Samenvatting
Samenvatting Biologie Voor Jou: Thema 1 (4vwo)
Biologie voor jou. Thema 1 (4 vwo).
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
Voorbeeld 2 van de 9 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
THEMA 1INLEIDING IN DE BIOLOGIE
§1 WAT IS BIOLOGIE?
Organismen
Organismen = levende wezens.
Levensverschijnselen: voortplanten, groeien, ontwikkelen en stofwisseling.
Stofwisseling = alle chemische reacties in een organisme.
Katalyseren = het versnellen van chemische reacties met een katalysator. Enzymen versnellen de
stofwisseling.
Dood = organisme vertoont geen levensverschijnselen meer.
Levenloos = dingen in de natuur die nooit hebben geleefd.
Levenscyclus van organismen
Elk individu heeft een unieke levensloop die direct start na het ontstaan van het organisme.
Ontwikkelen begint vanaf het ontstaan van het organisme. Wanneer een organisme zich ontwikkelt,
treden er veranderingen op in de bouw en het functioneren van (bepaalde delen van) het organisme.
Levensloop heeft verschillende fase/stadia. Een organisme kan sterven zonder alle fasen te hebben
doorlopen. Levensloop eindigt altijd met de dood van het individu.
Soort = individuen die zich geslachtelijk kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen
krijgen. Individuen van een soort doorlopen dezelfde levenscyclus.
Levenscyclus van een soort = individuen sterven maar de soort blijft voortbestaan. Eindigt als de
soort uitsterft.
Biologie en andere wetenschappen
Natuurwetenschap: biologie, scheikunde, natuurkunde en geologie. Wetenschappers bestuderen
natuurverschijnselen.
Biologie vandaag en morgen
Een situatie waarin biologie een rol speelt, is een context voor het vak biologie.
Organisatieniveaus in de biologie
1. Molecuul: DNA (bevat erfelijke informatie).
2. Cel: Veel cellen die samenwerken vormen organen.
3. Orgaan: deel van een organisme met een specifieke bouw en functie.
4. Organisme: Eencellig of meercellig.
5. Populatie: Groep individuen van dezelfde soort die in een bepaald gebied leeft en zich
onderling voortplant.
6. Ecosysteem: Populaties leven in dit begrensd gebied. De levende en niet-levende natuur
maken deel uit.
7. Biosfeer (systeem aarde): Alle ecosystemen.
Emergente eigenschap = een nieuwe eigenschap op een hoger organisatieniveau die er op een lager
organisatieniveau niet is. Organen zorgen er samen voor dat een organisme kan lopen. Organen los
niet.
Interactie tussen moleculen levende cel.
Interactie = reageren op elkaar. Moleculen reageren op invloeden uit de omgeving.
, §2 ORGANEN, WEEFSELS, CELLEN
Orgaanstelsel met organen
Orgaanstelsel = aantal organen dat samen een bepaalde functie uitoefent. Verteringsstelsel,
ademhalingsstelsel, bloedvatenstelsel.
Middenrif: scheidt de romp in de borstholte en de buikholte.
Weefsels
Organen zijn opgebouwd uit weefsels. Bij meercellige organismen ontstaan bij de ontwikkeling
verschillende type cellen: spiercellen, zenuwcellen, beencellen… met allemaal een andere vorm en
functie.
Weefsel = een groep cellen met dezelfde vorm en functie. Van elk bestaan verschillende typen. De
vorm hangt nauw samen met de functie.
Dekweefsel (epitheel): beschermt en belkleed inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakten. In
holle organen zit in plaats van dekweefsel slijmvlies. Alle typen dekweefsels hebben cellen die vaak
rechthoekig zijn en dicht tegen elkaar aan liggen.
Zenuwweefsel: vind je in de organen van je zenuwstelsel (hersenen, ruggenmerg, zenuwen).
Zenuwcellen in het zenuwstelsel geven informatie sterk vertakte uitlopers die een netwerk
vormen.
Spierweefsel: bestaat uit langgerekte cellen die kunnen samenwerken.
Bindweefsel: geeft steun en vorm aan het organisme en afzonderlijke organen. Het verbindt
lichaamsdelen en vult ruimtes op. Cellen liggen verder uit elkaar met daartussen tussencelstof en
vezels. De vezels kunnen stevig, elastisch zijn of een netwerk vormen.
Functie: type/dichtheid van de vezel en tussencelstof.
Pezen stevige vezels.
Wand slagaders elastische vezels.
Lever/milt ondersteuning (netwerk).
Steunweefsel: ondersteunt het lichaam.
Tussencelstof
Tussencelstof: tussen cellen in weefsels. Hangt nauw samen met de functie van het weefsel.
Stevigheid: celwand planten.
Bij beenweefsel zit tussen de cellen kalkzouten en collageenvezels in plaats van tussencelstof.
Collageenvezels = lijmvormende vezels die in beenweefsel zorgen voor samenhang van het weefsel.
Beencellen in beenweefsel hebbe uitlopers die in contact staan met andere beencellen waardoor
transport van stoffen mogelijk is. In de kanaaltjes in het beenweefsel bevinden zich bloedvaten en
zenuwen.
In kraakbeenweefsel liggen groepjes van 2/3 cellen tegen elkaar aan met daartussen tussencelstof. In
kraakbeen bevat die minder kalkzouten en meer collageenvezels elastisch en buigzaam.
Kraakbeen is op plaatsen waar vervormingen plaats kunnen vinden.
Vorm en functie
Dijbeenderen zijn zo licht mogelijk doordat in de kop van een dijbeen het beenweefsel uit beenbalkje
bestaat met daartussen beenmerg. Beenbalkjes lopen in de richting waarin de grootste krachten op
het bot worden uitgeoefend. Beenderen in voeten hebben samen een gewelfde vorm in staat
gewicht te dragen en schokken op te vangen.
Water diersoorten hebben een gestroomlijnd lichaam voor weinig weerstand. Kan ook bij vissen en
zoogdieren worden aangetroffen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JulietteHorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen