Dit is een complete samenvatting van het boekje 'marktvormen en marktfalen' uit het boek Pincode. Ik heb deze samenvatting zelf gemaakt in vwo 4 (voor mij in het schooljaar ).
Check ook de andere samenvattingen die ik heb gemaakt van het boekje Pincode.
Samenvatting economie marktvormen & -falen
Als je een eigen onderneming wilt starten, moet je eerst onderzoek doen naar de markt.
Eerst kijk je naar het aantal aanbieders dat op de markt opereert. Als er weinig aanbieders
zijn, is het aantrekkelijker om in die markt te starten. Ook het soort product is belangrijk. Bij
een homogeen product heeft elke aanbieder hetzelfde product in handen. Een heterogeen
product is een verschillend soort product per onderneming. Ook de marktomvang en
winstgevendheid zijn belangrijk: in een klein dorpje verkoop je minder dan in een grote stad.
De toetredingsdrempels hebben betrekking op het binnentreden van de markt. Soms heb je
veel vergunningen nodig en moet je letten op voorschriften m.b.t. gezondheid.
Uiteindelijk kun je de marktvorm gaan bepalen. Soms ontstaat er ook een monopolie: er is
dan maar één aanbieder (zoals bijv. paspoorten). Als er weinig grote aanbieders zijn, spreken
we van een oligopolie. Er is volkomen concurrentie bij een homogeen product. Hierbij kun
je niet zelf de prijs bepalen, omdat je jezelf dan uit de markt prijst. Het enige wat je kan
aanpassen is de hoeveelheid: je bent dan een hoeveelheidsaanpasser. Bij een heterogeen
product noemen we het bij veel afzet de monopolistische concurrentie. Er zijn veel
aanbieders, maar elk bedrijf heeft wel zijn eigen uitstraling. Er zijn dus vier marktvormen.
De prijs op een markt wordt bepaald door vraag en aanbod. Als de graanoogst mislukt, gaat
het aanbod naar beneden en daarbij de prijs omhoog. Een aanbieder kan zijn winst
maximaliseren door zo veel mogelijk te produceren tot aan zijn productiecapaciteit. Hierbij
geldt altijd dat de marginale opbrengst boven de marginale kosten liggen. De gemiddelde
opbrengst wordt daarbij ook altijd hoger vergeleken met de gemiddelde totale kosten. De
maximale winst wordt berekend door het snijpunt van MO en MK. Het verschil tussen GO en
GTK geeft de winst per product aan. Vervolgens kun je dit in het figuur tekenen.
Er zijn een aantal monopolies. De staat heeft bijvoorbeeld een monopolie op het uitgeven
van paspoorten en de centrale bank op het uitgeven van geld. Er zijn verschillende soorten:
Natuurlijk monopolie: ontstaat doordat de productie op zo’n grote schaal gebeurt
dat één producent de productie voor zijn rekening neemt;
Staatsmonopolie: is in handen van de staat (zoals paspoorten of geld);
Technisch monopolie: bedrijven die door een octrooi het alleenrecht hebben;
Feitelijk monopolie: ontstaat als een bedrijf door economische macht (zoals een
fusie of overname) de hele markt beheerst.
Een monopolist is een prijszetter: hij kan zelf zijn prijzen bepalen. Hij kan daarbij
verschillende doelstellingen hebben, zoals de winst of de omzet maximaliseren. De
vraagcurve geeft daarbij aan hoeveel hij bij iedere prijs kan afzetten (want consumenten
blijven niet oneindig betalen). De MO-lijn daalt altijd twee keer zo snel als de GO-lijn.
Niet alle vragers willen echter hetzelfde betalen. Als een ondernemer de groep vragers met
een hoge betalingsbereidheid scheidt van de mensen met lage betalingsbereidheid, kan hij
zijn winst verhogen. De praktijk waarbij een bedrijf hetzelfde product tegen verschillende
prijzen verkoopt, noem je prijsdiscriminatie. Dit kan alleen als een bedrijf voldoende
marktmacht heeft. Luchtvaartmaatschappijen doen dit bijvoorbeeld met diverse vluchten.
Door prijsdiscriminatie toe te passen kun je ook het consumentensurplus afromen. Het
consumentensurplus wordt dan kleiner. De onderneming probeert om voor de ene groep
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jordiverwoert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
