Kwalitatieve en Etnografische Methoden
van Onderzoek (KEMO)
CAOSB2080 2020/2021 PER2
Dr. Edwin de Jong & MSc Elke Linders
6 EC
Cursusdoelen:
• Je bent in staat kwalitatief en etnografisch onderzoek wetenschapstheoretisch en
procedureel te situeren binnen het geheel van sociaal wetenschappelijk onderzoek.
• Je bent in staat onderscheid te maken tussen de verschillende benaderingswijzen en
tradities van kwalitatief en etnografisch onderzoek.
• Je kunt vanuit theoretische vraagstellingen over culturele diversiteit en ongelijkheid
onder begeleiding een etnografisch onderzoek ontwerpen, en in onderzoekbare termen
operationaliseren, samplingsstrategieën aanpassen, data verzamelen via participatory
technieken, onderzoekcyclus en deze analyseren volgens de etnografische
onderzoekscyclus.
• Je kunt zowel mondeling als schriftelijk verslag doen van de methodische logica die je in
het onderzoek hebt gebruikt, deze verbinden aan de verkregen resultaten, en de
betrouwbaarheid en generaliseerbaarheid evalueren.
• Je problematiseert het intersubjectieve karakter van het onderzoek door de rol van de
onderzoeker te reflecteren, ethische dilemma's te formuleren en de integriteit van het
onderzoek te waarborgen.
,Inhoud
HOORCOLLEGE 1 ESSENTIALS ................................................................................................................................. 3
WERKCOLLEGE 1..................................................................................................................................................... 7
HOORCOLLEGE 2 PARTICIPATORY APPRAISAL 1 ................................................................................................... 11
HOORCOLLEGE 3 DATA ANALYSE.......................................................................................................................... 28
WERKCOLLEGE 5................................................................................................................................................... 35
HOORCOLLEGE 4 (VIRTUELE) ETNOGRAFIE ........................................................................................................... 37
HOORCOLLEGE 5 PARTICIPERENDE OBSERVATIE .................................................................................................. 46
HOORCOLLEGE 6 ETHIEK EN POSITIONERING ....................................................................................................... 53
,Hoorcollege 1 Essentials
04/11
Toetsing
Take home examen: woensdag 20 januari - 8.30 -10.30 uur 50%
Eindopdracht (verslag analyse): 13 januari 17.00 uur 50%
4 opdrachten:
- Participatory appraisal: 17/19 November
- Data analyse 1 (voorbereiden data set): 24/26 November
- Data analyse 2 (domeinanalyse en taxonomie): 1/3 December
- Data analyse 3 (inleveren comp. analyse, cultureel domein en opzet verslag: 5/7 januari
Twee verschillende stijlen (King, Keohane and Verba 1994)
- Quantitative research: focuses on general regularities, based on large numbers of cases,
uses standardized data collection like interviews with numerical and large-scale
measurements of specific phenomena, uses inferential analysis to seek general
descriptions and test hypotheses, often replicable to other researches
- Qualitative research: focuses on cultural differences, based on a (small number of
particular) case(s), uses intensive in-depth data collection and uses interpretative
analysis to provide comprehensive accounts of a particular case or event, often difficult
to replicate for other researchers
Positivisme vs Interpretivisme (Beuving 2015)
, Kwalitatief onderzoek
- Qualitative research is a field of inquiry that crosscuts disciplines, fields and subject
matters. A complex interconnected family of terms, concepts, and assumptions surround
the terms ‘qualitative research’ (including, positivism, poststructuralism and cultural and
interpretative studies) (Denzin and Lincoln 2003)
- Qualitative research is a situated activity that locates the observer in the world. It
consists of a set of interpretive, material practices that make the world visible. These
practices transform the world. They turn the world into a series of representations,
including fieldnotes, interviews, conversations, photographs, recordings, and memos to
the self (Denzin and Lincoln 2003, p. 4-5)
- At this level, qualitative research involves an interpretative, naturalist approach to the
world. This means that qualitative researchers study things in their natural settings,
attempting to make sense of, or interpret, phenomena in terms of the meanings people
bring to them.
- It involves the studied use and collection of a variety of empirical materials
o case study; personal experience; introspection; life history; interview; artifacts;
cultural texts and productions; observational, historical, interactional, and visual
texts – that describe routine and problematic moments and meanings in
individual’ lives. (Denzin and Lincoln 2003, p. 4- 5)
Principes van kwalitatief onderzoek
1. Verstehend onderzoek: Mensen laten gedrag zien op basis van interpretaties en
betekenis verlening
2. ‘Role-taking’ (Mead); de onderzoeker probeert de objecten te bestuderen zoals de
actoren de werkelijkheid zien
3. In methodologische termen: ‘Direct examination of the empirical world’ (Blumer 1969)
(1) De functie van concepten; theorieën en concepten worden niet op voorhand
geconstrueerd maar komen voort uit de empirische werkelijkheid.
(2) Data verzameling; voorkeur voor participerende observatie en case study
onderzoek
‘first hand involvement with the social world’ (Filstead 1970); variëteit aan data
verzamelingstechnieken
4. Naast een reconstructie van ‘inner perspective’; betekenisvolle werkelijkheid
geobjectificeerd in concepten:
- ‘sensitizing concepts’ (Blumer 1969);
- ‘theoretical sampling’ (Glaser 1978); cycli van data verzameling, analyses,
reflectie en toetsen
- ‘triangulatie’ (Webb 1966; Denzin 1978)
5. Het is inherent ‘multimethod’ in focus (Flick 1998, 229)
- Gebruik van een veelvoud aan methoden, of triangulatie, reflecteert een poging
om een diepgaand begrip van fenomenen in kwestie te kunnen garanderen.
- We kunnen een ‘ding’ niet begrijpen door alleen naar representaties te kijken.
- Triangulatie is geen instrument of strategie voor validiteit maar een alternatief
voor validiteit (Flick 1998, 230).
