3. Seksualiteit en geboorteregeling
Hoorcolleges:
HC.1 Consultatie in verband met geboorteregeling
HC.2 SOA's
PD-CV Klinisch Redeneren I
HC.3 Hoe werkt seks
HC.4 Seks tijdens levensloop
HC.5 Seksuele disfuncties bij man en vrouw
LM.6 Gynaecologie in de tropen
ZO’s:
ZO.1 - Seksuele oriëntatie en gezondheidszorg
ZO.2 - Hormonale anticonceptie schrijven
ZO.3 - Premenstrueel syndroom
ZO.4 - Epidemiologie van SOA’s e-module
ZO.5 - Zwangerschap en seksualiteit
Samenvatting 3A1 week 3 – Judith Bus
, 2
HC.1 Consultatie in verband met geboorteregeling
anticonceptie beslaat alle middelen die tot doel hebben bevruchting en zwangerschap te
voorkomen. Anticonceptiegebruik heeft verschillende gevolgen met zich mee gebracht;
1. Economische groei
2. Meer autonomie: een vrouw kan zelf bepalen wanneer en hoeveel kinderen ze krijgt.
3. Verlaging moeder- en kind sterfte: doordat de tijd tussen twee zwangerschappen
werd verlengd kon het lichaam van de vrouw beter herstellen en zich klaar maken
voor de volgende zwangerschap.
Er zijn verschillende soorten anticonceptie. De meest gebruikte vorm in Europa is de pil
gebruikt door vrouwen. Geen enkele anticonceptie is 100% betrouwbaar; alleen gehele
onthouding.
Cijfers
45% van alle vrouwen in de wereld die een relatie hebben gebruiken een vorm van
anticonceptie.
Anticonceptie: wie gaat er over?
- Anticonceptie wordt geregeld via de huisarts (1e lijn).
- Er zijn meerdere richtlijnen opgesteld omtrent anticonceptie;
o Door de NHG
o Door de NVOG
o Door de WHO: de WHO heeft een richtlijn opgesteld die bekijkt welk
anticonceptie middel het beste bij je past (o.b.v. VG, medicatie, ziekten etc.)
& of je überhaupt een anticonceptie middel moet gebruiken.
Anticonceptie: ideale eisen
De ideale eisen van een goed anticonceptie middel zijn;
- 100% betrouwbaar
- Geen negatieve effecten (bijwerkingen)
- Goedkoop
- Eenvoudig te gebruiken
- Toegankelijk
- Direct toepasbaar
- Reversibel
- Geen effect op de seksbeleving
- Toepasbaar op man en vrouw
Helaas voldoet geen enkele anticonceptie aan alle ideale eisen.
Anticonceptie: betrouwbaarheid?
Er is dus geen enkel middel die aan alle ideale eisen voldoet. Er moet dus een compromis
gesloten worden. Hierbij moet er gekeken worden; welke eisen zijn het belangrijkst? Een van
de belangrijkste eisen is betrouwbaarheid. Hierbij moet er gekeken worden naar de Pearl-
Index (PI). De PI kijkt naar de failure rate: aantal zwangerschappen per gebruiksjaren van
het anticonceptivum. Als de PI heel laag is, is het middel betrouwbaar.
Samenvatting 3A1 week 3 – Judith Bus
, 3
Betrouwbaarheid in de praktijk
Hormonale anticonceptie: ‘de pil’
• Hoofddoel hormonale anticonceptie: follikelontwikkeling (FSH stijging) en ovulatie
(LH piek) verhinderen. Want; zonder eicel geen zwangerschap! Ook al heb je een rijp
follikel, hier heb je niks aan zonder ovulatie. Geen ovulatie? → geen bevruchting
mogelijk.
• Nevenwerkingen (progestagenen): de toegevoegde progestagenen zorgen voor
veranderingen in het endometrium. Ten eerste zorgen ze er voor dat het
endometrium niet meer dat kraakheldere slijm uitscheiden (wat er origineel voor
zorgt dat de bevruchte eicel zich goed kan nestelen). Daarnaast zorgen de
progestagenen er voor dat er constant een dun laagje endometrium aanwezig is. Het
nadeel hier van is dat er soms doorbraak bloedingen zijn. Ten slotte beïnvloeden de
progestagenen de tuba motoriek en peristaltiek.
• De doorbraak bloedingen werden verminderd door oestrogenen toe te voegen aan
de pil.
Hormonale anticonceptie: samenstelling
- Het is altijd een combinatie van een progestativum en oestrogeen, wat leidt tot
hypogonadotrofie.
- Oestrogeen wordt toegevoegd ter stabilisatie van het endometrium (doorbraak
bloedingen worden voorkomen). Er is maar heel weinig oestrogeen hier voor nodig.
- Hormonale anticonceptie wordt meestal gebruikt in combinatie met een ander
anticonceptivum, want dat is meer betrouwbaar dan solo gebruik.
Samenvatting 3A1 week 3 – Judith Bus
, 4
Hormonale anticonceptie: voor- en nadelen
Voordelen:
- Cyclusregulatie
- Minder bloedverlies
- Minder androgeensynthese: dit heeft een positief effect op o.a. acne en hirsutisme
- Minder kans op een endometriumcarcinoom of een ovariumcarcinoom
Nadelen:
- Tromboserisico verhoogd: stollingsfactoren en fibrinogeen productie wordt verhoogd
- Kans op een mamacarcinoom verhoogd
- Kans op HVZ verhoogd
- Kans op een cerebrovasculair accident verhoogd
Hormonale anticonceptie: neveneffecten
- Metabolisme: verstoorde glucose tolerantie test. Dus: ontraad hormonale
anticonceptie bij DM patiënten.
- Serum lipiden: verhoogde serum triglyceriden en de HDL/LDL ratio.
- Binding globulines: TBG, SHBG en CBG productie wordt hoger. Dit zijn globulines die
de hormonen binden. Doordat er meer hormonen in het lichaam komen, gaat de
productie omhoog om die weg te vangen. Dit leidt ook tot een kleinere vrije fractie
van deze binding globulines.
- Lever adenomata: door een verhoogd oestrogeen in je lichaam kan dit leiden tot de
ontwikkeling van lever adenomen.
Hormonale anticonceptie: klachten
- Hoofdpijn: hoofdpijn komt vaak voor bij starters van de pil tijdens de stop week. Op
dat moment is namelijk ineens het oestrogeen gehalte lager. LET OP: maak verschil
tussen deze hoofdpijn en migraine.
- Onregelmatige bloedingen in de 2e cyclushelft (te laag progesteron) of spotting in de
1e cyclushelft (door te weinig oestrogenen → atrofie van het endometrium).
- Libidovermindering
- Stemmingswisseling: t.g.v. de onttrekking van hormonen tijdens de stopweek.
- Gewichtstoename: dit is echter niet evidence based aangetoond. Dit verschilt erg per
persoon (sommigen vallen juist af).
Veel patiënten komen met deze klachten bij het starten. Verander dan niet gelijk van pil,
maar geef het lichaam even de kans om er aan te wennen. De kans is groot dat de klachten
op den duur (3-4 maanden) verdwijnen. Zo niet kun je altijd nog switchen.
Hormonale anticonceptie: kanker risico
- Mamacarcinoom: verhoogd (m.n. bij jonge gebruikers). Dit risico verdwijnt bij het
staken van de pil.
- Ovariumcarcinoom en endometriumcarcinoom: significant beschermend effect.
BRCA I/II genmutatie dragers lijken ook een risicoreductie te hebben voor
ovariumcarcinoom en endometriumcarcinoom.
- Benigne leverafwijkingen en hepatocelulair carcinoom: risico lijkt verhoogd, echter
waarschijnlijk vooral bij de 1e generatie orale anticonceptieva.
Samenvatting 3A1 week 3 – Judith Bus
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper judithbus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
