Inleiding recht hoofdstuk
1
Soorten verschillen binnen het recht
Objectief en subjectief recht
Objectief recht; samenstel van regels noemen objectieve recht. ‘ik bestudeer
het recht van Zuidoost-Azie’
Subjectief recht; gaat het om bepaalde bevoegdheden. ‘Ik heb recht op
levering van de gekochte auto’. Dit is een persoonlijke bevoegdheid.
Deze twee begrippen zijn niet los van elkaar te denken. Wanneer wij pretenderen
een subjectief recht te hebben, dan zullen wij die claim vaak baseren op het
objectieve recht.
Positief recht en natuurrecht
Positief recht; het recht dat geldt krachtens uitvaardiging; het feit dat het door
de staat als geldend wordt geproclameerd.
Natuur recht; het gaat om een niet bewust door mensen, met name de
wetgever, gemaakt recht, maar een recht dat van nature, onafhankelijk van
menselijke wilsbeslissingen, geldt.
Verschil tussen privaat- en publiekrecht
Publiekrecht; algemeen belang staat centraal. Overheid en burger staan niet
als gelijke tegenover elkaar. Gaat uit van initiatief tot de handhaving.
Publiekrecht wordt eenvoudig onderscheiden van privaatrecht als een wet
waarbij de staat betrokken is. Hieronder vallen de rechtsgebieden; staatsrecht,
strafrecht en bestuursrecht.
Privaatrecht; gaat om particuliere belangen. Burger en burger staan als gelijke
tegenover elkaar. Gaat uit van geschiedt door burgers. Privaatrecht is een
privaatrechtelijke wet. Het is gericht op individuen of bedrijven, in tegenstelling
tot publiek recht, dat een breder toepassingsgebied heeft en van invloed is op
het grote publiek. Hieronder vallen de rechtsgebieden; personen- en familierecht
en het vermogensrecht.
Dwingend en aanvullend recht
Dwingend recht; dwingend recht vind je veel in personen- en familierecht. Zo
is de regeling van de huwelijkse voorwaarden dwingend recht. Deze moeten
worden ingeschreven en worden gepubliceerd. Blijft dit achterwee dan kunnen
echtgenoten ten overstaan van derden geen beroep op de voorwaarden doen.
Aanvullend recht; vinden we in burgerlijk recht. Zo bevat het Burgerlijk
Wetboek een regeling voor het geval een koper en verkoper niets hebben
afgesproken. Door middel van het maken van regels van regelend recht komt de
wetgever partijen te hulp. De wetgever laat zich bij het vastellen van deze regels
leiden door wat partijen afgesproken zouden hebben indien zij de desbetreffende
kwestie wel geregeld zouden hebben.
Vuistregel: het gaat om dwingend recht wanneer de geregeld materie betrekking
heeft op de openbare orde of goede zeden.
Formeel en materieel recht
,Materieel recht; verwijst naar de rechtsregels die voorschrijven hoe de mensen
zich in het maatschappelijk verkeer tegenover elkaar behoren te gedragen.
Formeel recht; verwijst naar rechtsregels die de handhaving van het materieel
recht door rechtspraak, toezicht etc bestrijken.
Verschillende rechtsgebieden
Privaatrecht
Familierecht. Het familierecht regelt de relatie tussen voogd en pupil, de rechten
van echtgenoten tegenover elkaar e.d. Ook het huwelijksrecht behoort tot het
privaatrecht. Men typeert het familierecht wel als het ‘niet op geld
waardeerbare’ rechten en verplichtingen van mensen.
Hiertegen over staat vermogensrecht.
Vermogensrecht. Waarin de wel op geld waardeerbare betrekkingen van de
mens centraal staan. Centraal in privaatrecht staan, afspraken die mensen met
elkaar maken; overeenkomsten. Hieruit ontstaan wederzijdse verplichtingen.
Het sluiten van een overeenkomst is een belangrijke bron van verbintenissen,
maar toch niet de enige. Verbintenissen kunnen ook ontstaan zonder
overeenkomst. Bijvoorbeeld bij een partijtje voetballen waarbij de bal door de
ruit wordt geschoten. Deze verbintenis heeft als basis de wet en niet de
overeenkomst.
Publiekrecht
Strafrecht. Meest aansprekende deel van het recht. Het strafrecht komt pas in
het geding als de andere middelen hebben gefaald. Het strafrechtelijke
normstelsel werkt aanvullend ten opzichte van andere normstelsels. In het
strafrecht gaat het om normen die zo belangrijk zijn voor de samenleving dat het
niet aan de burgers wordt overgelaten of zij daarover een procedure willen
voeren. Strafrecht wordt ook wel sanctierecht genoemd.
Binnen de strafrechtelijke normen kan men onderscheid maken tussen normen
die de zware delicten beogen te voorkomen en te bestraffen, de misdrijven, en
de normen die minder ernstige vergrijpen beogen te verhoeden, de overtreding.
Bij misdrijf gaat het om zedelijk sterk afkeurenswaardige zaken.
Staatsrecht. Het staatsrecht bevat de belangrijkste regels van de nationale
ordening van het overheidsapparaat, van de invloed van de burgers daarop, van
de burgerlijke rechten en vrijheden.
Bestuursrecht. Het bestuursrecht wordt doorgaans getypeerd als het geheel van
rechtsregels dat betrekking heeft op de bestuurstaak van de overheid.
De rechtsbronnen
Het recht vloeit voort uit rechtsbronnen. Onder rechtsbronnen in juridische zin
verstaan we de identificatiemiddelen voor het geldende recht. Alle regels die
voortvloeien uit de rechtsbronnen in juridische zin zijn rechtsregels, regels die
behoren tot het positieve recht.
Positief recht is het heel van regels dat op een bepaald tijdstip en binnen een
bepaalde gemeenschap van mensen geldt. Het tegenovergestelde is het
natuurrecht dit zijn beginselen die gelden niet omdat ze door de overheid
gemaakt zijn, ze gelden vanzelf.
Rechtsbronnen van het positieve recht
• De wet. Het woord ‘wet’ heeft een semantisch meerduidig. Het heeft meerere
betekenissen. Zo kan het woord worden gebruikt voor een wet in materiële
zin , maar ook voor een wet in formele zin.
, • De gewoonte. Uit de vaste gedragspatronen van mensen ontstaat de
gewoonte en uit de gewoonte ontstaat het recht. Natuurlijk voert niet iedere
gewoonte tot recht. Er zijn een tweetal vereisten:
• Herhaling van gedragingen
• De overtuiging dat men zich zo behoort te gedragen als gevolg van een
rechtsplicht.
• De rechtspraak
• Het verdrag
Hiërarchie in wetgeving
1. Een hogere wet gaan voor een lagere
2. Een latere wet gaat voor een eerdere
3. Een bijzondere wet gaat voor een algemene
Dit geeft zekerheid en duidelijkheid.
Monisme en dualisme
• bij de dualistische opvatting gaat men ervan uit dat de nationale rechtsorde en
de internationale rechtsorde strikt gescheiden grootheden zijn. Internationaal
recht kan de burger ook niet binden. Daarvan is pas sprake wanneer het
internationale recht door een nationale wet van toepassing wordt verklaard
binnen de nationale verhoudingen.
• Monistische opvatting. De monisten hebben de neiging de verhouding tussen
volkenrecht en nationaal recht te zien zoals wij de verhouding zien tussen de
wetgever in formele zin en de lagere wetgevers. Het volkenrecht en het
nationale recht ziet men dan niet als twee gescheiden rechtsstelsels, maar als
1 systeem.
Begrippen
Eisende partij; degene die iets van de ander wil
Verwerende partij of gedaagde; degene van wie iets gevraagd wordt
Geding; de rechtsstrijd.
Doleuze delicten; strafbare feiten waarbij de dader het verbodene heeft gewild.
Culpoze delicten; strafbare feiten uit onvoorzichtigheid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper myrtheberkel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,48. Je zit daarna nergens aan vast.