Samenvatting Criminologie
Toetsstof:
Hoofdstuk 1
Hoofdstuk 2
Hoofdstuk 3 (pagina’s 85-101)
Hoofdstuk 4
Hoofdstuk 5 (pagina's 125-128, 138-157).
Hoofdstuk 6 (pagina’s 159-164)
Hoofdstuk 8 (pagina's 243-257, 264-267)
CCV artikel
Definitie
Gearceerd vanwege relevatie
Exta oefenen? Mijn persoonlijke kahootquiz met 42 oefenvragen: LINK
Criminologie = De wetenschap die criminaliteit vanuit verschillende invalshoeken benadert.
Een multidisciplinaire wetenschap.
Voorbeelden van invalshoeken:
Politicologie: welke invloed heet het bestuur/politiek op criminaliteit?
Psychologie: Welke invloed hebben de psyche op criminaliteit?
Sociologie: Welke invloed heeft de omgeving op criminaliteit?
Rechtswetenschappen: Wat is strafbaar, wat niet en waarom?
Door de jaren heen zijn er verschillende stromen en ontwikkelingen geweest in het
criminologische veld.
Klassieke school: Criminaliteit is een rationele keuze en wel overwogen keuze, deze school
richt zich op de vrije wil van het individu. Een afweging tussen kosten en baten.
Italiaanse school: Criminaliteit is aangeboren, mensen hebben geen eigen/vrije keuze. Aan
het uiterlijk zou je kunnen zien of iemand wel of niet crimineel is.
Franse school: oorzaak van criminaliteit ligt in het milieu waar je bent opgegroeid en de
normen en waarde hebt meegekregen. De maatschappij om je heen heeft heel veel invloed
op jou criminele gedrag.
Deze stromingen zijn vaak een reactie op de een eerder stroming:
Klassieke school Italiaanse school Franse school
Lees meer over de verschillende stroming op pagina 17-31
Criminaliteit is een sociaal construct
Wat crimineel is staat opgeschreven in het wetboek. Hierdoor is criminaliteit een sociaal
construct. Als maatschappij bepalen wij door onze keuzes(bijv. door verkiezingen) welke
wetten worden aangenomen.
, Samenvatting Criminologie
Wat wel of niet crimineel is volgt maatschappelijke ontwikkelingen. Hierdoor kan gedrag
worden gecriminaliseerd of gedecriminaliseerd.
Criminaliteit = datgene wat strafbaar is gesteld in de formele wet.
Dit is wel erg simpel gezegd en roep een aantal bezwaren op:
De wet loopt vaak achter op maatschappelijke ontwikkelingen
De wet wordt gemaakt door leiders/machthebbers en is dus niet onafhankelijke.
Denk bijvoorbeeld aan landen met veel corruptie.
Bronnen voor geregistreerde criminaliteit zijn politiestatistieken of gerechtelijke statistieken.
Politiestatistieken komen tot stand door proces-verbalen die politieagenten opstellen.
Gerechtelijke statistieken komen voort uit rechtzaken voor de rechtbank (een klein
onderdeel van de politiestatistieken)
Geregistreerde criminaliteit geeft inzicht in een klein en variabel deel van de werkelijk
gepleegde criminaliteit. Dit komt onder andere door de volgende factoren:
Aangiftebereidheid (pakkans, schaamte, angst voor negatieve consequenties)
Aandacht van de politie (etnisch profileren, prioriteiten, zichtbaarheid van
cybercrime)
Registratie van de politie (niet van alle aangiftes wordt een PV gemaakt)
Verborgen criminaliteit: Deze criminaliteit vindt wel plaats maar wordt niet geregistreerd via
officiële kanalen.
Funneling process: een trechter (funnel) die wijd is aan de bovenkant, maar naar beneden
toe steeds smaller wordt. Dus het OM en de politie pakken veel zaken aan, maar een deel
wordt maar opgehelderd, behandeld en bestraft.
Onderzoek onder plegers van delicten/dader enquêtes:
Met als doel: wie zijn de plegers van delicten en wat is de relatie van de pleger t.o.v. het
slachtoffer.
Hieruit komt naar voren dat criminaliteit in alle lagen van de samenleving voor komt.
Nadelen zijn dat daders niet altijd onthouden welke en hoeveel misdaden ze plegen. Ook
kunnen misdaden overdreven of kleiner gemaakt worden.
Onderzoek onder slachtoffers/slachtoffer enquêtes:
Met als doel: Inzicht krijgen in de mate van slachtofferschap onder de bevolking en inzicht
krijgen in specifieke slachtoffer- en delictscategorieën.
Hieruit komt naar voren dat specifieke groepen kwetsbaarder zijn voor bepaalde delicten.
(Jongeren zijn meer online en daarom kwetsbaarder voor cybercrime)
Nadelen zijn het vergeten van de details van het slachtofferschap, ook is het moeilijk om te
bepalen wat er nu precies een delict is en wat niet. Ook zijn mensen soms terughoudend om
zichzelf te identificeren als slachtoffer.
, Samenvatting Criminologie
Er is nooit een volledig & compleet beeld van alle criminaliteit, maar door de combinatie van
geregistreerde criminaliteit en onderzoek onder plegers en slachtoffers is er wel een
completer beeld van criminaliteit.
Lees over hoe (on)veilig Nederland is in vergelijking met andere landen op pagina 71-81
(vergelijkende criminologie)
Behaviorisme = een stroming die zegt dat crimineel gedrag iets is dat, net als zoveel andere
vormen van gedrag, is aangeleerd. De manieren waarop zijn onderverdeeld in verschillende
leertheorieën.
Klassieke conditionering: het gaat om de associatie die, gewild of ongewild, door de
omgeving wordt gelegd tussen stimuli. Bijvoorbeeld geluidstoon en elektrische shock.
Door ervaringen worden 2 stimuli aan elkaar gekoppeld zodat als de 1 gebeurt de ander
verwacht wordt en er een reflex wordt ingebouwd. Pavlov
Begrippen (on)geconditioneerde stimulus positief en negatief
Operante conditionering: het gaat om doelgericht aanleren van gedrag (door middel van
bestraffen (ook wel bekrachtigers genoemd) en belonen). Het leerproces waarbij een
respons in een bepaalde context gevolgd wordt door een bekrachtiger of bestraffer. Een
bekrachtiger is elke gebeurtenis die de kans vergroot dat dezelfde respons in de toekomst
weer zal optreden. Een bestraffer is daarentegen elke gebeurtenis die de kans verkleint dat
de respons weer zal optreden. Ook wel instrumenteel leren genoemd. Bandura
Bij klassieke conditionering gaat het om de associatie die, gewild of ongewild, door de
omgeving wordt gelegd tussen stimuli. Bij operante conditionering (instrumenteel leren)
gaat het om doelgericht gedrag dat wordt gevormd door de gevolgen van het gedrag.
Modelleren: Modeling is leren door anderen te observeren en hun gedrag te imiteren. Bij
modeling gaat het om een compleet, vaak ingewikkeld, nieuw gedragspatroon dat in één
keer wordt overgenomen. Het gaat dus om imitatie van waargenomen gedrag.
Sociaal leren: We leren ons gedrag door andere te observeren, ook is het effect van gedrag
op de ander. Als wij negatieve gevolgen zien van gedrag dat andere doen, dan is de kans
kleiner dat de ander het doet.
Modelleren & sociaal leren zijn ongeveer hetzelfde
Klassieke conditionering, Operante conditionering & modelleren zij algemene leertheorieën
Differentiële associatie: Deze theorie stelt dat crimineel gedrag aangeleerd is. Iedereen heeft
een associatie met criminele en niet criminele. Of iemand crimineel gedrag vertoont hangt
ervan af of de criminele associatie zwaarder weeg dan de niet criminele associatie. Crimineel
gedrag is dus geleerd door interactie met andere waar een persoonlijke relatie mee is. Er
wordt geleerd over acceptatie van (bepaalde) misdaad, denkbeelden en technieken.
Sutherland, toegepaste theorie hoe mensen crimineel gedrag aanleren.
Differentiële bekrachtiging/reinforcement: crimineel gedrag ontstaat als het resultaat van
imitatiegedrag. De reactie op het criminele gedrag zal afhankelijk van de aard de reactie
, Samenvatting Criminologie
positief of negatief versterken. Ook niet sociale reacties spelen hier een rol zoals beloning
en/of straf die de persoon ervaart als direct gevolg van het gedrag. (combi van associatie,
sociaal leren en operant conditionering)
Differentiële associatie & differentiële reinforcement zijn theorieën die specifiek gaat over
het aanleren van crimineel gedrag.
Biologisch perspectief: Volgens Lombroso was crimineel gedrag het gevolg van aangeboren
kenmerken. Hij dacht dit te kunnen zien aan de volgende uiterlijke kenmerken:
linkshandigheid, laag voorhoofd, opvallend grote of kleine oren, asymetrisch gezicht enz.
Deviant gedrag: gedrag dat afwijkt van maatschappelijke normen.
TBS: terbeschikkingstelling, het is een behandelmaatregel (dus geen straf). Iemand die tbs
opgelegd krijgt is altijd (gedeeltelijk) ontoerekeningsvatbaar.
Als iemand gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar is hij/zij niet geheel verantwoordelijk voor
hun daden. Er wordt dan straf opgelegd voor het gedeelte van het delict dat wel kan worden
aangerekend. Mogelijke straf is dan 8 jaar gevangenisstraf en TBS. TBS is van belang om de
stoornis te behandelen en recidive te voorkomen.
Criminaliteit is niet in alle wijken gelijk, er zijn regionale verschillen.
De sociale disorganisatie theorie legt verbanden tussen specifieke factoren in een wijk en de
concentratie van criminaliteit.
Er zijn 3 factoren die leiden tot sociale ontwrichting:
Armoede: Weing geld, bewoners wonen vaak in kleine, slecht onderhouden huizen.
Verhuismobiliteit (snelle doorlooptijd bewoners): weinig sociale controle en
bewoners investeren niet in hun wijk.
Etnische hetrogeniteit: Veel verschillende culturen door elkaar zorgt voor
communicatie barrière en onbegrip tussen culturen
Sociale ontwrichting leidt tot slecht toezicht (slechte sociale controle) en een
straatcultuur/criminele jeugdcultuur> dit leidt beide tot criminaliteit
De Chicago school: Zij kijken hoe de stedelijke omgeving gedrag beïnvloedt. Zij kijken naar de
invloed van de sociale en gebouwde omgeving. Er wordt gekeken naar de stadsecologie.
Oplossingen volgende de sociale disorganisatietheorie:
Monitoring van probleemwijken
Meer permanente/langer termijn bewoners door bijv. meer koopwoningen
Inzet op sociale samenhang en onderling begrip door bijv. wijkbbq
Mainstream: De cultuur die de norm is in het land en die wordt gezien als algemeen
geaccepteerd. In de multiculturele samenleving is het bijna onmogelijk geworden om 1
standaard cultuur aan te wijzen.
