HC les 1:
Algemene uitleg:
Voor tentamen kijk naar de leerdoelen per hoofdstuk, weet wat je daarop moet
antwoorden. Je hoeft namelijk niet alles perfect te weten.
Specialisatiess in de psychologie:
- nederlands instituut van psychologie
- nbtp
7 competenties binnen TP: zelf voorbeelden opzoeken
- assessen vaststellen wat een persoon wilt.
- coachen en begeleiden iemand in een moeilijke tijd ondersteunen.
- voorlichten als je een lezing moet geven, makkelijk voor een groep staan.
- trainen je moet trainingen kunnen geven om mensen te helpen met hun
problemen.
- onderzoeken je moet onderzoek kunnen doen om bijvoorbeeld een campagne
op te zetten.
- adviseren je moet mensen kunnen adviseren als ze met een probleem zitten of
ergens hulp bij nodig hebben.
- professioneel werken je moet overtuigend overkomen en weten waar je het over
hebt.
Hoofdstuk 1
Leerdoelen:
1. De student kan herkennen wat psychologie wel en niet is.
2. De student kan de belangrijke stromingen in de geschiedenis van de psychologie
benoemen: kan benoemen wat deze stromingen inhouden, hoe in deze
stromingen onderzoek gedaan wordt, en kan de belangrijkste namen aan de
juiste stromingen koppelen.
3. De student kan beschrijven vanuit welke zes perspectieven gedrag bekeken kan
worden: kan beschrijven wat deze perspectieven inhouden en kan deze
herkennen in een korte casusbeschrijving.
1.1 Wat is psychologie en wat niet?
Psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie
de wetenschap van gedrag en geestelijke processen.
Psychologie: wetenschap van gedrag en processen.
Grieks: Psyche= gees, ologie gebied van de studie. de studie van de geest.
Psychologie houdt zich niet alleen bezig met geestelijke processen, maar ook met
gedragingen. Psychologie bestaat dus zowel uit interne geestelijke processen , die
1
,we indirect waarnemen (denken, voelen en begeren), als externe, waarneembare
gedragingen (praten, glimlachen en lopen).
De wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve, verifieerbare
gebeurtenissen.
Psychologie is geen psychiatrie: psychiatrie: een medisch specialisme dat zich richt
op diagnose en behandeling van mentale stoornissen.
Kenmerken psychiaters:
- Medisch van aard
- Studie: geneeskunde + specialisatie gedragsproblemen
- Ze behandelen ernstiger psychische stoornissen dan psychologen
- Ze zien deze mensen als patiënten i.p.v. cliënten met een geestelijke ziekte
- Kleiner vakgebied van psychologie
- Psychiatrie mogen medicatie voorschrijven en psychologen niet.
3 groepen in de psychologie:
1. Experimenteel psychologen:
- Dit is de kleinste groep van de drie.
- Voeren het meeste onderzoek uit dat nieuwe psychologische kennis creëert.
(elementaire psychologische processen).
- Experimenteel psycholoog onderzoek bijv: de effecten van suiker op
hyperactiviteit onderzoeken.
- Werkzaam bij bedrijven, onderzoeksinstellingen, meeste bij universiteiten.
2. Toegepaste psychologen:
- Gebruikt de kennis van experimentele psychologen om problemen van
mensen op te lossen, dmv: trainingen, ontwerp van speciale gereedschappen
of psychologische behandelingen.
- Werken bijv; scholen, klinieken, bedrijven, welzijnsorganisaties, luchthavens
en ziekenhuizen.
3. Docenten psychologie:
- Grote diversiteit aan opleidingen waar ze lesgeven: bijv: bachelor opleidingen
of universiteiten zoals toegepaste psychologie, orthopedagogiek,
verpleegkunde en managementopleidingen.
- Doen ook wetenschappelijk onderzoek.
- Primaire taak is het geven van onderwijs op hbo-, bacheloropleidingen of
universiteit
Enkele specialisaties in de toegepaste psychologie:
1. Arbeids- en organisatiepsychologen (A&O):
2
, - Zij zijn gespecialiseerd in aanpassingen aan de werkplek die de productiviteit
en de arbeidsmoraal van werknemers moeten maximaliseren (bv.
Zwangerschap).
2. Sportpsycholoog
- Zij helpen sporters hun prestaties en motivatie te verbeteren, door
traingingssessies en door hen te leren hun emoties onder druk te beheersen.
3. Schoolpsycholoog
- Zij zijn deskundig op gebied van lesgeven en leren. Ze diagnosticeren
leerproblemen en gedragsproblemen.
4. Klinisch psycholoog
- Zij helpen mensen zich aan te passen op sociaal en emotioneel gebied, of om
moeilijke keuzes (in relaties, carrière of opleiding) te maken (10-jarige studie).
5. Forensisch psycholoog
- Zij leveren hun expertise aan het wetssysteem en rechtssysteem. (nieuwste
specialisme). Zij kunnen o.a verklaringen beoordelen en gevangenen testen
(bv. Voor vrijlating).
1.2 wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
Zes belangrijke perspectieven domineren het snel veranderede veld van de moderne
psychologie. Ze kwamen alle voort uit nieuwe ideeën over geest en gedrag.
- Biologische perspectief
- Cognitieve perspectief
- Behavioristische perspectief
- Whole-person perspectief
- Ontwikkelingsperspectief
- Socioculturele perspectief
- Biologisch perspectief: Het lichaam kan apart van de geest worden gestuurd.
Je gedrag wordt bepaald door de hersenen, het zenuwstelsel, endocriene stelsel
(hormoonstelsel) en de genen. (waarom reageer je ergens op, op een bepaalde
manier).
- Descartes rationalisme denken
- John Locke empirisme waarnemingen, ervaringen en experimenten.
- 2 varianten: neurowetenschap en evolutionaire
Neurowetenschap:
het vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen; gedachten,
gevoelens, motieven, bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen
creëren
Evolutionaire psychologie:
Beschouwt gedrag en mentale processen op basis van hun genetische
aanpassingen aan overleving en voortplanting.
cognitief perspectief: een van de belangrijkste psychologische perspectieve, de
nadruk ligt op het mentale proces, zoals leren, geheugen, perceptie en denken
3
, als vormen van informatieverwerking. (activiteiten die aangestuurd worden door je
hersenen).
- Brain imaging-technieken (computertechnologie) zijn objectieve
observatiemethoden waar het cognitieve perspectief gebruik kan maken om
de hersenen te bestuderen tijdens mentale processen.
- Introspectie: beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen. de client
zelf laten nadenken. sensorisch en emotionele reacties op verschillende
prikkels beschreven.
wordt nu nog steeds gebruikt voor het inspecteren van dromen en slaap.
- Willhelm Wundt was de eerste man die zich psycholoog noemde en hij deed
de eerste wetenschappelijke psychologische experimenten.
- Wilhelm Wundt structuralisme hoe is de geest opgebouwd en hoe ziet
die eruit.
- Edward Tichener structuren van de geest aan het licht brengen. pupil
Wilhelm Wundt.
- Edward Tichener structuralisme
- William James functionalisme wat doet de geest, waarom doen we
dingen op een bepaalde manier.
- Behavioristisch perspectief: psychologische invalshoek die de bron van onze
handelingen zoekt in stimuli vanuit de omgeving, in plaats van innerlijke mentale
processen. (kijkt naar de omgeving, alles kan beschreven worden aan de hand
van externe factoren. Je kijkt dus naar waarneembaar gedrag i.p.v. denken).
John Watson.
- Oneens met het cognitieve perspectief Wundt, Tichener en James.
- Skinner en Pavlov waren andere invloedrijke behavioristen.
- Gaat om meetbaar gedrag.
- Tabula rasa:
- Whole person perspectief: draaien om een globaal inzicht in de persoonlijkheid,
waaronder de psychodynamische psychologie, humanistisch psychologie en
psychologie van karaktertrekken en temperament. (processen in onze onbewuste
geest, blijven groeien in dingen, je eigen persoonlijkheidskenmerken vormen).
(wat wil de mens en waar staat die voor.).
- Psychodynamische psychologie: een benadering die de nadruk legt op het
begrijpen van het menselijk functioneren en in termen van onbewuste behoeften,
verlangens, herinneringen en conflicten. Sigmond Freuds (en Erikson)
- Psychoanalyse: een benadering van de psychologie die is gebasseerd op de
veronderstellingen van Freud, die de nadruk legt op onbewuste processen. De
term verwijst zowel naar Freuds psychoanalystische theorie als naar zijn
psychoanalystische behandelingsmethode.
- Humanistische psychologie: een klinische benadering die de nadruk legt op de
mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de mens heeft veel invloed
gehad op de psychotherapie en couseling. Maslow en Rogers
- Psychologie van karaktertrekken en temperament: psychologisch perspectief dat
gedrag en persoonlijkheid ziet als de producten van fundamentele
psychologische kenmerken waaronder verschillen tussen mensen ontstaan.
4
