College aantekeningen
Gedrag en Gezondheid - Alle colleges (incl. Quiz Colleges)
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Collegedictaat van 57 pagina's voor het vak Gedrag en Gezondheid aan de VU
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 57 pagina's
Voorbeeld 3 van de 57 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis van public HealthPreventie bestaat al best lang.
18e eeuw: schepen op pad, maandenlang van huis, bemanning kreeg scheurbuik.
Scheurbuik: bloedend tandvlees en bloedingen aan het been. Bij citrusvruchten
kregen mensen geen last van scheurbuik. Vitamine C is preventief tegen het
krijgen van scheurbuik.
Geschiedenis
3 gezondheidsrevoluties
- Vooral 19e eeuw: hygiëne
- Vooral 20e eeuw t/m nu: curatieve geneeskunde
- Eind 20e eeuw t/m nu: gedrag is de oorzaak van ziekte
1e gezondheidsrevolutie
- Toenemende industrialisatie
- Verstedelijking
- Meer gezondheid door innovaties die we nu niet meer tot de
gezondheidszorg zouden rekenen
Cholera, John Snow, 1854
- Een van de eerste epidemiologen
- Hij ging in kaart brengen waar de cholera uitbraken zich bevonden.
- Hij ontdekte dat het door vervuild water kwam
- Door een specifieke waterpomp te sluiten, nam de cholera-uitbraak
langzaam af.
Sanitary movement, Edwin Chadwick, 1842 (Engeland) = Eerste
gezondheidsrevolutie
- Rapport over slechte woonomstandigheden.
- Hij pleit voor overheidsingrijpen
- Toiletten in huis + riolering
Hygiëne, Andrew Pears
- Introductie van hand zeep en gewoonte om voor het eten je handen te
wassen
In NL had je de hygiënisten, vanaf 1850.
- 1865: invoeren geneeskundig staatstoezicht
- 1866: Handboek der openbare gezondheidsregeling en der geneeskundige
politie (Ali Cohen)
o = eerste boek in NL over public health
o Hij pleitte ook voor verbeterde woonomstandigheden
o Hij was voor tonnetjes ophaaldienst (zodat ontlasting werd
opgehaald en afgevoerd)
2e gezondheidsrevolutie
- Uitbouw curatieve geneeskunde
- Ontwikkeling van medicijnen (o.a. vaccinatie en antibiotica)
3e gezondheidsrevolutie
- Gedrag is de oorzaak van ziekte en sterfte
, - Toen: veel gezondheidswinst door voorkomen infectieziekten
- Nu: veel gezondheidswinst door voorkomen chronische leefstijl
gerelateerde ziekten.
Er heeft een epidemiologische transitie plaatsgevonden: ipv infectieziekten, gaan
mensen dood aan chronische ziekten.
- Na 1920 gaan meer mensen dood aan chronische ziekten dan aan
infectieziekten
Epidemiologische transitie: verschuiving van doodsoorzakenpatroon
3 fasen:
1. Epidemieën en hongersnood (tot diep in de 19 e eeuw)
2. Afnemende pandemieën (1875-1920)
a. Nieuwe ziekte in populatie
b. Verspreid zich heel makkelijk
3. Degeneratieve en door mens veroorzaakte aandoeningen (1920-)
We hebben nu: delayed degeneratieve stadia (we kunnen aandoeningen heel
lang uitstellen, maar uiteindelijk krijgt men ze toch)
Infectieziekte (vroeger) vooral op jonge leeftijd,
Chronische ziekte: middelbare/oude leeftijd
- Hierdoor is de gemiddelde levensverwachting (voor zowel mannen als
vrouwen) heel erg toegenomen.
- Vrouwen hebben een hogere levensverwachting dan mannen, maar dit
verschil wordt steeds kleiner
o Dit komt doordat vrouwen meer zijn gaan roken t.o.v. de mannen.
10 grote public health successen in de 20e eeuw: (1900-1999)
1. Vaccinaties
a. Reductie in aantal infectieziekten
b. Bijvoorbeeld aantal doden door kinkhoest is met 90% gedaald.
c. Wel een minimale vaccinatiegraad nodig voor effectiviteit
2. Verdere bestrijding van infectieziekten, dmv:
a. Schoon drinkwater
b. Riolering
c. Vuilnisafvoer
d. Voorlichting hygiënisch gedrag
e. Ongediertebestrijding
f. Vaccinaties
g. Antibiotica
3. Veiligheid van de werkplek
a. Verbeterde productiemethoden
b. Verbeterde arbeidsomstandigheden
c. Meer automatisering
d. Betere opleiding en voorlichting van personeel
4. Gezondere moeders en baby’s
a. Betere zorg, zowel voor, tijdens als na de geboorte
b. Zuigelingensterfte is met meer dan 90% gereduceerd
c. Geld ook voor de moeders
5. Veiliger en gezonder voedsel
a. Algemeen gebruik maken van een koelkast
b. Pasteurisatie van melk
c. Bestrijding van vitamine D-tekort
6. Family planning
, a. Beschikbaarheid van anticonceptie
b. Voorlichting, voorkomen van ongewenste zwangerschappen, etc.
7. Fluoridering van het drinkwater (niet in NL!)
a. Wel in Amerika, wordt gezien als grote public health successen
b. Om tandbederf te voorkomen
c. In NL fel actie: geen geneesmiddelen aan water toevoegen
d. Wordt nu in tandpasta toegevoegd.
8. Veiligheid van motorvoertuigen
a. Aanleggen van snelwegen
b. Alcohol in verkeer
c. Dragen van gordels en helmen
d. Aantal verkeersdoden is flink afgenomen (daling is 90%, per aantal
km gereden)
9. Daling van sterfte aan HVZ en beroerte
a. Behandelmethoden zijn verbeterd
b. Sporen hoge bloeddruk steeds vaker en sneller op + we hebben
medicijnen
c. Winsten geboekt in het roken, dus minder mensen met HVZ
10.Erkenning roken als belangrijk risico en bestrijding tabaksgebruik
a. Heel veel voorlichting, maar daarnaast ook andere maatregelen
b. Heel veel accijns op tabak, zodat mensen het minder kopen
c. Wetgeving om roken tegen te gaan (openbare gebouwen)
Uitdagingen voor deze eeuw: Leefstijlfactoren in NL:
1. Gezondheidsbedreigingen 1. Roken, zorgt voor:
a. Roken a. – 4,1 levensjaren
b. Overgewicht b. – 4,6 jaren in goede
c. Alcohol en drugs gezondheid
d. Milieuverontreinigingen 2. Ernstig overgewicht, zorgt voor:
e. Veroudering van de bevolking a. -3.0 levensjaren
2. Gezondheidsverschillen b. – 5,1Top
jaren in goede in NL:
5 ziektelast
a. Sociaal-economisch 1. Angststoornissen
b. Etnisch 2. Coronaire
3. Gezondheidsproblemen hartziekten
a. Infectieziekten 3. Diabetes
b. Psychische stoornissen 4. Stemmingsstoorni
c. Letsel door ongevallen en geweld ssen
Top 5 doodsoorzaken in NL:
4. Gezondheidszorg
1. Kanker
a. Toegankelijkheid
2. HVZ
3. Ziekte van de
Samenvatting:
ademhalingswegen
Eerst: Door hygiëne (omgevingsaanpassingen)
4. Psychische stoornissen
boekt met gezondheidswinst.
5. Ongeval letsel
Toen: winst door uitbouw van de curatieve
geneeskunde
Daarna: gedrag is de oorzaak van ziekte
Nu: Gedrag veranderen door omgevingsaanpassingen.
Indicatoren van volksgezondheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EvaStruijf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen