Bondige samenvatting van het boek 'War in European History' van Michael Howard. Wordt o.a. gebruikt voor het vak The Western Way of War aan de UU en geeft een helder overzicht van ontwikkelingen in de Europese oorlogvoering vanaf de middeleeuwen.
Samenvatting War in European History Michael Howard
Hoofstuk 1: The Wars of the Knights
Howard neemt de middeleeuwen als het beginpunt van zijn historische analyse
van de ontwikkelingen in Europa op militair gebied. Na het wegvallen van de Pax
Romana (ong. 4e eeuw) zou er een permanente staat van oorlog zijn uitgebroken.
Het ontstaan van het ridderschap – veroorzaakt door het feudalisme
Als reactie op deze conflictueuze omstandigheden zou het feudalisme
[feodaliteit] zich hebben ontwikkeld; het was zoal het antwoord op economische
als militaire noodzaak.
Land was de enige bron van inkomsten
Mobiliteit was noodzakelijk voor legers
o Hier waren paarden voor nodig
Het voeren van oorlog veranderde met het permanente gebruik van paarden
[bijv. speren werden langer zodat ze niet meer moesten worden gegooid maar als
lans functioneerden]. Zo ontstond de ridder. Ook zij haalden hun voordeel uit een
combinatie van range, bescherming en snelheid. Dit verkreeg een ridder door
o.a. een langere lans en een harnas. Hiervoor was een ‘team’ nodig die hem
ondersteunde. Al met al werd het ‘ridder zijn’ een dure onderneming.
Rond de 10e eeuw was oorlogvoering iets geworden voor rijke specialisten (zij
werden vanaf hun jeugd hiervoor opgeleid). Omdat zij zich dus enkel bezig
hielden met oorlog moesten zij een andere manier vinden om hun
inkomen/welvaart veilig te stellen. Dit gebeurde met feodaliteiten [stukken land
in bruikleen], de basis van de feodale maatschappij. Dit waren stukken land die
een ridder in leeg kreeg van zijn heer, in ruil voor het trouw zweren aan deze
heer (en er dus voor moeten vechten). Op dit land gingen mensen voor hem aan
het werk waardoor de ridder van inkomsten werd voorzien. Om dit land te
beschermen werden kastelen gebouwd.
Verschillende vormen van feudalisme:
Howard benadrukt dat het feodalisme sterk verschilde door Europa. Hij geeft een
kort overzicht:
Frankrijk
o Hier komt het systeem vandaan
Spanje
o De geldeconomie was hier niet totaal verdwenen waardoor ridders
onafhankelijker waren en eerder als huurlingen functioneerden.
Italië
o Ook hier was de geldeconomie niet totaal verdwenen, echter, hier
waren de stedelijke gemeenschappen van groter belang. Zij werden
nauwelijks beïnvloed door het feodalisme.
o Deze steden hadden hun eigen stedelijke militias waarin dienst
algemeen was.
o Dit kenmerkende landschap van onafhankelijke steden hield lang
stand.
Duitsland (Rijngebied)
o Feodaliteit ontwikkelde zich hier sterk
Duitsland (Oosten)
o Lange tijd bleven het vrije boeren met bijlen die hun landen
beschermden. Pas in de 10e eeuw, na vele invallen van o.a.
Magyaren, namen zij de “West-Duitse manier” over.
, Engeland
o De strijd met de Noren maakte dat al het land onder de Kroon viel.
Zo werd een feodale samenleving mogelijk gemaakt (…?).
o De feodaliteit zorgde echter niet voor genoeg manschappen in de
strijd tegen de Noren, waardoor de Engelse koningen huurlingen
inhuurden (van het continent).
Ontstaan van de adel & ridderlijke regels
Uit deze ridderlijke families ontstond de nobiliteit, de adel. In de middeleeuwen
was dit echter nog meer een symbool van functie en was het nog geen gesloten
klasse.
Tegelijkertijd ontwikkelde zich een code of conduct, een set van gedragsregels
over het functioneren van een ridder. Dit ging gepaard met het ontstaan van
allerlei rituelen en tradities.
Hier had de kerk een sterke invloed op.
Ridderschap werd een manier van leven, ondersteund door ceremonies
van de kerk. Zo ontstonden er ook allerlei ridderlijke orders zoals de
Tempeliers.
De kerk probeerde met regels het bloedvergieten tegen te gaan maar
stimuleerde tegelijkertijd de religieuze oorlogen tegen heidenen en
moslims.
o Er werden regels ontwikkeld, bijvoorbeeld voor het fenomeen van
een rechtvaardige oorlog. Een oorlog was rechtvaardig als een
wettelijke superieur dit zo zag.
Howard noemt het ontstaan van deze cultuur rondom het ridderschap een
remarkable blend of Germanic warrior and Latin sacerdos. Dit zou aan de basis
hebben gestaan van de middeleeuwse
cultuur.
Ontstaan van regels in de oorlogvoering - Private & Public wars
Er werd dus tot oorlog besloten door een superieure individu. Dit had als gevolg
dat ‘oorlogen’ voornamelijk conflicten waren tussen 2 belangrijke personen in een
bepaald gebied en dat deze conflicten vooral betrekking hadden op persoonlijke
rechten (bijv. recht op bepaald gebied).
Zulke conflicten werden gezien als een beroep op God’s judgement (…..).
Desondanks ontstond er in de loop van de middeleeuwen een onderscheid:
Private war: tussen individuen
o Enkel richten op individu; zo min mogelijk schade berokkenen aan
omgeving
Public war: tussen prinsen
o Minder strenge regels » bijv. gijzelaars maken
Guerre Mortelle
o Zowel het bezit als de levens werden overgelaten aan de winnaar
In de 14e eeuw ontwikkelde zich steeds meer regels over oorlogvoering,
beïnvloed door: de kerk, de Romeinse wetgeving en codificaties van herauten. De
grootste invloed was echter de commercialisering van de oorlogvoering. Losgeld
werd namelijk een hoofdzaak in oorlog; om te weten hoe het zat omtrent dit
losgeld moesten er regels ontwikkeld worden.
De komst van de infanterie:
, Vanaf de 13e eeuw wordt duidelijk dat het idee van ‘de ridder op het paard’ naast
militair tactisch vooral sociaal en moraal was, en ook haar beperkingen had. In
twee situaties werd dit duidelijk:
Honderdjarige Oorlog:
Aan het eind van de 13e was Engeland in conflict met Wales. In deze bergen was
vechten o.b.v. infanterie moeilijk. Zo werd de longbow geïntroduceerd. Dit bleek
ook op het continent zeer succesvol, bijvoorbeeld tijdens de Honderdjarige oorlog
bij de slag van Crécy [1346]. Hier versloegen de Engelsen de Fransen dik, dankzij
deze longbowschieters. De voetsoldaat verslaat hier de ridder.
Desondanks ‘bloeide’ het ridderschap in de 15 e eeuw. De focus kwam te
liggen op sociale status (met alles daaromheen) i.p.v. militaire functie.
Kenmerkend is het ontstaan van meer ridderschap, waarvan velen gedoeld waren
op de verovering van Jeruzalem.
Uiteindelijk waren het niet de Engelsen die met hun longbow de 100jarige-
oorlog wonnen, maar de Fransen met een nieuwe groep, de gunners
(artilleristen). Zij waren een geprofessionaliseerde groep zonder enige sociale
status. Ze maakten gebruik van brandbaar materiaal. Hoewel dit niet nieuw was
(de Byzantijnen en de Moslims gebruikten het al eerder) ontstonden er in de 15 e
eeuw wel nieuwe vorm, belichaamd door het kanon en het handpistool. De
Fransen maakten gebruik van deze nieuwe technologie, terwijl de Engelsen
nostalgisch bleven vasthouden aan hun oude technieken.
Zwitserland:
De herleving van de infanterie was hier niet zozeer technisch maar juist sociaal.
Hier waren het de Zwitsers, veelal van adellijke afkomst, die vochten met bijlen
en later speren. Zij waren zeer succesvol.
Hun buurlanden begonnen dan ook deze tactiek over te nemen, zoals de
Duitsers. Een verschil was echter dat het ‘to trail a pike’ niet enkel was
voorbehouden aan mannen van adellijke afkomst. Zo begonnen deze pike men
een belangrijk onderdeel van legers te vormen.
Paradoxaal genoeg veroorzaakte de komst van de infanterie de herintrede van
het paard op het slagveld. Echter, in plaats van dat er sprake was van
ridderlijkheid (chivalry, ten tijde van het feodale stelsel) ontstond er de cavalerie
(verschil: deden dienst enkel voor het geld). Deze transformatie verliep
geleidelijk en is terug te zien in de Valois-Habsburgse oorlogen.
Ontstaan van huurlingen:
In de late middeleeuwen groeide de groep militairen hard. Echter, er was ‘te
weinig’ oorlog om al deze militairen van werk te voorzien, waardoor zij er zelf
naar op zoek gingen (Honderdjarige oorlog was één van de grootste
veroorzakers). Deze groepen streden niet voor één leider maar stelden zich
beschikbaar aan diegene die het hoogste salaris bood. Vanzelfsprekend was het
‘inhuren’ van zo’n groep duur, en daarom moesten leiders op zoek naar geld. Dit
kwam voornamelijk voort uit handel.
Oorlogen duurden echter niet eeuwig, maar deze soldaten hadden geen ander
‘thuis’ dan hun compagnie. De compagnieën bleven rondzwerven en leefden van
plunderingen van het platteland totdat zich weer een nieuwe leider voordeed die
gebruik wilde maken van hun diensten. Zij zorgden voor een hoop problemen.
Pogingen om het op te lossen waren het betrekken bij de koninklijke dienst of
invasies in bijv. Hongarije uit te voeren. Karel VII van Frankrijk probeerde in 1439
poogde ze op te nemen in de koninklijke dienst
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CElena. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
