, “Buiten de Euthanasiewet”, 05 oktober 2014,
http://www.henw.org/archief/volledig/id1779-ervaringen-van-huisartsen-met-ouderen-die-klaar-met-leven-
zijn.html
5 De huidige samenleving, “Verzoeken weigeren”, 05 oktober 2014,
http://www.gezondheid.nl/nieuwsartikel.php?nieuwsartikelID=2295
6 Rudi Westendorp, “Het onderzoek”, 05 oktober 2014,
http://www.leydenacademy.nl/Rudi_Westendorp_wordt_Professor_of_Medicine_at_Old_Age_in_Kopenhagen
7 Ouderen en euthanasie, “Meningen”, 05 oktober 2014, http://zorgethiek.nu/wp-
content/uploads/Authenticiteit-als-criterium-fv231013.pdf
8 Ouderen en euthanasie, “Onbegrepen en mishandeld”, 05 oktober 2014,
http://humanistischverbond.nl/doc/manschot_deskundig_in_strafzaak_albert_heringa.pdf
9 Ouderen en euthanasie, “Cijfers euthanasieverzoek”, 05 oktober 2014,
http://www.gezondheid.nl/nieuwsartikel.php?nieuwsartikelID=985
2