, Figuur 1: (Huisartsenhetcentrum, z.d.)
GEZONDHEIDS
BEVORDERINGSPLAN
Welke verpleegkundige interventies kunnen worden toegepast om roken te
verminderen bij zorgvrager X met een operatieve wond als gevolg van een amputatie?
[............]
Studentnummer: [............]
pag. 1 Gezondheidsbevorderingsplan [............] VPK-PLP Bachelor semester 2 2021
,Gezondheidsbevorderingsplan
VPK-PLP Bachelor niveau
Hogeschool Windesheim
Opleiding Verpleegkunde
Campus 2, 8017 CA Zwolle
Opgesteld door: [............] ([............])
Groepsnummer:
Werkbegeleider: A. [............] en A. [............]
Stagedocent:
LWG-docent:
Studiebegeleider:
Plaats praktijkleren:
Stageadres:
Tijdsperiode: 01-02-2021 – 14-06-2021
Datum van voltooiing: 16-05-2021
Aantal woorden: 5500 woorden
pag. 2 Gezondheidsbevorderingsplan [............] VPK-PLP Bachelor semester 2 2021
,Inhoudsopgave
1 Inleiding...............................................................................................................................................4
1.1 Context.........................................................................................................................................4
1.2 Beschrijving van de casus.............................................................................................................5
1.3 Verpleegkundige diagnose............................................................................................................5
1.4 Onderzoeksvraag..........................................................................................................................5
1.5 Begrippendefiniëring....................................................................................................................5
2 Analyse van de determinanten van gedrag.........................................................................................6
2.1 Beoordeling literatuur..................................................................................................................6
2.2 Determinanten van rookgedrag....................................................................................................7
2.3 Het gedragsanalysemodel............................................................................................................9
2.4 Verzamelen van de gegevens gedragsanalyse............................................................................10
2.5 Het ASE-model............................................................................................................................11
2.6 Conclusie....................................................................................................................................12
3 Gezondheid bevorderende interventies............................................................................................14
3.1 Beoordeling literatuur................................................................................................................14
3.2 Mogelijke verpleegkundige interventies.....................................................................................15
3.3 Best passende interventie..........................................................................................................16
3.3.1 Literaire onderbouwing interventies...................................................................................17
3.4 Advies volgens het 5A-model.....................................................................................................19
4 Borging en reflectie...........................................................................................................................20
4.1 De borging..................................................................................................................................20
4.1.1 Toepasbaarheid interventie bij andere zorgvragers............................................................20
4.1.2 Evaluatievragen...................................................................................................................21
4.2 Persoonlijke reflectie..................................................................................................................21
5 Literatuurlijst.....................................................................................................................................23
6 Bijlagen..............................................................................................................................................26
6.1 Protocol stoppen met roken.......................................................................................................26
6.2 Specifieke anamnese..................................................................................................................27
6.3 Interview zorgprofessionals........................................................................................................28
6.4 Cochrane beoordelingsinstrument (systematic review en meta-analyse)..................................29
6.5 Cochrane beoordelingsinstrument (RCT1)..................................................................................31
6.6 Cochrane beoordelingsinstrument (RCT2)..................................................................................33
6.7 AGREE II instrument....................................................................................................................34
6.8 Zoekstrategie..............................................................................................................................36
pag. 3 Gezondheidsbevorderingsplan [............] VPK-PLP Bachelor semester 2 2021
,7 Beoordelingsformulier.......................................................................................................................38
1 Inleiding
1.1 Context
Roken als maatschappelijk probleem
De schadelijke effecten van roken vormen een internationaal gezondheidsprobleem. Binnen de
Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder rookt 24% geregeld tabak. De afgelopen dertig jaar is het
percentage rokers in Nederland bijna gehalveerd. Mensen met een lage sociaaleconomische status
(SES) meer dan mensen met een hoge SES (Zantinge & Hendriks, 2021). Roken is een belangrijke
leefstijlfactor voor ziekte of sterfte en stoppen met roken verhoogt de levensverwachting
(Chavannes, Drenthen, Wind, van Avendonk, van den Donk, & Verduijn, 2017).
Gevolgen van roken
Veel rokers zijn zich bewust van de nadelige gezondheidseffecten, maar blijven toch roken vanwege
nicotine-afhankelijkheid. Roken heeft veel schadelijke gevolgen voor de gezondheid. Mensen die
roken hebben een verhoogd risico op kanker, hart- en vaatziekten, respiratoire aandoeningen,
voortplantingsproblemen, diabetes mellitus, slechtere wondgenezing en zwangerschapscomplicaties
(US Department of HHS, 2004). Stoppen met roken kan direct positieve gezondheidseffecten tonen
voor de gezondheid. Binnen twee tot twaalf weken verbeteren de bloedsomloop en de longfunctie.
Binnen één tot negen maanden verminderen het hoesten en de kortademigheid. Daarnaast
verminderd de kans op het krijgen van coronaire hartziekten, beroertes of longkanker als er een
aantal jaren wordt gestopt met roken (WHO, 2020).
Roken en wondgenezing
Mensen die roken hebben een hoger risico op postoperatieve wondcomplicaties dan niet-rokers.
Zware rokers hebben 55,8 procent meer kans op complicaties en matige rokers 23,8 procent. Deze
complicaties ontstaan doordat er een verminderde wondgenezing ontstaat. Nicotine en
koolmonoxide belemmeren en verminderen de zuurstoftoevoer naar de weefsels, zoals de huid. Ook
zorgt nicotine voor het vernauwen van de bloedvaten en versterkt het de aggregatie van de
trombocyten. Door deze factoren ontstaat er zuurstoftekort in het wondgebied. Preoperatief
stoppen met roken heeft een zeer gunstig effect op de wondgenezing (Jüngen, 2016).
Aanpak stoppen met roken Treant
Op landelijk niveau is er veel kennis beschikbaar voor het ondersteunen van zorgvragers die willen
stoppen met roken. De NHG-behandelrichtlijn laat gedragsdeterminanten en medicamenteuze- en
gedragsinterventies zien op verpleegkundig en medisch gebied (Chavannes et al., 2017). Binnen
Treant Zorggroep wordt er veel aandacht besteed aan het stimuleren van zorgvragers en
medewerkers om te stoppen met roken. Roken is bijvoorbeeld alleen toegestaan op speciaal
aangewezen plekken. Als een zorgvrager wil stoppen met roken wordt het protocol ‘stoppen met
roken’ ingezet (zie Figuur 4: Protocol stoppen met roken ([……………….], 2016).). Dit protocol kan
worden ingezet als een zorgvrager wil stoppen met roken en onder behandeling is bij een longarts. In
dit proces ondersteunen een verpleegkundig specialist of longverpleegkundige gedurende twee
maanden een zorgvrager om te stoppen met roken via follow-up consulten ([…….], 2016).
Afdelingsgericht wordt er vaak een nicotinevervanger ingezet als medische interventie voor de
zorgvrager, zoals een nicotinepleister. Door de verpleging wordt er gebruik gemaakt van
motiverende gespreksvoering om zorgvragers te stimuleren om te stoppen met roken.
pag. 4 Gezondheidsbevorderingsplan [............] VPK-PLP Bachelor semester 2 2021
, 1.2 Beschrijving van de casus
Een 65-jarige zorgvrager (meneer X) is opgenomen op de geriatrische revalidatiezorg vanwege een
onderbeenamputatie. Zijn voorgeschiedenis bestaat uit perifeer vaatlijden, alcoholmisbruik en
diabetes type 2. Meneer woont alleen, is gescheiden en heeft drie kinderen waarmee hij geen
contact meer heeft. Meneer heeft een klein sociaal netwerk. Uit de thuiszorgoverdracht bleek dat
meneer zichzelf verwaarloosd en financiële problemen heeft. Meneer dronk voor de opname fors
alcohol en rookte een half pakje sigaretten per dag. Vanwege de amputatie heeft meneer een wond
op zijn stomp met een verminderde wondgenezing.
In het ziekenhuis en op de revalidatieafdeling was meneer drie weken gestopt met roken. Meneer
had toen nicotinepleisters gebruikt, maar vond deze niet werkzaam en stopte hiermee. Op de
revalidatieafdeling was meneer nog steeds gemotiveerd om te stoppen met roken en vernam hij dat
zijn rokershoest weg was. Na drie weken begon meneer weer te roken, omdat hij in de verleiding
werd gebracht door andere rokers. Meneer gaf aan dat zijn motivatie om te stoppen nu verminderd
is, doordat hij vaker onsuccesvolle stoppogingen heeft gedaan. Meneer wil graag ondersteuning wil
in het stopproces. In de thuisomgeving van meneer zijn er veel mensen die roken: zijn broer, de
buren, vrienden en kennissen. Op de revalidatieafdeling zijn ook veel zorgvragers die roken. Als
meneer stopt met roken hoopt hij dat hij van zijn rokershoest af is en dat zijn stompwond weer goed
geneest. Meneer heeft wel basiskennis van de gevolgen van roken, maar kan de risico’s en gevolgen
van roken niet benoemen voor zijn eigen lichaam. Ook ziet hij het nut van stoppen met roken niet
altijd in door onvoldoende ziekte-inzicht.
1.3 Verpleegkundige diagnose
Tabel 1: Verpleegkundige diagnose
1.4 Onderzoeksvraag
Welke verpleegkundige interventies kunnen worden ingezet om roken te verminderen bij zorgvrager
X met een operatieve wond als gevolg van een amputatie?
1.5 Begrippendefiniëring
Sociaaleconomische status:
Een sociaaleconomische status betekent de mate waarin personen, gezinnen en huishoudens
toegang hebben tot het creëren of consumeren van goederen (Volksgezondheid & zorg, 2021).
Postoperatieve wondcomplicaties:
Een postoperatieve wondcomplicatie is een probleem wat is opgetreden tijdens de wondgenezing na
een operatie, door bijvoorbeeld een wondinfectie, een blauwe plek of door afstervend, zwart
weefsel (Amsterdam UMC, 2019).
Trombocytenaggregatie:
Trombocytenaggregatie betekent het aan elkaar plakken (aggregeren) van bloedplaatjes
(trombocyten), totdat er uiteindelijk een stolsel ontstaat waardoor de wond kan herstellen (Sanquin,
z.d.).
pag. 5 Gezondheidsbevorderingsplan [............] VPK-PLP Bachelor semester 2 2021
