HOOFDSTUK 1 – DEFINITIE EN BEGRIPSAFBAKENING
Soorten geweld:
- fysiek mishandeling
- seksueel mishandeling
- psychische of emotionele mishandeling
- fysieke verwaarlozing
- psychische of emotionele verwaarlozing
- financiele uitbuiting
Cyclisch verloop van huiselijk geweld:
Fase 1 – oplopende spanningen
Slachtoffer en pleger bouwen een
patroon op van woordenwisselingen,
schelden, uitdagen en dreigen op. Er is
sprake van onenigheid zonder
oplossing.
Fase 2 – aanloop naar (nieuw) geweld
De spanningen leiden tot angst,
onderwerpinge en aanstekelijke woede.
Beide partners verliezen controle.
Fase 3 – de geweldsuitbarsting
De spanningen escaleren in fysiek,
seksueel of psychisch geweld. Het
geweld kan eenzijdig zijn (pleger mishandel slachtoffer), het kan ook
wederzijds geweld zijn.
Fase 4 – wittebroodsweken
shock, ontkenning ongeloof en schaamte. De pleger voelt zich schuldig en
tracht de relatie weer goed te krijgen: ‘het gebeurt nooit meer…’
Gevolgen huiselijk geweld:
- fysieke gevolgen
(botbreuken, blauwe plekken, snijwonden, problemen met
menestruatie, miskramen, gehoorstoornissen)
- psychische gevolgen
(schade aan zelfbeeld en zelfvertrouwen, schuld en
schaamtegevoelens kunnen leiden tot angst, wanhoop en woede,
depressies, gevoel van veiligheid wordt aangetast, zelf beschadiging en
suïdicidaal gedrag, dissociatie)
Ben Rensen maakt onderscheid tussen de typen mishandeling:
- fysieke kindermishandeling leidt volgens Rensen tot psychisch
isolement en een verstoorde sociale en intellectuele ontwikkeling.
- psychische mishandeling, zoals afwijzing van kinderen, kan tot
gevolg hebben dat kinderen zich ontwikkelen tot ‘klampers’of tot
angstige, vermijdende mensen.
, - psychische verwaarlozing kan leiden tot ‘een ontstilbaren honger
naar afectie’.
- seksueel misbruik kan, afhankelijk van de aard, de duur en de
context, leiden tot schaamte- en schuld gevoelens, verminderd gevoel
van eigenwaarde, angstreacties, psychosociale klachten,
relatieproblemen, twijfels over de seksuele identiteit,
‘verseksualiseerd gedrag’ en exhibitionisme.
- psychosociale gevolgen
(scheidingen van pleger (vaak partner), veelal ziekmelden)
- transgenerationele overdracht
(bij partnergeweld zijn vaak kinderen ook slachtoffer, ze horen of
zien het beuren, gevolg is dat kinderen later zelf geweld kunnen plegen)
- maatschappelijke gevolgen
(grote maatschappelijke kosten (opvang slachtoffers, GGZ,
jeugdzorg, reclasering))
Huiselijk geweld als uiting van psychopathologie
Mishandeling wordt verklaart vanuit een psychische stoornis van de
pleger.
Huiselijk geweld alsuiting van machtsverschillen
Mishandeling wordt verklaart aan de hand van machtsverschillen tussen
man en vrouw. Sinds de jaren 70 toegenomen.
- tussen partners
- ouders en kinderen
- volwassenen en ouders
Huiselijk geweld, gedefinieerd vanuit het strafrecht
Geweld is ten alle tijden slecht.
Het Wetboek van Strafrecht:
- mishandeling en andere vormen van fysiek geweld
- psychisch geweld
- belaging of stalking
Huiselijk geweld vanuit systeemtheoretisch perspectief
Huiselijk geweld blijkt in veel gevallen het gevolg te zijn van uit de hand
gelopen interacties in een gezin, waarbij iedereen de regie kwijt is.
Ontstaat door middel van wisselwerking op elkaar. Het kan ontstaan en
blijven bestaan onder een bepaalde context. Niet het individu maar het
hele systeem moet geholpen worden.
Sleutelwoorden
1 – geweld (klap geven, bijten, doodslag, stompen, vastbinden)
2 – huiselijke kring
3 – het slachtoffer (kindermishandeling, partnermishandeling, ouders en
ouderemishandeling)
, Wat valt er NIET onder huiselijk geweld:
- problemen
- jongensbesnijdenis
- ouderenmishandeling in tehuizen
- mishandeling van mensen met een verstandelijke beperking in tehuizen
- loverboys
HOOFDSTUK 2 – GEWELD TEGEN PARTNER, KINDEREN EN OUDEREN
PARTNERGEWELD
Partnergeweld is geweld dat door de (ex-)partner van het slachtoffer
gepleegd wordt.
Ontstaat in verschillende stadia van partnerschap.
- voor de verkering (gedwongen seks)
- tijdens de relatie (spanningen op het werk, eten te laat)
- tijdens zwangerschap (seks valt tegen, minder aandacht voor de man,
vrouw is zwakker)
Typen partnergeweld:
- situationeel geweld (common couple violence)
Dit type geweld omt het meeste voor en wordt in gelijke mate door
mannen en door vrouwen gepleegd. Vaak onstaat er tussen parteners
geweld uit onmacht. Dit type geweld hoeft niet in herhaling te vallen.
- partnertereur (intimate terrorism)
Bij partnertereur gaat het doorgaans om stelselmatig, intentioneel
geweld door de partner die zich machtiger voelt dan de ander.
- geweldaddig verzet (violent resistance)
Als de ene partner de andere dreigt aan te vallen, kan die andere in
verzet komen.
- geweld bij scheidingen (divorce violence)
Door spanningen rondom de sheiding of als één partner het er niet
mee eens is. Is vaak van tijdelijke aard.
Typologie van slachtoffers van partnergeweld:
Incidentiele slachtofers en chronische slachtoffers.
Icidentiele slachtoffers:
Vrouwen of mannen die enemalig het slachtofer worden van een
geweldadige partner. Zij treffen een mishandelende partner. Meestal
overkomt het ze maar één keer.
Chronische slachtoffers:
- slachtoffer die vanaf hun kindertijd steeds opnieuw worden mishandeld.
- vrouwen en mannen met een zeer negatief zelfbeeld en te weinig
zelfvertrouwen zoeken vaak een sterke man of vrouw die hen beschermt
en verzorgt.
- psychologisch agressieve slachtoffers roepen door gedrag of met
woorden negatieve gevoelens bij de ander op en lokken zelf fysiek geweld