Wetenschap
In dit hoofdstuk houden we ons bezig met de bewust verworven kennis. De
kennis die we al opgedaan hebben, gebruiken we om nieuwe kennis te ordenen,
te onderscheiden of onder te brengen bij eerder opgedane ervaringen. Abstracte
kennis ontstaat op basis van ordening van concrete ervaringen. Bij het ordenen
van ervaringen, onthouden we ze ook. Echter onthouden we niet alles, we
selecteren uit wat we meemaken. De kennis die wij verwerven over onszelf, onze
omgeving , vrienden, werk, enz, is persoonlijk gekleurd en subjectief.
Twee vormen van kennis:
- Dagelijkse kennis: doen wij op elke moment en elke plaats op.
- Wetenschappelijke kennis: wordt verworven door ordening en selectie.
Verschillen tussen het verwerven van dagelijkse en wetenschappelijke kennis:
- De verwerving van wetenschappelijke kennis verloop via strikte regels.
Wetenschappers proberen onderscheid te maken tussen toevallige,
willekeurige verbanden en niet-toevallige verbanden. Ze proberen zo
objectief mogelijk tot kennis te komen.
- De wetenschap gaat verder dan het zoeken van verbanden in de
waargenomen werkelijkheid. Men probeert theorieën te formuleren. ->
Theorie: tracht een voorstelling te geven van datgene wat ‘achter’ de
direct waarneembare verschijnselen ligt. Met een theorie kunnen
verschijnselen verklaart worden.
Psychologie
Psychologie:
- Wetenschap -> ervaringswetenschap of empirische wetenschap:
houdt zich bezig met het opstellen van theorieën en het geven van
verklaringen voor de door ons waargenomen werkelijkheid.
Normatieve wetenschappen zijn wetenschappen die iets voorschrijven: wat de
juiste manier van handelen is, hoe je iets moet doen of hoe je, je moet gedragen.
Formele wetenschappen: logica en wiskunde.
Ervaringswetenschappen zijn te onderscheiden in:
- Natuurwetenschappen
- Geestes- of cultuurwetenschappen.
Psychologie krijgt een aparte plaats toegedeeld omdat zij zich zowel met de
menselijk natuur als cultuur bezig houdt. Het snijvlak van natuur en cultuur is het
thema van de Psychologie.
Onderwerp van de psychologie = object van de psychologie.
,Hoofdreden dat object lastig te definiëren is: ‘Hoe kunnen psychologen
betrouwbare, dat wil zeggen objectieve, kennis verwerven over de binnenkanten
van mensen?’ -> eigen gewaarwordingen zijn wel te vertellen, maar niet te
ervaren of te controleren door buitenstaanders.
De puzzel oplossen van het bewustzijn en het tostandkomen van subjectieve
gewaarwordingen wordt de wetenschappelijke uitdaging van deze eeuw
genoemd.
‘Wat is het object van de psychologie?’: Psychologie is een wetenschap
waarbij zowel het gedrag van mensen wordt bestudeerd als de gevoelens en
gedachten die mensen hebben bij het ervaren van hun gedrag en de
omstandigheden waarin dat plaatsvindt.
Cognitie: alle activiteiten die in onze hersenen plaatsvinden -> gedachten,
gewaarwordingen, emoties, motivaties, enz.
Object en theorie: Voor een correcte omschrijving van een wetenschap
moeten we het niet alleen eens zijn over het object van die wetenschap, maar
ook over de theorieën die binnen die wetenschap gebruikt worden.
Relatie tussen de psychologie en andere sociale
wetenschappen
Wetenschappen die zich met eenzelfde onderwerp bezighouden, beïnvloeden
elkaar.
Moeder van de psychologie: de filosofie
Vader van de psychologie: de fysiologie -> oorspronkelijke psychologen waren
fysiologen.
Broertjes en zusjes van de psychologie zijn de sociale wetenschappen:
sociologie, opvoedkunde, politicologie en de culturele antropologie.
De psychologie en de sociale wetenschappen houden zich allemaal bezig met
‘het sociale’ en met ‘de mens’.
De indelingen van de psychologie
Drie indelingen:
- Interne systematiek:
o Experimentele benadering: stelt dat het huidige gedrag van een
mens centraal staat en er wordt gekeken naar de oorzaken van dit
gedrag.
o Differentiële benadering: stelt het systematische onderscheid
tussen mensen centraal. Het gaat om het huidige gedrag.
Belangrijke vraag is hoe we de verschillen tussen mensen zo goed
mogelijk in kaart kunnen brengen en hoe ze zijn ontstaan. -> Vak
persoonlijkheidsleer.
o De ontwikkelingsbenadering:
gedrag uit het verleden, heden en toekomst.
Verhouding tussen aanleg en omgeving.
Vak: ontwikkelingsleer
- Werkvelden c.q. specialisaties:
o Klinische psychologie:
Relaties maatschappelijk probleemgebied volksgezondheid.
Bestudering afwijkend gedrag.
Psychotherapeut als beroep.
, o Kinder- en jeugd psychologie:
Ontwikkelingsbenadering
Afgebakende leeftijdsgroep
Maatschappelijk probleemgebied opvoeding
o Onderwijs psychologie:
Maatschappelijk probleemgebied onderwijs.
o Arbeids- en organisatie psychologie:
Verloop arbeidsprocessen
Motiveren van werknemers.
Maatschappelijk probleemgebied, arbeid in al zijn
uitingsvormen.
- Theoretische veronderstellingen: de scholen.
o Een school: een groep theoretici wier benadering gestructureerd is
rond een bepaald theoretisch gezichtspunt. Uitgaande van dat
theoretische gezichtspunt, probeert men zoveel mogelijk te
verklaren.
o Aspecten waarmee de scholen in de psychologie te typeren zijn:
Modelkarakter van een theorie: afspiegeling van de
waargenomen werkelijkheid of veronderstelde relaties in die
werkelijkheid. Het model heeft een ‘alsof karakter’. Men doet
alsof de werkelijkheid in elkaar zit volgens een bepaalt model.
Men geeft een beschrijving of verklaring van iets waarbij men
uitgaat van iets anders dat reeds bekend is. Een model of
school waarop iemand zich oriënteert bepaald mede wat hij
ziet (verschillende brillen).
Vergelijkingen tussen de psychologische scholen:
Lichaam/geestproblematiek: is het lichaam of de
geest het meest kenmerkende voor de mens?
-> beide belangrijk = interactionalisme
-> nadruk een van de twee = monistische zienswijze.
-> Nadruk op lichaam = materialistische zienswijze.
-> Nadruk geest = idealistische zienswijze.
Mechanistisch, organistisch en personalistisch:
->Werkelijkheid vanuit drie perspectieven te
benaderen.
->Mechanistische theorie: gedrag is in termen van
een mechanisme te beschrijven en men gaat ervan uit
dat het gedrag bepaald wordt door specifieke factoren
(Behavioristische leerpsychologie)
->Organistische theorie: veronderstelt dat het
mechanistische aanwezig. Men gaat ervan uit dat een
organisme gecoördineerd wordt functioneert en als een
geheel moet worden benaderd. De theorie benadert dat
je een mens altijd in interactie moet zijn met zijn
omgeving.
->Personalistische theorie: de individuele
persoonlijkheid staat centraal. Psychologische principes
krijgen uitsluitend betekenis wanneer ze vertaal kunnen
worden in termen van persoonlijk leven en persoonlijke
ervaring. Het uitgangspunt is het bewuste menselijk
handelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Milouvenema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.